Co wywołuje przeziębienie wirusy czy bakterie?
Przeziębienie to jedna z najczęściej występujących chorób zakaźnych u ludzi. Zazwyczaj ma łagodny przebieg, a u jego podłoża leży zakażenie wirusowe. Pierwsze symptomy przeziębienia są nieco inne niż objawy grypy. Początkowo to lekkie osłabienie i pogorszone samopoczucie. Do objawów tych z czasem dołącza (lub nie) ból gardła i katar. Początkowo wydzielina z nosa jest wodnista, ale z czasem gęstnieje, zatykając nos i utrudniając oddychanie. Dodatkowo przeziębiony organizm może bronić się przed wirusem lekko podniesioną temperaturą ciała. Gorączka na ogół nie przekracza 38°C i najczęściej pojawia się u dzieci.
Wirusy przeziębienia łatwo rozprzestrzeniają się drogą kropelkową, dlatego charakteryzuje je wysoka zaraźliwość. Patogen może przenosić się także przez podanie dłoni czy kontakt z przedmiotami, na których się znajduje. Wiele osób musi mierzyć się z nim minimum raz w ciągu roku. Na szczęście upośledza naszą odporność na krótki czas, dzięki czemu układ immunologiczny szybko się regeneruje. Niestety ze względu na szybkie mutowanie wirusów, przebycie przeziębienia nie zabezpiecza nas przed kolejną infekcją.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną. Łagodzi stany zapalne podrażnionej śluzówki nosa i zatok
Czym zakażenie wirusowe różni się od bakteryjnego? Bakterie nie wywołują przeziębienia, a objawy ich obecności w organizmie są nieco inne. Infekcje bakteryjne mają nagły początek, któremu często towarzyszy silny ból gardła. Rzadko występuje tu kaszel i katar, jednak mogą pojawić się nudności i wymioty.
Jakie wirusy wywołują przeziębienie?
Dotychczas poznano ponad 200 typów wirusów, które są odpowiedzialne za wywoływanie przeziębienia. Najczęściej spotykane są:
- rynowirusy (30-50% zachorowań),
- koronawirusy (10-15% zachorowań),
- wirusy grypy rzekomej,
- wirus RSV,
- adenowirusy.
Rynowirusy
To wirusy najczęściej wywołujące chorobę. Optymalną temperaturą dla ich rozwoju jest 33-34°C, a taka właśnie występuje w przewodach nosowych człowieka. Wirus najczęściej atakuje więc górne drogi oddechowe, a blisko połowa zakażeń przebiega bezobjawowo. Rynowirusy mogą nasilać przebieg astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc czy mukowiscydozy. Ze względu na ingerencję w śluzówkę mogą też zwiększać predyspozycje do zakażeń bakteryjnych.
Koronawirusy
W ostatnim czasie kojarzone są głównie z pandemią COVID-19, jednak nie każdy zdaje sobie sprawę, że ich niektóre rodzaje są także odpowiedzialne za zwykłe przeziębienie. Łagodniejsze formy odpowiadające za takie objawy jak kichanie, ból gardła, katar, kaszel czy niska gorączka zazwyczaj nie powodują powikłań.
Wirusy paragrypy (grypy rzekomej)
Odpowiadają one za ok. 5–20% infekcji dróg oddechowych u dzieci i poniżej 5% u dorosłych.
- Typ 1 powoduje ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli u dzieci.
- Typ 2 wykazuje podobne objawy jak typ 1, jednak mają one łagodniejszy przebieg.
- Typ 3 jest częstą przyczyną zapalenia płuc u niemowląt.
- Typ 4 powoduje infekcje o łagodnym przebiegu.
Wirusy RSV
Jeden z najczęściej spotykanych patogenów atakujących drogi oddechowe u dzieci. Przebieg choroby u młodzieży i dorosłych jest łagodny i nasila się ponownie w wieku starszym. U niemowląt i dzieci powoduje katar, kaszel, umiarkowaną gorączkę, jednak może być szczególnie niebezpieczny u maluchów z chorobami przewlekłymi. U dorosłych daje natomiast łagodne objawy ze strony górnych dróg oddechowych.
Adenowirusy
Wywoływane przez nie choroby dotyczą w szczególności oczu, układu oddechowego i przewodu pokarmowego. Możliwe dolegliwości to zakażenia dróg oddechowych (zwłaszcza u dzieci), choroby jelit, ostre zapalenie pęcherza moczowego, a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Jak długo zaraża się wirusem przeziębienia?
Znając odpowiedź na pytanie, czy przeziębienie jest wirusowe, łatwo uzmysłowić sobie jak szybko można zarazić się chorobą. Wirus przeziębienia wnika do organizmu niemalże błyskawicznie po kontakcie z zakażoną osobą, przedmiotem, a niekiedy również jedzeniem. Choroba najczęściej rozwija się w stanach obniżonej odporności, z czym organizm najczęściej mierzy się w okresie jesienno-zimowym.
Jak długo rozwija się wirus przeziębienia?
Po wniknięciu wirusa przeziębienia do organizmu choroba rozwija się w ciągu 1-2 dni. Pierwszymi objawami jest ogólne osłabienie i rozbicie, które może świadczyć, że w naszym organizmie pojawił się stan zapalny. Z czasem dołączają kolejne objawy o łagodnej lub umiarkowanej intensywności. Co istotne, przez pierwsze 3 dni osoba chora może zarażać innych.
Ile trwa przeziębienie wirusowe? Jest to kwestia indywidualna uzależniona od rodzaju patogenu, sprawności układu immunologicznego oraz zastosowanego leczenia. Szacuje się, że wydalanie wirusa przeziębienia z organizmu może trwać do 2 tygodni od momentu wystąpienia objawów. Jednak choroba najczęściej trwa 7-10 dni.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Jak zwalczyć wirus przeziębienia zanim rozłoży nas na dobre?
Przeziębienie to problem, z którym wielu z nas boryka się minimum raz w roku. Na szczęście można sobie z nim poradzić za pomocą domowych sposobów, jak i preparatów aptecznych dostępnych bez recepty. Warto przy tym pamiętać, że wirusa przeziębienia nie da się wyleczyć w jeden dzień, jednak można ograniczyć rozwój infekcji oraz przyspieszyć proces zdrowienia.
Wbrew obowiązującej opinii oraz nazewnictwie przeziębienie nie pojawia się na skutek wychłodzenia organizmu. Wirus przeziębienia łatwiej jednak wnika do organizmu, kiedy jesteśmy osłabieni. Warto więc po przemarznięciu zadbać o ogrzanie poprzez ciepłą kąpiel, odpowiedni ubiór oraz wypicie gorącego płynu. Ważne, aby podczas choroby zostać w łóżku i dać swojemu organizmowi czas na zdrowienie bez dodatkowych bodźców i stresu.
Wśród najczęściej stosowanych domowych sposobów na przeziębienie warto wymienić:
- picie gorących naparów, np. z imbiru, miodu i cytryny, mleka z masłem i czosnkiem,
- stosowanie tzw. parówek z dodatkiem olejków eterycznych,
- stosowanie nebulizacji z solą fizjologiczną,
- zażywanie syropu z cebuli,
- picie dużych ilości płynów – pomocne będą herbatki malinowe, z dzikiej róży, czarnego bzu, hibiskusa czy kwiatu lipy.
Dodatkowo, kiedy domowe sposoby nie przynoszą rezultatów, warto sięgnąć po leki:
- przeciwzapalne i przeciwgorączkowe zawierające, np. ibuprofen lub aspirynę,
- przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, np. z paracetamolem,
- udrażniające nos, łagodzące katar i zmniejszające obrzęk śluzówki,
- wykrztuśne,
- hamujące kaszel,
- odkażające gardło.
Jeśli preparaty dostępne w aptece nie poradzą sobie z wirusem przeziębienia, a objawy nasilają się, należy udać się do lekarza. To ważne, ponieważ niekiedy występujące symptomy bywają mylone z objawami grypy.
Mik E., Stopiński M., Mrozińska M., Przeziębienie, Przew Lek, 2003, 6(9), s. 20-27
Pęksa J., Przeziębienie – obraz kliniczny i farmakoterapia, Lek w Polsce, 2021, 31(1), s. 14-18