Co wywołuje bostonkę?
Bostonka spowodowana jest zakażeniem wirusami Coxsackie (typy A5, A9, A10, A16, B1 i B3) lub enterowirusami. W naszym klimacie szczyt zachorowań na bostonkę przypada na miesiące wiosenne i letnie. Okres inkubacji (wylęgania, czas od zakażenia do wystąpienia objawów) HFMD wynosi od 3 do 6 dni.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutoz...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Jak można zarazić się bostonką?
Wirusy wywołujące bostonkę mogą być przenoszone przez wydzieliny z nosa i gardła (ślinę, plwocinę lub wydzielinę z nosa), płyn ze zmian skórnych (pęcherzyków) lub kał zakażonych osób. Wirusy można wykryć w kale i gardle na kilka dni przed wystąpieniem choroby i jeszcze przez kilka tygodni po zakażeniu (w stolcu osoby, która przechodziła bostonkę).
Mając to na uwadze, staje się jasne, że do zakażenia może dojść poprzez:
- kontakt osobisty z osobą chorą lub będącą nosicielem wirusa,
- wdychanie kropelek z układu oddechowego zawierających cząsteczki wirusa, gdy zarażona osoba kaszle lub kicha,
- kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami i przedmiotami.
Chorzy są najbardziej zakaźni dla innych w pierwszym tygodniu choroby. Po wniknięciu do organizmu wirus namnaża się w tkance limfatycznej jelita cienkiego i gardła oraz rozprzestrzenia się do regionalnych węzłów chłonnych, skąd może dostać się do wielu narządów, w tym do ośrodkowego układu nerwowego i serca.
Jakie są objawy bostonki?
Objawy chorób rąk, stóp i jamy ustnej (choroby bostońskiej) obejmują zwykle gorączkę, owrzodzenia jamy ustnej i wysypkę skórną. Wysypka najczęściej występuje na dłoniach i stopach.
Pierwszymi objawami choroby zwykle są:
- gorączka,
- pogorszenie samopoczucia,
- osłabienie/utrata apetytu.
Po kilku dniach objawów grypopodobnych zwykle pojawiają się objawy ze strony skóry i błon śluzowych:
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutozyd oraz wit. D, B6 i selen.
- plamki/owrzodzenia w obrębie jamy ustnej i języka (mogą utrudniać jedzenie),
- pęcherzykowata/plamkowata wysypka pojawiająca się zwykle na dłoniach i stopach (może obejmować także okolicę krocza i pośladków), która zwykle utrzymuje się na skórze przez 7-10 dni.
Objawy zwykle są takie same u dzieci i u dorosłych, ale mogą być bardziej nasilone u niemowląt i dzieci poniżej 5. roku życia.
Na chorobę rąk, stóp i jamy ustnej można zachorować więcej niż jeden raz, ponieważ jest ona wywoływana kilka rodzajów wirusów.
Jak diagnozujemy bostonkę?
Diagnoza choroby rąk, stóp i jamy ustnej zwykle dokonywana jest na podstawie objawów klinicznych. Wirusa można wykryć w kale przez około sześć tygodni po zakażeniu, a wydalanie go z części ustnej gardła trwa zwykle mniej niż cztery tygodnie. Mikroskopia świetlna biopsji lub zeskrobiny pęcherzyków może pozwolić odróżnić HFMD od wirusa ospy wietrznej-półpaśca i wirusa opryszczki pospolitej. Diagnostyka serologiczna nie jest czuła, ale na jej podstawie można raczej monitorować etapy powrotu do zdrowia niż diagnozować pojawienie się zakażenia. Zarówno biopsja/badanie zeskrobiny, jak i diagnostyka serologiczna, nie jest wykonywana rutynowo i nie ma możliwości jej zastosowania w warunkach ambulatoryjnych.
Jak leczymy bostonkę?
HFMD leczy się wyłącznie w sposób objawowy.
HFMD jest chorobą wirusową, więc w przebiegu jej leczenia nie stosuje się antybiotyków. Jedynym wskazaniem do zastosowania miejscowego antybiotyku może być bakteryjne nadkażenie zmian skórnych/na błonach śluzowych.
Lekami, które mogą być pomocne w łagodzeniu objawów bostonki, są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Niezwykle ważne jest obfite nawadnianie dziecka (dorosłego), jak w czasie każdej infekcji.
Należy pamiętać o szczególnym nacisku na zachowanie higieny w domu, w którym u jednego z domowników występuje bostonka, ze względu na mechanizm jej przenoszenia – „brudne ręce”. Warto pamiętać o częstym myciu rąk, używaniu oddzielnego ręcznika do ich wycierania, używaniu oddzielnych sztućców, kubków oraz częsty myciu i dezynfekowaniu potencjalnie skażonych nawierzchni (np. klamek, poręczy itp.).
Nie ma wskazań i nie zaleca się miejscowego stosowania leków przeciwbólowych u małych dzieci, ponieważ może prowadzić to do wchłaniania się leku przez błonę śluzową i jego toksyczne działanie dla małego organizmu.
Czy zachorowanie na bostonkę wiąże się z powikłaniami?
Jednym z powikłań po przebytym zakażeniu wirusem wywołującym HFMD są linie Beau (poprzeczne fałdy/bruzdy na płytce paznokcia), które powstają w wyniku przejściowego zatrzymania wzrostu paznokcia w obrębie macierzy. Podobnie HFMD może powodować złuszczanie płytki paznokciowej (całkowite odseparowanie bliższej części paznokcia od łożyska).
HFMD może także objawiać się jako dłuższe, uporczywe zapalenie jamy ustnej, które wiąże się występowaniem bolesnych owrzodzeń. Ból może być na tyle dokuczający, że ogranicza możliwość jedzenia i picia, zwłaszcza u małych dzieci, co w konsekwencji może prowadzić do odwodnienia.
Jako powikłanie HFMD odnotowywano także wystąpienie aseptycznego zapalenia opon mózgowych (częściej powodowanego przez enterowirusy niż wirusa Coxsackie). W wyniku HFMD jako powikłania neurologiczne mogą wystąpić także: ataksja móżdżkowa, zapalenie mózgu, łagodne nadciśnienie śródczaszkowe i zespół Guillain-Barrego oraz dysfunkcje motoryczne.
Wirus Coxsackie rzadko może powodować również śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie trzustki i obrzęk płuc. Według niektórych źródeł infekcje wirusem Coxsackie mogą być również związane z wystąpieniem poronienia samoistnego i innych konsekwencji dla noworodka.
Czy HFMD w ciąży może być groźne?
Ważne jest, by kobieta ciężarna w możliwie dostępny sposób chroniła się przed zakażeniem HFMD. Nawet jeśli występuje ono u starszego dziecka, to należy zadbać o opisane wyżej zasady higieny, łącznie z używaniem maseczki ochronnej.
Infekcja ciężarnej wywołana przez wirusy powodujące HFMD może nie być obojętna dla dziecka będącego w łonie matki, szczególnie pod koniec ciąży. Noworodki, które nabyły zakażenie przez łożysko, mogą rozwinąć choroby wątroby, układu oddechowego i/lub neurologiczne. Ponadto badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że infekcja enterowirusowa przebyta w czasie ciąży zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu 1. u potomstwa.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w selen i beta-glukan.
Źródła:
- Aswathyraj S. – Hand, foot and mouth disease (HFMD): emerging epidemiology and the need for a vaccine strategy. Med Microbiol Immunol. 2016 Oct;205(5):397-407. doi: 10.1007/s00430-016-0465-y. Epub 2016 Jul 12.
- Giachè S. – Hand, foot, and mouth disease in pregnancy: 7 years Tuscan experience and literature review. J Matern Fetal Neonatal Med. 2021 May;34(9):1494-1500.
- Guerra AM. -Hand Foot And Mouth Disease. [Updated 2022 Oct 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. (dostęp: 30.10.2022)
- Hopper S.M. – Topical lidocaine to improve oral intake in children with painful infectious mouth ulcers: a blinded, randomized, placebo-controlled trial. Ann. Emerg. Med., 2014; 63: 292–299
- Ślebioda Z, Dorocka-Bobkowska B. Hand, foot and mouth disease as an emerging public health problem: Case report of familial child-to-adult transmission. Dent Med Probl. 2018 Jan-Mar;55(1):99-104.
- Hand, Foot, and Mouth Disease (HFMD) https://www.cdc.gov/hand-foot-mouth/index.html
- Hand, foot and mouth disease https://www.nhs.uk/conditions/hand-foot-mouth-disease/