Leki inkretynowe – działanie i wskazania. Czy działają odchudzająco?
Leki w formie podskórnych zastrzyków, o których mowa w tym artykule, przeznaczone są dla osób chorych na cukrzycę typu 2. Stymulują wydzielanie insuliny, zmniejszają stężenie glukozy, ograniczają uwalnianie glukagonu i przyspieszają uczucie sytości (opóźnienie we wczesnym poposiłkowym opróżnianiu żołądka). Poza tym normalizują poziom trójglicerydów, a także redukują ryzyko wystąpienia incydentów kardiologicznych i nefrologicznych, które towarzyszą cukrzycy i zespołowi metabolicznemu. Semaglutyd pozwala redukować masę ciała i masę tłuszczową w wyniku hamowania apetytu i zmniejszenia podaży kalorii. Ponadto zmniejsza ochotę na pokarmy bogatotłuszczowe2. Chociaż leki te są skierowane stricte do dorosłych pacjentów z niedostatecznie kontrolowaną cukrzycą typu 2. (łącznie z odpowiednią dietą i wysiłkiem fizycznym), stosowane są również przez pacjentów bez cukrzycy, ale z nadmierną masą ciała (z którą często wiąże się stan przedcukrzycowy). Taki sposób nazywamy stosowaniem leku off-label, czyli poza wskazaniami. Nie można stosować ich w ten sposób ze względu na liczne przeciwwskazania, do których zaliczamy chociażby przebyte zapalenie trzustki.
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Produkt polecany jest w przypadku neurodegeneracyjnych chorób oczu, w szczególności jaskry.
Nieodzowne wsparcie w procesie przywracania integralności błon komórkowych, które uległy uszkodzeniu...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Sterylny roztwór do oczu wskazany dla pacjentów w początkowym stadium retinopatii cukrzycowej.
Głównym składnikiem preparatu jest cytykolina – naturalnie występujący, endogenny prekursor fosfatyd...
Preparat przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy
Substancje aktywne w lekach inkretynowych
Najpowszechniejsze substancje aktywne obecne w inkretynowych lekach to semaglutyd, liraglutyd, dulaglutyd i eksenatyd.
Leki zawierające liraglutyd, oprócz rejestracji jako leki przeciwcukrzycowe, mają również wskazania do walki z otyłością w połączeniu z dietą o obniżonej wartości energetycznej i zwiększoną aktywnością fizyczną. Działają na zasadzie ludzkiego hormonu – glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1), czyli pobudzają wydzielanie insuliny, zmniejszają wydzielanie glukagonu i opóźniają poposiłkowe opróżnianie żołądka. Najczęściej dostępne są pod postacią roztworu podawanego podskórnie bądź w formie tabletek.
Cukrzyca typu 2. to najczęściej występująca postać cukrzycy związana z zaburzeniem produkcji i działania insuliny. Nieleczona może doprowadzić do poważnych uszkodzeń naczyń krwionośnych w oczach, mózgu, sercu i nerkach.
Leki niedostępne dla potrzebujących
Gdy okazało się, że leki na cukrzycę zawierające semaglutyd, oprócz skuteczności hipoglikemizującej mają też działanie odchudzające (stwierdzona redukcja masy ciała o 14,9% w grupie badanej w porównaniu do 2,4% w grupie placebo3), są nabywane poza wskazaniami i szeroko stosowane, przez co może ich brakować dla diabetyków. Semaglutyd charakteryzuje się zdolnością większej redukcji masy ciała niż liraglutyd, dla którego udowodniono 11,2% spadek wyjściowej masy ciała u pacjentów go stosujących4. Hit sprzedaży martwi farmaceutów i straszy pacjentów, bo leków może zabraknąć dla tych, którzy naprawdę ich potrzebują.
Należy wspomnieć o kosztach terapii lekami dla cukrzyków. Bez wskazań do stosowania (off-label) nie mana nie refundacji, a koszt kuracji wynosi od 200 do 360 zł za kilka cotygodniowych dawek. Nie odstrasza to jednak tych, którym zależy na redukcji masy ciała, ponieważ podobny lek zarejestrowany do leczenia otyłości kosztuje nawet 700 zł. Dodatkowo czas oczekiwania na efekt odchudzający jest różny – nieraz jest zauważalny po zastosowaniu jednej dawki, u innych po tygodniach, a nawet miesiącach stosowania leku. Ludzie na forach internetowych chwalą się swoimi przemianami. Niektórzy z nich stracili ponad 45 kg! Czy stosowanie tych leków niesie za sobą skutki uboczne? Niestety może się tak zdarzyć. Warto o tym wiedzieć i pamiętać!
Skutki uboczne:
- Zaburzenia układu nerwowego: bezsenność, zawroty głowy, zaburzenia smaku.
- Zaburzenia serca: tachykardia (przyspieszona akcja serca).
- Zaburzenia żołądka i jelit: nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, wzdęcia, suchość w jamie ustnej, bóle brzucha, niestrawność, zgaga, nadmierna produkcja gazów jelitowych, odbijanie się.
Niektóre skutki uboczne przechodzą w 2-4 tygodniu kuracji, jednak tak samo, jak z efektami, jest to aspekt indywidualny.
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Jak leki na cukrzycę odchudzają?
Można powiedzieć, że leki na cukrzycę „oszukują” organizm człowieka. Podszywają się pod GLP-1 i wprowadzają w błąd zarówno wątrobę, jak i trzustkę, a nawet sam mózg. Po zjedzeniu posiłku organizm nie odnotowuje, że został przyjęty posiłek i sięga po tłuszcz zapasowy. Jednocześnie nie odczuwa się głodu i obserwuje się brak apetytu, co przekłada się na jedzenie mniejszych porcji posiłków bądź też ich pomijanie.
Zarówno chorzy na cukrzycę, jak i zdrowi ludzie z nadmierną masą ciała, mogą czerpać korzyści z odchudzania indukowanego zastrzykami cukrzycowymi. Należy jednak pamiętać, że każdy reaguje na lek indywidualnie oraz że nie ominie nas konieczność stosowania zbilansowanej diety i zwiększonej aktywności fizycznej.
Czy po lekach na cukrzycę się chudnie? Podsumowanie
Głównym celem stosowania leków przeciwcukrzycowych w postaci zastrzyków podskórnych nie powinno być odchudzanie, a leczenie cukrzycy typu 2. Bezsprzecznie została udowodniona ich bardzo dobra skuteczność w zakresie redukcji masy ciała, jednak trwają dalsze badania nad wpływem semaglutydu na odchudzanie. Mimo to lekarze zapisują go pacjentom. Powinno się to odbywać jednak tylko w przypadku walki z chorobą, jaką jest otyłość (BMI ≥30 kg/m² lub BMI 27 kg/m² – 30 kg/m² + np. cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi, nieprawidłowy poziom lipidów we krwi, obturacyjny bezdech senny, przebyty zawał serca, udar lub problemy z naczyniami krwionośnymi). Leki inkretynowe nie są przeznaczone dla osób, zamierzających samodzielnie zrzucić kilka kilogramów. Do osiągnięcia tego celu należy stosować zbilansowaną dietę redukcyjną i aktywnie uprawiać sport.
Preparat przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy
- WHO European Regional Obesity Report 2022. World Health Organisation, Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark. ISBN: 9789289057738.
- Blundell, J., Finlayson, G., Axelsen, M., Flint, A., Gibbons, C., Kvist, T., & Hjerpsted, J. B. (2017). Effects of once-weekly semaglutide on appetite, energy intake, control of eating, food preference and body weight in subjects with obesity. Diabetes, obesity & metabolism, 19(9), 1242–1251. https://doi.org/10.1111/dom.12932.
- Wilding, J., Batterham, R. L., Calanna, S., Davies, M., Van Gaal, L. F., Lingvay, I., McGowan, B. M., Rosenstock, J., Tran, M., Wadden, T. A., Wharton, S., Yokote, K., Zeuthen, N., Kushner, R. F., & STEP 1 Study Group (2021). Once-Weekly Semaglutide in Adults with Overweight or Obesity. The New England journal of medicine, 384(11), 989–1002. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2032183.
- https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2017/20171115139439/anx_139439_pl.pdf