- Psychologia pozytywna rozwija koncepcję ludzkiego potencjału, skupia się na poznawaniu w sposób naukowy czynników wpływających pozytywnie na dobrostan człowieka.
- Psychologia pozytywna to nurt w psychologii zapoczątkowany w latach 90. XX wieku przez Martina Seligmana.
- Główne założenia psychologii pozytywnej opierają się na przekonaniu, że człowiek ma osobisty potencjał, który może rozwijać – jego życie wewnętrzne i zewnętrzne przekłada się na satysfakcję z życia oraz że człowiek ma aktywny wpływ na poziom swojego szczęścia.
- Psychologia pozytywna nie jest pozytywnym myśleniem, ani afirmacjami – to nurt oparty na naukowych podstawach, mający własną metodologię oraz stosujący techniki eksperymentalne w celu potwierdzenia przyjmowanych hipotez.
- Więcej wartościowych treści dotyczących psychologii znajdziesz już teraz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Psychologia pozytywna: założenia
Psychologia pozytywna to nurt zapoczątkowany w latach 90. XX wieku przez Martina Seligmana (amerykański psycholog, twórca teorii wyuczonej bezradności), który postawił sobie za cel badanie tego, co sprawia, że ludzie są szczęśliwi i spełnieni.
Zamiast skupiać się wyłącznie na psychopatologii i leczeniu zaburzeń, psychologia pozytywna bada czynniki, które przyczyniają się do dobrego życia i optymalnego funkcjonowania.
Psychologia pozytywna skupia się na wzmacnianiu ludzkiego potencjału, rozwijaniu mocnych stron oraz badaniu, co pozytywnie wpływa na dobrostan. Ten nurt psychologii podkreśla, że człowiek to nie tylko słabości, zaburzenia i choroby, ale również talenty, wartości i dobre strony.
Psychologia pozytywna zakłada, że:
- człowiek może dążyć do rozwijania osobistego potencjału, który drzemie w każdym człowieku.
- Obszarem jej działania jest poznawanie i rozwijanie ludzkiej kreatywności, twórczości, mądrości, humoru oraz szczęścia człowieka.
- Rozwój wewnętrzny człowieka i życie pełnią życia stanowią miarę dobrostanu człowieka.
- Ludzie mają wpływ na swój poziom szczęścia, mogą go aktywnie kształtować poprzez konkretne działania i zdobywanie wiedzy.
Twórcy psychologii pozytywnej
- Martin Seligman – twórca psychologii pozytywnej, opracował koncepcję PERMA (pozytywne emocje, zaangażowanie, relacje, poczucie sensu, osiągnięcia), która określa fundamenty dobrego życia.
- Mihály Csíkszentmihályi – wprowadził pojęcie „flow” (przepływu), czyli stanu głębokiego zaangażowania w wykonywaną czynność, który sprzyja satysfakcji i efektywności. Obserwowany u osób, które wykonują wystarczająco trudne zadanie, które jest dla nich wyzwaniem, a jednocześnie pozwala na wykorzystanie swojego potencjału.
- Ed Diener – badał pojęcie subiektywnego dobrostanu i roli pozytywnych emocji w życiu człowieka.
- Carol Ryff – opracowała model psychologicznego dobrostanu, uwzględniający autonomię, rozwój osobisty, relacje z innymi i poczucie celu w życiu.
Psychologia pozytywna: obszary
Psychologia pozytywna znajduje zastosowanie w wielu aspektach życia. Do kluczowych obszarów badań i praktyki należą:
- szczęście i dobrostan – Co sprawia, że czujemy się spełnieni?
- siły charakteru i cnoty – Jak rozwijać pozytywne cechy osobowości?
- relacje międzyludzkie – W jaki sposób pozytywne interakcje wpływają na nasze życie?
- praca i rozwój zawodowy – Jak budować satysfakcję i motywację w pracy?
- radzenie sobie z trudnościami – Jak optymizm i odporność psychiczna pomagają w kryzysach?
Czym nie jest psychologia pozytywna?
Psychologia pozytywna to nie „ideologia pozytywnego myślenia”.
Psychologia pozytywna nie oznacza ignorowania problemów ani udawania, że życie to nieustanne pasmo sukcesów. To naukowe podejście, które uwzględnia zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty ludzkiego funkcjonowania. Nie jest to życzeniowe myślenie, że „jeśli nie będę myśleć o trudnościach, to one zniknął”, ani też „że życie można zmienić samymi pozytywnymi myślami”. Psychologia pozytywna opiera się na eksperymentach i naukowo zweryfikowanych faktach, dotyczących tego, co wpływa na ludzki dobrostan, a co mu szkodzi.
Nie należy mylić jej z poradnikami obiecującymi szybkie i łatwe rozwiązania problemów.
Badania psychologii pozytywnej są oparte na metodologii naukowej i empirycznych dowodach. Pokazują określone czynniki i zachowania oraz wpływ danych środowisk na człowieka. Naukowcy zajmujący się psychologią pozytywną wskazują, co może pomóc w określonych sytuacjach rozwijać dobre strony, sprzyjać wychodzeniu z trudności i budować odporność psychiczną.
Psychologia pozytywna to nie to samo co pozytywne myślenie. Optymizm jest ważnym elementem psychologii pozytywnej, ale nie chodzi o bezrefleksyjne powtarzanie afirmacji czy unikanie trudnych emocji. Kluczowe jest realistyczne spojrzenie na życie i umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami. Psychologia pozytywna skupia się na konkretnych rozwiązaniach i zmianach, które należy wdrożyć, niż na samych myślach czy jedynie mentalnych procesach.
Psychologia pozytywna w praktyce
Psychologia pozytywna znajduje zastosowanie w wielu aspektach życia, może przynieść wiele dobrego, jeśli jej osiągnięcia zostaną zaimplementowane w różnych środowiskach. Może sprzyjać większej efektywności, satysfakcji z pracy, lepszym relacjom z innymi.
Jak można zastosować niektóre osiągnięcia psychologii pozytywnej w praktyce?
- W życiu osobistym – rozwijanie wdzięczności, optymizmu i umiejętności budowania szczęśliwych relacji.
- W pracy – wykorzystywanie teorii „flow” do zwiększania satysfakcji i efektywności.
- W edukacji – budowanie odporności psychicznej i wspieranie pozytywnego nastawienia u uczniów i nauczycieli, budowanie motywacji wewnętrznej oraz zaangażowanie w proces nauki.
- W terapii i coachingu – wykorzystywanie technik psychologii pozytywnej do wzmacniania zasobów klienta, co prowadzi do szybszego i bardziej satysfakcjonującego osiągania celów.
„Psychologia pozytywna w praktyce” to też tytuł książki P. Alex Linley i Stephen’a Joseph, która zajmuje się tematyką psychologii pozytywnej.
Psychologia pozytywna: inspirujące książki
Dla osób zainteresowanych zgłębieniem tematu warto sięgnąć po literaturę naukową i popularnonaukową, która przybliża zarówno teoretyczne, jak i praktyczne aspekty psychologii pozytywnej. Nie tylko w świecie anglosaskim naukowcy zajmują się psychologią pozytywną, również w Polsce znajdziemy psychologów, którym bliska jest tematyka ludzkiego potencjału i dobrostanu.
„Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka” J. Czapiński
Janusz Czapiński to jeden z najważniejszych polskich badaczy zajmujących się psychologią pozytywną. Jego badania nad subiektywnym dobrostanem i optymizmem pokazują, że to nie tyle warunki zewnętrzne, ile nasze nastawienie do życia wpływa na poczucie szczęścia.
„Pozytywna psychologia porażki. Jak z cytryn zrobić lemoniadę” P. Fortuna
Książka ukazuje, jak zmienić swoje podejście do niepowodzeń i nauczyć się czerpać z nich lekcje, zamiast traktować je jako osobiste porażki. Autor w książce pokazuje strategie jak radzić sobie z porażkami i jak wyciągać z nich wnioski, a nie skupiać się na rozpamiętywaniu błędu.
„Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie” M.E.P. Seligman
Książka wydana w 2010 roku, która pokazuje sposoby na zachowanie optymizmu, pracę z negatywnymi przekonaniami oraz sposoby na to, jak radzić sobie z niepowodzeniami i trudnościami, aby nie chwiały całym naszym życiem.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Psychologia pozytywna: Podsumowanie
Psychologia pozytywna to nie chwilowa moda, ale oparta na badaniach dziedzina nauki, która pomaga lepiej rozumieć, jak budować szczęśliwe, pełne sensu życie. Jej metody mogą być wsparciem zarówno w rozwoju osobistym, jak i w radzeniu sobie z trudnościami. Pokazuje, że człowiek nie jest jedynie istotą o mrocznych instynktach, podatną na wpływy i jedynie wykorzystującą swoją pozycję w świecie, ale też ma drugą stronę – ludzka natura może być pełna życzliwości, hojności. Psychologia pozytywna zachęca do rozwoju swojego potencjału, uwadnianiu różnych czynników poprawiających jakość życia nam samym, jak i naszym bliskim.
Źródła:
- Csíkszentmihályi, M. (2005). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Wydawnictwo Studio Emka.
- Czapiński, J. (2012). Psychologia pozytywna: nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Seligman, M.E.P. (2011). Pełnia życia: Nowe spojrzenie na kwestię szczęścia, dobrego życia i sensu. Wydawnictwo Media Rodzina.