Osoby starsze są najbardziej narażone na choroby oczu
Nieproporcjonalnie częściej chorują osoby starsze. Z uwagi na starzenie się społeczeństwa przewiduje się, że liczba osób dotkniętych chorobami oczu będzie nadal wzrastała. Przyczyny problemów ze wzrokiem związanych z wiekiem są złożone i wieloczynnikowe, jednak uważa się, że stres oksydacyjny odgrywa największą rolę. Oko jest szczególnie podatne na stres oksydacyjny, czyli wytwarzanie reaktywnych form tlenu, które mogą powodować uszkodzenia tkanek oka. W związku z tym istnieje duże zainteresowanie badaczy rolą przeciwutleniaczy w diecie i potencjalnymi korzyściami terapeutycznymi suplementów witaminowo-mineralnych jako prostej i opłacalnej strategii zapobiegania chorobom i ich zwalczania.
Źródła składników korzystnych dla zdrowia oczu w diecie
Jako składniki korzystnie wpływające na zdrowie oczu wymienia się: witaminę C, witaminę E, beta-karoten, cynk, miedź, luteinę i zeaksantynę. Są one dostępne zarówno pod postacią suplementów diety, jak i żywności. Warto wzbogacić swoją dietę o te składniki, aby zadbać o dobrą kondycję narządu wzroku.
Witamina C | Witamina E | Beta-karoten | Cynk | Miedź | Luteina + zeaksantyna |
---|---|---|---|---|---|
Owoc dzikiej róży Czarne porzeczki Truskawki Papryka Natka pietruszki | Oleje roślinne Orzechy i nasiona Sezam Awokado Kiełki | Jarmuż Marchew Szpinak Papryka Por | Ostrygi Wątróbka Pestki dyni Imbir Fasola biała | Kakao Pestki dyni Strączki Orzechy laskowe Migdały | Jarmuż Szpinak Seler Brokuły Por |
Spowolnienie postępu chorób oczu
Suplementacja witamin i składników odżywczych może mieć pozytywny wpływ na nasze zdrowie – także na wzrok.
Istnieją badania dotyczące tego, czy wysokie dawki antyoksydacyjnych witamin i elementów mineralnych mogą spowolnić postęp AMD (zwyrodnienie plamki żółtej). Do badania losowo przydzielono 3640 osób z AMD, które miały codziennie przyjmować preparaty suplementów zawierających kombinacje witaminy C, E, beta-karotenu, cynku i miedzi lub placebo. Głównym wnioskiem z badania było to, że codzienna, długotrwała suplementacja witaminą C (500 mg), witaminą E (400 IU), beta-karotenem (15 mg), cynkiem (80 mg tlenku cynku) i miedzią (2 mg tlenku miedziowego) zmniejszyła w ciągu 5 lat względne ryzyko progresji AMD z 28% do 20%. Oznacza to, że w przypadku osób z pośrednią postacią AMD, u których występuje największe ryzyko progresji do zaawansowanej postaci AMD, na każde 1000 osób przyjmujących suplement wystąpiłoby 80 przypadków mniej.
Zaćma jest definiowana jako widoczne zmętnienie w przejrzystej soczewce oka. Uważa się, że reakcje utleniania w soczewce są kluczowym czynnikiem w procesie powstawania zaćmy. Przeprowadzono wiele badań nad rolą antyoksydacyjnych składników odżywczych w zapobieganiu lub spowalnianiu postępu tej choroby. Dane obserwacyjne sugerują, że ryzyko zaćmy można zmniejszyć poprzez dietę zawierającą optymalny poziom witamin C i E, karotenoidów luteiny i zeaksantyny oraz codzienne stosowanie suplementów multiwitaminowych.
Luteina i zeaksantyna to karotenoidy, które są głównymi składnikami pigmentu plamki żółtej. Sugeruje się, że odgrywają one rolę ochronną w siatkówce oka poprzez swoje właściwości przeciwutleniające i zdolność do działania jako filtr dla szkodliwego światła niebieskiego. Luteina i zeaksantyna mogą być wartościowymi składnikami w zmniejszaniu progresji AMD, gdy są podawane bez beta-karotenu, ale potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić tę hipotezę.
Profilaktyka chorób oczu. Jak zadbać o swój wzrok?
Podsumowując, choroby oczu związane z wiekiem, w tym zaćma i AMD, stanowią problem zdrowia publicznego na całym świecie. Chociaż patogeneza tych stanów nie jest w pełni poznana, istnieje coraz więcej dowodów na to, że ich wpływ można do pewnego stopnia złagodzić poprzez ukierunkowanie na modyfikowalne czynniki ryzyka.
Ponieważ dieta została powiązana z najczęstszymi chorobami dotykającymi osoby starsze, modyfikacja diety i suplementacja żywieniowa w celu zapobiegania i leczenia tych chorób przyciągnęła uwagę naukowców. Rola żywienia w zdrowiu oczu pozostaje bardzo aktualnym obszarem, z możliwością przyszłych badań w celu lepszego zrozumienia roli strategii żywieniowych.
Źródła:
- Flaxman, S.R.; Bourne, R.R.A.; Resnikoff, S.; Ackland, P.; Braithwaite, T.; Cicinelli, M.V.; Das, A.; Jonas, J.B.; Keeffe, J.; Kempen, J.H.; et al. Global causes of blindness and distance vision impairment 1990–2020: A systematic review and meta-analysis. Lancet Glob. Health 2017, 5, e1221–e1234.
- Lawrenson JG, Downie LE. Nutrition and Eye Health. Nutrients. 2019;11(9):2123.
- Evans, J.R.; Lawrenson, J.G. Antioxidant vitamin and mineral supplements for preventing age-related macular degeneration. Cochrane Database Syst. Rev. 2017, 7, CD000253.
- Evans, J.R.; Lawrenson, J.G. Antioxidant vitamin and mineral supplements for slowing the progression of age-related macular degeneration. Cochrane Database Syst. Rev. 2017, 7, CD000254.
- Arunkumar, R.; Calvo, C.M.; Conrady, C.D.; Bernstein, P.S. What do we know about the macular pigment in AMD: The past, the present, and the future. Eye 2018, 32, 992–1004.
- Chew, E.Y.; Clemons, T.E.; Sangiovanni, J.P.; Danis, R.P.; Ferris, F.L., 3rd; Elman, M.J.; Antoszyk, A.N.; Ruby, A.J.; Orth, D.; Fish, G.E.; et al. Secondary analyses of the effects of lutein/zeaxanthin on age-related macular degeneration progression: AREDS2 report No. 3. JAMA Ophthalmol. 2014, 132, 142–149.
- Michael, R.; Bron, A.J. The ageing lens and cataract: A model of normal and pathological ageing. Trans. R. Soc. B Biol. Sci. 2011, 366, 1278–1292.
- Weikel, K.A.; Garber, C.; Baburins, A.; Taylor, A. Nutritional modulation of cataract. Nutr. Rev. 2014, 72, 30–47.