- Gry komputerowe mogą rozwijać zdolności poznawcze, wpływać pozytywnie na nawiązywanie relacji i dostarczać pozytywnych emocji.
- Granie w gry może też mieć swoje negatywne konsekwencje w postaci zachowań kompulsywnych, uzależnienia, zaniedbania ważnych ról życiowych i problemów zdrowotnych.
- Wpływ grania w gry zależy od wielu czynników: kontekstu życiowego, sposobu realizowania innych zadań życiowych, wieku, rodzaju gier, czasu poświęcanego na granie w gry, osobowości i temperamentu danej osoby.
- Ważne, aby gry komputerowe były jednym z elementów codziennego życia, a nie jego główną osią.
- A więcej podpowiedzi dotyczących higieny zdrowia psychicznego znajdziesz już teraz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Granie w gry – jak wpływa na człowieka?
Kiedy spytamy graczy, co daje im wielogodzinna rozgrywka, pojawią się informację o stanie odprężenia, możliwości ćwiczenia refleksu, pamięci, planowania, a także poczucie dobrze spędzonego czasu samodzielnie lub grając w gry multiplayer z innymi. Gracze tworzą społeczności, zrzeszają się i dzielą wiedzą o różnych rozwiązaniach z ważnych dla siebie rozgrywek.
Z drugiej strony można też usłyszeć o wielu trudnościach, które są powiązane z grami – izolowaniem od realnych kontaktów z rówieśnikami czy rodziną, odkładaniem na później nauki czy pracy, zaniedbywaniu higieny osobistej lub innych ważnych działań na rzecz grania w gry. Część osób może doświadczać dużej frustracji, złości i przygnębienia, kiedy kolejne działania w prowadzonej rozgrywce się nie udają lub dana osoba jest pozbawiona możliwości grania przez cały dzień.
Gry w same w sobie nie są ani dobre, ani złe, jak wiele współczesnych wynalazków. Granie w gry może mieć wiele pozytywnych skutków, jak i negatywnych – wiele zależy od kontekstu, funkcjonowania danej osoby, jej wieku, środowiska, w jakim się wychowuje lub funkcjonuje oraz od osobowości i temperamentu.
Pozytywny wpływ gier komputerowych
Gry i rozwój zdolności poznawczych
Wiele badań wskazuje, że gry komputerowe mogą mieć korzystny wpływ na różne aspekty funkcji poznawczych. Gry strategiczne, logiczne czy symulatory rozwijają zdolność myślenia analitycznego, planowania oraz rozwiązywania problemów.
Badania przeprowadzone przez Granic i wsp. (2022) wskazują, że osoby grające regularnie w gry akcji mogą poprawić swoją uwagę, czas reakcji oraz zdolności percepcyjne, co przekłada się na lepszą efektywność w codziennych zadaniach. Wybieranie gier, które rozwijają zdolności poznawcze, może być swoistym treningiem dla mózgu, a dodatkowo świetną i przyjemną rozrywką.
Korzyści społeczne z grania w gry komputerowe
Wbrew obiegowej opinii mówiącej, że gry alienują ludzi, rozgrywki multiplayer często budują więzi społeczne i rozwijają umiejętności współpracy. Wiele gier wymaga zespołowej pracy, szybkiej komunikacji i budowania relacji z innymi graczami, co może pomóc rozwijać kompetencje społeczne, nawet jeśli te relacje są wirtualne. Gry MMORPG (Massively Multiplayer Online Role-Playing Games) są szczególnie znane z tworzenia silnych społeczności graczy, które potrafią wspierać się na wiele sposobów.
Osoby, które w realnym świecie doświadczają wykluczenia społecznego, nie mają wśród znajomych osób podzielających podobne zainteresowania, w świecie wirtualnym mogą znaleźć ludzi podobnych do siebie. Poczcie przynależności, bycia ważnym dla innych czy współdzielenia zainteresowań może być realizowane cyfrowo np. w sytuacji zamieszkiwania terenów, gdzie dana osoba ma utrudniony kontakt z rówieśnikami, mieszka w innej części świata lub choruje, czy doświadcza ograniczającej realne kontakty dysfunkcji.
Emocjonalna regulacja i stres
Dla niektórych gry mogą działać jak forma regulacji emocji i redukcji stresu. W momentach trudnych emocjonalnie zatopienie się w ulubionej grze może być ucieczką od rzeczywistości i formą relaksu. W szczególności gry narracyjne, które mają głęboką fabułę, pomagają w angażowaniu emocjonalnym i mogą pełnić funkcję katharsis, pozwalając na rozładowanie negatywnych emocji.
A z drugiej strony pewne rodzaje gier mogą też uczyć większego współczucia wobec innych, rozwijają empatię i lepsze rozumienie ludzkich interakcji.
Zagrożenia związane z graniem w gry komputerowe
Granie a zachowania kompulsywne
Jednym z najczęściej omawianych zagrożeń związanych z grami komputerowymi jest ich potencjalny wpływ na rozwój kompulsywnych zachowań. Niektóre gry, szczególnie te oparte na mechanice nagród i progresji (np. gry mobilne z mikropłatnościami), mogą wywoływać uzależnienie od kolejnych nagród, powodując przymus grania. Mogą też prowadzić do strat materialnych i zadłużania się, szczególnie u młodszych graczy, którzy chcą dorównać swoim idolom, streamującym gry w różnych portalach społecznościowych i rówieśnikom, którzy rozwijają swoje postaci.
W skrajnych przypadkach nadmierne poświęcanie czasu na gry prowadzi do uzależnienia od gier, co może skutkować zaniedbywaniem innych sfer życia, takich jak nauka, praca czy relacje społeczne. A także doświadczania objawów ograniczenia grania w gry, takich jak poczucie podenerwowania, niepokój, doświadczanie FOMO (Fear of missing out), obniżenia nastroju, doświadczania wybuchów złości, a nawet agresji w przypadku ograniczenia możliwości grania.
Granie w gry a problemy zdrowotne
Długotrwałe siedzenie przed komputerem może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak bóle pleców, nadwaga, a także problemy ze wzrokiem. W połączeniu z brakiem aktywności fizycznej gry mogą negatywnie wpływać na ogólną kondycję zdrowotną, co jest często problemem wśród młodych graczy, którzy spędzają wiele godzin dziennie przed ekranem. Jeśli dziecko, nastolatek lub dorosły ogranicza swoją aktywność po szkole lub pracy do grania w gry, to niestety może się to odbić bardzo negatywnie na zdrowiu psychicznym i fizycznym.
Gry komputerowe a zaburzenia snu
Granie w gry, szczególnie przed snem, może negatywnie wpływać na jakość snu. Jasne światło z ekranu oraz intensywna stymulacja emocjonalna i poznawcza mogą zaburzać rytmy okołodobowe i prowadzić do trudności z zasypianiem lub przerywanego snu. To z kolei negatywnie wpływa na koncentrację, nastrój oraz ogólne funkcjonowanie w ciągu dnia. Dlatego warto ograniczać granie w gry na komórce w łóżku i na godzinę, dwie przed snem na komputerze, aby organizm miał czas na wyciszenie i wejście w relaks przed zaśnięciem.
Indywidualne podejście do oceny skutków
To, jak granie w gry wpływa na daną osobę, zależy od wielu indywidualnych czynników, takich jak osobowość, styl życia, kontekst społeczny czy ilość czasu spędzanego przed komputerem. Dla jednej osoby gry mogą być doskonałym sposobem na rozwój poznawczy i relaks, dla innej – źródłem problemów zdrowotnych czy zaburzeń emocjonalnych.
Warto wspomnieć o badaniu przeprowadzonym przez Association for Computing Machinery (2023), które sugeruje, że wpływ gier zależy w dużym stopniu od kontekstu, w jakim są one używane. W badaniu przeanalizowano, jak różne mechanizmy gier, takie jak wyzwania, nagrody czy interakcje społeczne, mogą prowadzić zarówno do pozytywnych, jak i negatywnych skutków. Wyniki badania podkreślają, że gry same w sobie nie są ani dobre, ani złe – wszystko zależy od tego, jak i dlaczego gramy. Mogą poprawiać nasz nastrój, dawać chwilę relaksu, budować nowe przyjaźnie, a jednocześnie stać się nawykiem, który odbiera nam możliwość doświadczenia realnego świata, angażowania się w interakcje społeczne czy rezygnacji z aktywności fizycznej.
Jak zrównoważyć szalę?
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy gry komputerowe są bardziej szkodliwe czy pożyteczne. Każdy przypadek należy oceniać indywidualnie. Warto wdrożyć kilka zasad, które pomogą nam się cieszyć dobrymi efektami grania i ograniczyć te szkodliwe.
- Kontroluj czas spędzany na graniu – określ limit czasu, jaki chcesz poświęcić na gry, aby uniknąć nadmiernego zanurzenia się w wirtualnym świecie i trzymaj się go, bez względu na to, jak bardzo interesująca jest gra (jest tak skonstruowana, aby zatrzymać Cię przed ekranem jak najdłużej).
- Zadbaj o równowagę – gry mogą być częścią zdrowego stylu życia, pod warunkiem że nie zaniedbujesz innych aktywności, takich jak sport, kontakty społeczne czy nauka. Sprawdź, czy w ciągu tygodnia realizujesz inne pasje, czy w ciągu dnia dajesz sobie dawkę ruchu i jak wygląda Twój kontakt z innymi osobami.
- Bądź świadomy emocji – zastanów się, dlaczego grasz. Czy jest to forma ucieczki przed problemami, czy też sposób na relaks i rozwój? Świadome podejście do gier pomaga lepiej zarządzać ich wpływem na nasze życie.
- Zwracaj uwagę na swoje zdrowie – rób regularne przerwy, dbaj o aktywność fizyczną i unikaj grania przed snem, by nie zakłócać rytmu dnia. Rozciągaj się i ruszaj, aby nie zostawać ciągle w jednej pozycji. Pomoże to zminimalizować objawy bólowe ze strony np. pleców, nadgarstków czy oczu.
Skutki grania w gry komputerowe. Podsumowanie
Gry komputerowe są złożonym fenomenem, który wywołuje różne, często skrajne emocje. Z jednej strony, oferują szereg korzyści – rozwój poznawczy, budowanie relacji społecznych, regulację emocji. Z drugiej strony, niosą ze sobą pewne zagrożenia, takie jak uzależnienie, problemy zdrowotne czy trudności z utrzymaniem równowagi w życiu.
Warto mieć na uwadze dzieci i dostosowanie proponowanych gier do ich wieku. Kontrola czasu oraz rodzaju gier leży po stronie rodziców, dlatego od pierwszych chwil z graniem w gry ważne jest, aby dziecko znało i stosowało zasady, które sprzyjają zdrowemu korzystaniu z gier komputerowych i mobilnych.
Nie da się jednoznacznie przeważyć szali na jedną stronę. Kluczowe jest świadome podejście do gier, indywidualna ocena ich wpływu oraz dbałość o zdrową równowagę między światem wirtualnym a realnym. Każdy z nas musi sam odpowiedzieć sobie na pytanie: czy gry komputerowe przynoszą mi więcej korzyści, czy jednak szkód?
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka – źródła naturalnych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) oraz omega-6...
Źródła:
- Granic, I., Lobel, A., Engels, R. C., & Olson, C. K. (2022). The Benefits of Playing Video Games. Journal of Psychology & Behavioral Science, 9(3), 301-312.
- ACM Digital Library. (2023). Games and Their Impact on Cognitive and Emotional Development. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3659464.