Do „palenia” e-papierosów przyznaje się 4,8% Polaków (4% kobiet i 5,6% mężczyzn). Szczególnie niepokojące są jednak dane dotyczące używania papierosów elektronicznych przez dzieci i młodzież, a także łączenia e-papierosów z tymi tradycyjnymi, co powoduje jeszcze większe szkody dla zdrowia.
Jak wynika z raportu Polskiej Akademii Nauk w naszym kraju młodzież częściej używa e-papierosów (29,5%) niż tradycyjnych papierosów (26,2%). Z roku na rok coraz więcej nastolatków deklaruje także wapowanie (czyli „palenie” papierosów elektronicznych) przed pełnoletnością – w 2021 roku robił to już prawie co czwarty nastolatek.
Szkodliwość e-papierosów. Oto skutki ich palenia!
Skutki „palenia” e-papierosów mogą być katastrofalne, choć pełnej skali problemu wciąż jeszcze nie znamy. Trwają badania nad konsekwencjami wapowania. Być może e-papierosy są zdrowsze od zwykłych papierosów, ale na pewno… nie są zdrowe. Generują nawet 25 razy mniej substancji kancerogennych – to fakt – ale za to dostarczają nam innych, równie toksycznych i szkodliwych związków. Wielu palaczy nadal wdycha za ich pomocą nikotynę, a tym samym tkwi w uzależnieniu.
Mgiełka tworzona przez e-papieros i trafiająca do naszych płuc zdecydowanie nie jest zdrowa. W aerozolu wytwarzanym przez papierosy elektroniczne zidentyfikowano kilkanaście związków toksycznych znajdujących się na liście Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) i występujących w tradycyjnych papierosach.
Skomplikowany skład liquidów do e-papierosów utrudnia ich jednoznaczną ocenę. Wiele badań wskazuje jednak na to, że podgrzewanie aromatów zawartych w tych płynach powoduje wytworzenie szkodliwych substancji. Tak samo jak wzrastająca – wraz ze stężeniem i podgrzaniem – toksyczność gliceryny i glikolu propylenowego. W oparach e-papierosów zidentyfikowano też rakotwórcze lotne związki organiczne.
Nawet jeśli e-papieros nie dostarcza dymu tak jak jego „starszy brat”, to podgrzany podczas wapowania liquid zawierający nikotynę dalej może prowadzić do zwiększenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz schorzeń układu oddechowego.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Okazuje się, że e-papierosy (nawet jeśli są pozbawione nikotyny) mogą zaburzać gospodarkę hormonalną mężczyzn (obniżać poziom testosteronu) i wpływać negatywnie na ich zdrowie seksualne. Używanie papierosów elektronicznych może prowadzić do impotencji. Ryzyko zaburzeń erekcji u „waperów” jest dwukrotnie wyższe niż u osób, które nie sięgają po e-papierosy.
Eksperci serwisu jakrzucicpalenie.pl – portalu i infolinii dla osób zmagających się z nałogiem – mówią wprost:
– Zamiana tradycyjnych papierosów na e-papierosy jest słynną zamianą „siekierki na kijek”. Spodziewanych korzyści nie ma lub są one niewielkie. Natomiast ryzyko wystąpienia wielu problemów zdrowotnych nadal się utrzymuje! – podkreślają.
E-papierosy – większe czy mniejsze zło?
Wiele osób uważa, że e-papierosy są świetnym sposobem na rzucenie palenia – są „zdrowsze”, pozwalają też kontrolować (w domyśle: zmniejszać) ilość nikotyny. Problem jednak w tym, że „wapowanie” nie prowadzi do zerwania z odruchem palenia – wręcz przeciwnie – wielu palaczy sięga po e-papierosy częściej, chętniej i łatwiej niż po te tradycyjne. Nietrudno też spotkać takie osoby, które łączą jedną i drugą formę i palą na zmianę – raz zwykłe, a raz e-papierosy.
Papierosy elektroniczne – jak ostrzega Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – wpisują się w schemat tzw. poly-use – zamiennego stosowania wielu produktów nikotynowych – i podważają dotychczasowe wysiłki ograniczające odsetek uzależnionych.
Niepokojące może być też zjawisko łatwiejszego dostępu do e-papierosów oraz ich większej akceptacji społecznej – przez to, że nie śmierdzą, nie są tak problematyczne, a w wielu kręgach bywają też mniej stygmatyzowane. To wszystko sprawia, że mogą być pierwszym wyborem np. dla młodych ludzi (w tym dzieci i nastolatków), którzy sięgną po e-papierosy, traktując je – świadomie lub nie – jako „miękki start” w świecie palenia. Czasem mówi się o nich „papierosy inicjacyjne”. Jak już wspominaliśmy – w Polsce do wapowania przed „18” przyznaje się już prawie co czwarty nastolatek, a tendencja jest rosnąca.
Jak rzucić e-papierosy? Skuteczne sposoby
Jak rzucić e-palenie? Kluczowy jest jeden element – ten sam, który gra główne skrzypce w walce z uzależnieniem od tradycyjnych papierosów – silna wola. Bez jasnego postanowienia i motywacji do rzucenia palenia, nic nie będziemy w stanie osiągnąć. Powody chęci rezygnacji z nałogu mogą być różne. Często silnym argumentem jest chęć zadbania o zdrowie, poprawy kondycji, przedłużenia życia. O fatalnym wpływie e-papierosów na nasz organizm już wspominaliśmy, a warto pamiętać, że ostatecznych konsekwencji wapowania wciąż jeszcze nie znamy.
Jeśli samemu nie możesz poradzić sobie z nałogiem i zerwać z „paleniem” e-papierosów – sięgnij po pomoc specjalistów: psychologów, lekarzy albo instytucji zajmujących się wsparciem w zerwaniu z nałogiem.
Cytyzyna a e-papierosy. Leki pomogą zerwać z nałogiem?
Skutecznym sposobem na rzucenie palenia jest zastosowanie leków dostępnych bez recepty, zawierających cytyzynę. Ta substancja pomaga w walce z głodem nikotynowym i pozwala odstawić papierosy już po pięciu dniach kuracji. Całe leczenie trwa niespełna miesiąc – i jak wynika z badań1,2 – jest skuteczniejsze i tańsze niż inne formy walki z paleniem.
Cytyzyna jest skuteczniejsza niż nikotynowa terapia zastępcza, która polega na dozowaniu nikotyny i zmniejszaniu jej dawki. Czy leki na rzucanie palenia byłyby równie skuteczne w walce z uzależnieniem od e-papierosów i zawartej w nich nikotyny? Wiele wskazuje na to, że tak, ale nie ma na to jeszcze dowodów naukowych. Jeszcze! Wkrótce może się to zmienić – za sprawą polskich naukowców, którzy badają ten temat.
Naukowcy z Uniwersytetu Rzeszowskiego sprawdzają czy cytyzyna będzie skuteczna w rzucaniu e-papierosów. Nadzieje z tym związane są ogromne – zwłaszcza ze względu na niewielką liczbę skutków ubocznych stosowania cytyzyny, jej niską cenę, dużą dostępność i udowodnioną skuteczność.
– Badamy czy cytyzyna, lek pochodzenia roślinnego będący „polską specjalnością”, odkryty na nowo po latach zapomnienia jako skuteczny środek przeciwnikotynowy, może być stosowana w celu zaprzestania używania e-papierosów – zapowiada w rozmowie z portalem Rzecz o Innowacjach prof. Piotr Tutka z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Suchość w gardle i jamie ustnej po e-papierosach
Wapowanie może wywoływać uczucie suchości w ustach, w gardle i całej jamie ustnej. Skąd taki efekt e-palenia? Elektroniczne papierosy mogą sprzyjać rozwojowi stanu zapalnego dziąseł, gardła, jamy ustnej – co może prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Pierwszym symptomem jaki odczuwają często „waperzy” jest właśnie suchość w ustach, gardle, przełyku… Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, a odstawienie elektronicznego papierosa nie przynosi ulgi, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać badania.
Pomocne mogą okazać się środki dostępne w aptekach i pomagające nawilżyć gardło i błonę śluzową jamy ustnej (w formie sprayu albo tabletek do ssania), takie jak: spraye zawierające wyciąg z chrząstnicy kędzierzawej; pastylki do ssania na gardło z ektoiną czy zawierające wyciąg z porostu islandzkiego.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Źródła:
- Kołodziejczyk, P., Baranowska-Kempisty, K., Bernat, P. & Tutka, P. (2020). Cytyzyna w terapii zaprzestania palenia
- Walker N et al.: Cytisine versus Nicotine for Smoking Cessation. NEJM, 2014
- Balwicka-Szczyrba, M., Balwicki, Ł., Hanke, W., Miller, M., Tyrańska-Fobke, A. (2023) POLSKIE ZDROWIE 2.0. Rekomendacje strategiczne na lata 2023-2027. Redukcja palenia papierosów i używania e-papierosów, w szczególności wśród młodego pokolenia Polaków. PAN
- Cytyzyna: co to jest i jak działa? Rzucanie palenia | Zdrowe Rozwiązania https://zdrowerozwiazania.pl/cytyzyna-co-to-jest-i-jak-dziala-rzucanie-palenia/
- E-papierosy a ryzyko zaburzeń erekcji | jakrzucicpalenie.pl https://jakrzucicpalenie.pl/1997-2/
- Giermaziak, W. & Bednarek, A. (2019). E-papierosy–mniejsze zło?. Farmacja Polska, 75(10), 549-560
- Ślęzak, D., Nadolny, K. & Synoweć, J. (2017). Czy e-papierosy są mniej szkodliwe od tradycyjnych. Med Rodz, 20(4), 0-3.