- Grypa w ciąży to poważne ryzyko. Osłabiona odporność sprawia, że infekcja może mieć cięższy przebieg, a powikłania grożą nie tylko mamie, ale i dziecku.
- Nie każda choroba to grypa – ta atakuje nagle, z wysoką gorączką, dreszczami i bólem mięśni. To więcej niż zwykły katar!
- Nie każdy lek jest bezpieczny w ciąży. Warto sięgać po sprawdzone metody i skonsultować się z lekarzem.
- Powikłania mogą być groźne – zapalenie płuc, przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa… To tylko niektóre z zagrożeń, które niesie grypa w ciąży.
- Szczepienie na grypę to najlepsza ochrona dla mamy i malucha. Można je wykonać na każdym etapie ciąży.
Czy grypa w ciąży jest niebezpieczna?
Grypa w ciąży to nie tylko uciążliwa infekcja, ale potencjalne zagrożenie dla zdrowia przyszłej mamy i rozwijającego się w jej łonie dziecka. Wysoka gorączka, odwodnienie, osłabienie organizmu i możliwe powikłania sprawiają, że ciężarne znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka.
Grypa to choroba wirusowa, którą wywołują:
- influenza A virus – wirus grypy A
- influenza B virus – wirus grypy B.
Przenosi się on drogą kropelkową – kaszel, kichanie czy kontakt z zakażonymi powierzchniami wystarczą, by doszło do infekcji. Ciąża to czas, w którym układ odpornościowy działa inaczej – organizm osłabia reakcje immunologiczne, aby nie odrzucić płodu (który w pewien sposób jest dla organizmu kobiety „obcy”). Niestety, ten naturalny mechanizm sprawia też, że ciężarne są bardziej podatne na infekcje i mogą przechodzić je ciężej.
Dla zdrowej osoby grypa najczęściej kończy się na kilku dniach osłabienia, bólu mięśni i gorączki. Jednak u kobiet w ciąży przebieg może być poważniejszy – istnieje ryzyko powikłań, takich jak zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego czy nawet przedwczesnego porodu.Szczególnie niebezpieczne jest gwałtowne odwodnienie organizmu i zaburzenia równowagi elektrolitowej, które negatywnie wpływają na krążenie łożyskowe.
Czy każda infekcja w ciąży musi budzić niepokój? Nie zawsze – wiele zależy od przebiegu choroby, stanu zdrowia ciężarnej oraz momentu, w którym doszło do zakażenia. Największe zagrożenie niesie wysoka gorączka oraz ogólnoustrojowe osłabienie, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży1,2.
Czy grypa w ciąży może zaszkodzić dziecku?
Zakażenie wirusem grypy w czasie ciąży nie dotyczy tylko matki, ale może wpłynąć także na rozwój płodu. Stopień ryzyka zależy od etapu ciąży oraz intensywności objawów choroby.
- I trymestr to najbardziej ryzykowny okres. Wysoka gorączka i ogólnoustrojowa infekcja zwiększają ryzyko wad rozwojowych oraz poronienia. Wirusy i stan zapalny mogą zaburzać proces organogenezy, czyli kształtowania narządów u płodu.
- II trymestr – organizm dziecka jest już bardziej odporny na infekcje, ale ciężka grypa może prowadzić do opóźnień w rozwoju wewnątrzmacicznym. Zakażenie w tym okresie może także zwiększać ryzyko problemów neurologicznych u płodu.
- III trymestr– w ostatnich tygodniach ciąży grypa może skutkować przedwczesnym porodem. Jeśli infekcja wystąpi tuż przed rozwiązaniem, noworodek może przyjść na świat już zakażony wirusem.
Największym zagrożeniem dla dziecka nie jest sam wirus, lecz jego konsekwencje – wysoka gorączka, niedotlenienie spowodowane powikłaniami płucnymi oraz stan zapalny organizmu matki. Z tego powodu każda ciężarna, u której wystąpią objawy grypy, powinna uważnie monitorować swój stan i w razie pogorszenia natychmiast skontaktować się z lekarzem1,2.
Grypa w ciąży
Grypa w ciąży to nie tylko chwilowa niedyspozycja – wirusowa infekcja może bowiem wpłynąć na zdrowie matki i rozwijającego się dziecka.
Kobiety w ciąży mają osłabioną odporność, co sprawia, że grypa miewa cięższy przebieg i wiąże się z większym ryzykiem powikłań. W zależności od trymestru ciąży choroba może prowadzić do różnych konsekwencji. Czy grypa może zaszkodzić ciąży? Czy grypa w 9. miesiącu ciąży może przyspieszyć poród? Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje o wpływie grypy w każdym trymestrze ciąży, możliwych powikłaniach oraz zalecanych działaniach.
Grypa w ciąży 1 trymestr
Pierwszy trymestr to kluczowy okres dla rozwoju dziecka. To właśnie wtedy kształtują się wszystkie najważniejsze narządy i układy. Grypa w 1. trymestrze ciąży może więc wiązać się z większym ryzykiem powikłań, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej wysoka gorączka.
Największe zagrożenia wynikające z grypy w 1. trymestrze ciąży to:
- wady rozwojowe – w pierwszych tygodniach ciąży organizm dziecka jest szczególnie wrażliwy na działanie czynników zewnętrznych. Wysoka temperatura może wpłynąć na rozwój układu nerwowego i sercowo-naczyniowego;
- poronienie – grypa w ciąży w pierwszym trymestrze zwiększa ryzyko samoistnej utraty ciąży. Osłabiony organizm matki oraz infekcja przyczyniają się do zaburzeń implantacji zarodka lub jego rozwoju;
- niedotlenienie – infekcja wirusowa wpływa na układ oddechowy kobiety, co może ograniczyć dopływ tlenu do płodu, zwłaszcza jeśli pojawią się powikłania, takie jak zapalenie płuc.
Jak zmniejszyć ryzyko? Przede wszystkim warto skupić się na łagodzeniu objawów – jeśli pojawia się gorączka, należy ją bezpiecznie obniżać, np. stosując chłodne okłady i bezpieczne w ciąży leki przeciwgorączkowe. W razie nasilonych objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Grypa w ciąży 2 trymestr
W drugim trymestrze organizm dziecka jest już bardziej odporny na wpływ czynników zewnętrznych, ale grypa nadal może stanowić zagrożenie. Największym problemem są powikłania oraz wpływ infekcji na rozwój płodu.
Możliwe konsekwencje grypy w ciąży w 2. trymestrze:
- zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego – ciężkie infekcje mogą powodować niedotlenienie i utrudniać dostarczanie składników odżywczych dla dziecka;
- zwiększone ryzyko problemów neurologicznych – infekcje wirusowe w II trymestrze ciąży mogą negatywnie wpływać na rozwój układu nerwowego dziecka;
- zaburzenia pracy łożyska – stan zapalny i gorączka mogą spowodować dysfunkcję łożyska, co w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowy rozwój ciąży.
W drugim trymestrze grypa rzadziej prowadzi do poważnych wad rozwojowych, ale nie należy jej lekceważyć. Warto zadbać o nawodnienie, odpoczynek i monitorować objawy.
Grypa w ciąży 3 trymestr
W trzecim trymestrze grypa jest szczególnie uciążliwa ze względu na zwiększone obciążenie organizmu ciężarnej. Infekcja w tym okresie rzadziej powoduje wady rozwojowe, ale może wpłynąć na przebieg porodu i zdrowie noworodka.
Oto potencjalne zagrożenia związane z grypą w 3. trymestrze ciąży:
- przedwczesny poród – infekcje wirusowe mogą indukować skurcze macicy i przyspieszać poród;
- zakażenie noworodka – jeśli matka zachoruje tuż przed porodem, dziecko po porodzie może złapać infekcję drogą kropelkową od matki;
- osłabienie organizmu matki – grypa w ciąży w 3. trymestrze może powodować silne osłabienie, co z kolei może wpłynąć na przebieg porodu i rekonwalescencję po narodzinach dziecka.
Warto pamiętać, że grypa w ciąży w ostatnim trymestrze nie zawsze oznacza komplikacje, ale wymaga większej uwagi i odpowiedniego leczenia. Jeśli wystąpi wysoka gorączka, silne osłabienie lub problemy z oddychaniem, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Grypa w 9 miesiącu ciąży
Grypa w 9. miesiącu ciąży jest szczególnie stresująca, ponieważ infekcja tuż przed porodem może wpłynąć na stan noworodka. Dziecko może zarazić się po porodzie poprzez bliski kontakt z matką, zwłaszcza jeśli nie są stosowane środki ostrożności, takie jak noszenie maseczki i częste mycie rąk.
Czy grypa może przyspieszyć poród? Tak, ponieważ każda infekcja może wywołać przedwczesne skurcze macicy. Jeśli pojawi się regularna czynność skurczowa, plamienie lub odpłynie płyn owodniowy, udaj się do szpitala. W skrajnych przypadkach, gdy infekcja powoduje poważne powikłania (np. niewydolność oddechową), może być konieczne wcześniejsze rozwiązanie ciąży.
Grypa przed porodem
Grypa w ostatnich dniach ciąży może być dużym obciążeniem dla organizmu przyszłej mamy i wymaga szczególnej uwagi. Osłabienie, gorączka i trudności z oddychaniem wpływają negatywnie na samopoczucie ciężarnej i przebieg porodu.
Czy grypa może w ciąży może zaszkodzić dziecku, jeśli mama zachoruje przed porodem? Wirus grypy nie przenika przez łożysko, ale noworodek może zostać zakażony tuż po narodzinach, jeśli matka nadal ma objawy aktywnej infekcji. W takich przypadkach lekarze zalecają dodatkowe środki ostrożności, np. monitorowanie dziecka pod kątem objawów choroby. Na szczęście separacja matki od noworodka nie jest standardową procedurą – zwykle stosuje się środki ochronne, takie jak maseczki i częste mycie rąk.
Jeśli grypa ma ciężki przebieg, lekarze mogą zalecić intensywniejsze leczenie objawowe i ścisłą kontrolę stanu matki i dziecka2,3,4.
Grypa w ciąży objawy
Grypa w ciąży najczęściej rozpoczyna się nagle i przebiega intensywniej niż u osób, które nie spodziewają się dziecka. Objawy grypy u ciężarnych są takie same jak u ogółu populacji, ale osłabiona odporność może sprawić, że infekcja będzie cięższa i dłużej trwać.
Jak rozpoznać grypę w ciąży i czym różni się ona od zwykłego przeziębienia?
Najczęstsze objawy grypy w ciąży to:
- wysoka gorączka (powyżej 38°C), często z dreszczami,
- silne osłabienie, bóle mięśni i stawów,
- ból głowy i światłowstręt,
- kaszel, ból gardła, chrypka,
- katar i zatkany nos (rzadziej niż przy przeziębieniu),
- uczucie rozbicia,
- brak apetytu.
Grypa w ciąży rozwija się błyskawicznie – w odróżnieniu od przeziębienia, które narasta stopniowo. Gorączka i silne bóle mięśni mogą pojawić się nawet kilka godzin po kontakcie z wirusem. Warto pamiętać, że w ciąży nawet łagodna infekcja może doprowadzić do odwodnienia i osłabienia organizmu, dlatego nie wolno bagatelizować pierwszych objawów.
Grypa bez wysokiej gorączki
Czy możliwe jest zachorowanie na grypę w ciąży bez gorączki? Tak, ale zdarza się to rzadko. U większości osób grypa objawia się wysoką temperaturą, ponieważ to mechanizm obronny organizmu, który pomaga zwalczać wirusa.
Jeśli grypa w ciąży przebiega bez gorączki, mogą dominować inne objawy:
- silne osłabienie, uczucie zmęczenia,
- kaszel i ból gardła,
- zatkany nos i katar,
- bóle mięśni i głowy.
Brak gorączki nie oznacza, że choroba jest mniej groźna. Wręcz przeciwnie – może utrudniać wczesne rozpoznanie infekcji, przez co ciężarna zbyt późno rozpocznie leczenie.
Grypa w ciąży powikłania
Grypa w ciąży może wiązać się z poważniejszym przebiegiem i zwiększonym ryzykiem powikłań – zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla dziecka.
Oto najczęstsze z nich:
- zapalenie płuc – jedna z najgroźniejszych komplikacji, mogąca prowadzić do niewydolności oddechowej i konieczności hospitalizacji;
- zaostrzenie chorób przewlekłych – u kobiet z astmą, cukrzycą czy nadciśnieniem;
- przedwczesny poród – infekcje wirusowe mogą przyczyniać się do porodu przed terminem lub przedwczesnego pęknięcia błon płodowych;
- niedotlenienie płodu – wysoka gorączka i osłabienie organizmu mogą wpływać na krążenie krwi, co może prowadzić do niedotlenienia dziecka;
- poronienie – w pierwszym trymestrze ciężka infekcja grypowa zwiększa ryzyko utraty ciąży;
- zespół niewydolności oddechowej u noworodka – jeśli kobieta zachoruje na grypę w końcowej fazie ciąży, istnieje ryzyko, że dziecko urodzi się z problemami oddechowymi1,3,5.
Co na grypę w ciąży? Leczenie
Leczenie grypy w ciąży wymaga szczególnej ostrożności, ponieważ nie wszystkie leki dostępne bez recepty są bezpieczne dla przyszłej mamy i dziecka.
Grypa w ciąży – co robić?
Jeśli podejrzewasz u siebie grypę, nie zwlekaj z działaniem. Oto pierwsze kroki, które warto podjąć:
- pozostań w domu i odpoczywaj – organizm potrzebuje sił do walki z infekcją;
- dbaj o nawodnienie – pij dużo wody, ciepłych herbat i bulionów, aby uniknąć odwodnienia;
- monitoruj temperaturę – jeśli gorączka przekracza 38,5°C, skonsultuj się z lekarzem.
Grypa w ciąży – domowe sposoby
Oto naturalne metody, które pomogą złagodzić objawy grypy i wspomóc organizm w walce z infekcją:
- inhalacje z soli fizjologicznej lub roztworów do nebulizacji – nawilżają drogi oddechowe i ułatwiają oddychanie;
- ciepłe napary z imbiru i cytryny – działają przeciwzapalnie i wspomagają odporność;
- miód – ma właściwości łagodzące ból gardła i wspomagające układ odpornościowy.
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera...
Podczas inhalacji intensywnie nawilża i łagodzi stany zapalne dróg oddechowych.
Rozrzedza gęsty i lepki śluz dzięki fizycznemu i mechanicznemu działaniu zawartych w nim składników...
Przeznaczony do nebulizacji w celu poprawienia komfortu oddychania. Intensywnie nawilża.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania. Udrożnia.
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Roztwór do inhalacji, zmniejsza mokry kaszel i gęsty katar. Udrożnia i nawilża.
Bezpieczne sposoby na grypę w ciąży
W ciąży można stosować preparaty łagodzące objawy grypy.
- Roztwory do nebulizacji np. z ektoiną – nawilżają śluzówkę dróg oddechowych i pomagają w walce z katarem oraz kaszlem.
- Spray do gardła z ektoiną i koloidem srebra – ma działanie łagodzące i antybakteryjne.
- Spray do gardła z wyciągiem z irlandzkich glonów morskich i koloidem srebra – wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirusowe.
- Paracetamol – jedyny lek przeciwgorączkowy bezpieczny w ciąży.
- Roztwory soli morskiej – pomagają udrożnić zatkany nos.
- Oseltamiwir – jest lekiem przeciwwirusowym stosowanym w leczeniu i profilaktyce grypy. W ciąży jego stosowanie jest możliwe, ale powinno być dokładnie rozważone przez lekarza.
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oseltamiwir jest rekomendowany dla ciężarnych z potwierdzoną grypą lub wysokim ryzykiem powikłań. Lek działa najskuteczniej, jeśli zostanie podany w ciągu pierwszych 48 godzin od wystąpienia objawów. Może zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy przedwczesny poród.
Grypa w ciąży do jakiego lekarza?
W przypadku grypy w ciąży warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub ginekologiem, zwłaszcza jeśli objawy są nasilone.
Grypa w ciąży kiedy do szpitala?
Niezwłocznie udaj się do szpitala, jeśli wystąpią:
- wysoka gorączka (powyżej 39°C), której nie można obniżyć,
- silna duszność lub ból w klatce piersiowej,
- znaczne osłabienie, dezorientacja,
- zmniejszona aktywność ruchowa dziecka (w zaawansowanej ciąży)1,4,5,6.
Szczepienie przeciw grypie w ciąży
W Polsce kobiety w ciąży mogą, a nawet powinny szczepić się przeciwko grypie. Szczepionka inaktywowana (zawiera zabite wirusy grypy lub ich fragmenty) jest bezpieczna na każdym etapie ciąży i zalecana przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Szczepienie chroni zarówno przyszłą mamę, jak i dziecko, ponieważ przeciwciała matki przenikają przez łożysko, zapewniając ochronę maluchowi w pierwszych miesiącach życia.
Każda ciężarna może bezpłatnie zaszczepić się w ramach programu profilaktyki grypy. Wystarczy zgłosić się do lekarza POZ lub ginekologa, który potwierdzi brak przeciwwskazań. Szczepienie to prosty krok, by chronić zdrowie swoje i dziecka przed groźnymi powikłaniami grypy7.
Odpowiedzi na najczęstsze pytania o grypę w ciąży [FAQ]
Czy grypa może zaszkodzić ciąży?
Tak, grypa może stanowić zagrożenie dla ciąży, zwłaszcza w przypadku wysokiej gorączki i ogólnoustrojowej infekcji, która może prowadzić do wad rozwojowych płodu, a także poronienia lub przedwczesnego porodu. Infekcja obciąża układ odpornościowy i krążeniowy przyszłej mamy. Wysoka temperatura ciała wpływa na rozwój dziecka, dlatego tak ważne jest szybkie jej obniżenie.
Czy grypa w ciąży zagraża dziecku?
Grypa w ciąży może zagrażać dziecku, zwłaszcza w pierwszym trymestrze (ryzyko poronienia) oraz w trzecim trymestrze (ryzyko przedwczesnego porodu i niedotlenienia płodu). Wirus może także pośrednio wpłynąć na rozwój układu oddechowego dziecka, szczególnie jeśli mama ma trudności z oddychaniem z powodu infekcji.
Czy grypa w ciąży jest groźna?
Grypa w ciąży bywa groźna zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Kobieta może doświadczyć ciężkich powikłań (zapalenie płuc, problemy z sercem). Dla płodu wiąże się to z ryzykiem zaburzeń rozwoju, szczególnie w przypadku wystąpienia niedotlenienia.
Grypa a zajście w ciążę?
Grypa nie wpływa na zdolność zajścia w ciążę, jednak silne infekcje osłabiają organizm, co w rzadkich przypadkach może mieć wpływ na proces implantacji zarodka.
Grypa żołądkowa u kobiet w ciąży?
Grypa żołądkowa, wywołana wirusami jelitowymi, jest innym schorzeniem niż klasyczna grypa i często powoduje odwodnienie organizmu i zaburzenia elektrolitowe. U kobiet w ciąży jest to szczególnie niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do przedwczesnych skurczów i zagrażać zdrowiu zarówno matki, jak i dziecka.
Przeziębienie bez gorączki w ciąży?
Jeśli nie ma gorączki, a pojawiają się jedynie objawy takie jak katar czy kaszel, to najczęściej mamy do czynienia z przeziębieniem. Choć jest to infekcja mniej groźna niż grypa, warto monitorować objawy, bo zlekceważenie może prowadzić do komplikacji, zwłaszcza w ciąży. Warto też skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że infekcja nie przekształci się w coś poważniejszego.
Co robić, jeśli zachorujesz na grypę w ciąży?
Jeśli zachorujesz na grypę, odpoczywaj, nawadniaj się (min. 2,5 litra płynów na dzień), stosuj bezpieczne preparaty zalecane przez lekarza i nie bagatelizuj objawów. W przypadku wysokiej gorączki, trudności z oddychaniem lub innych niepokojących objawów, skontaktuj się natychmiast z lekarzem.
Czy grypa przenika przez łożysko?
Wirus grypy rzadko przenika przez łożysko (przeciwnie do innych infekcji wirusowych – np. wirus cytomegalii, różyczki czy wirus opryszczki), ale wpływa na zdrowie płodu poprzez wywoływanie stanu zapalnego lub obniżenie przepływu krwi, co prowadzi do niedotlenienia. Z tego powodu ważne jest, aby nie ignorować objawów grypy w ciąży i natychmiast zgłosić się do lekarza.
Źródła:
- Dotters-Katz SK. Influenza in Pregnancy: Maternal, Obstetric, and Fetal Implications, Diagnosis, and Management. Clin Obstet Gynecol. 2024 Sep 1;67(3):557-564.
- Rasmussen SA, Jamieson DJ, Uyeki TM. Effects of influenza on pregnant women and infants. Am J Obstet Gynecol. 2012 Sep;207(3 Suppl):S3-8.
- Oseghale O, Vlahos R, O’Leary JJ, Brooks RD, Brooks DA, Liong S, Selemidis S. Influenza Virus Infection during Pregnancy as a Trigger of Acute and Chronic Complications. Viruses. 2022 Dec 7;14(12):2729.
- Influenza in Pregnancy: Prevention and Treatment: ACOG Committee Statement No. 7. Obstet Gynecol. 2024 Feb 1;143(2):e24-e30.
- Regan AK, Moore HC, Sullivan SG, DE Klerk N, Effler PV. Epidemiology of seasonal influenza infection in pregnant women and its impact on birth outcomes. Epidemiol Infect. 2017 Oct;145(14):2930-2939.
- Beau AB, Hurault-Delarue C, Vial T, Montastruc JL, Damase-Michel C, Lacroix I. Safety of oseltamivir during pregnancy: a comparative study using the EFEMERIS database. BJOG. 2014 Jun;121(7):895-900.
- W jaki sposób kobieta w ciąży może zaszczepić się przeciw grypie bezpłatnie? | Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/w-jaki-sposob-kobieta-w-ciazy-moze-zaszczepic-sie-przeciw-grypie-bezplatnie/ [dostęp z 26.03.2025].