Czym jest insulinooporność? Wyjaśniamy!

Zanim przejdziemy do odpowiedzi na pytanie o to, czym jest insulinooporność, wyjaśnijmy, jak działa insulina. Jest to hormon wydzielany przez trzustkę. Odgrywa kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów, a także białek i tłuszczów – tak, aby mogły być one jak najlepiej wykorzystane przez organizm.

Można by długo pisać na temat tego, jak działa insulina; wymieniać trudne nazwy i opisywać wieloetapowe procesy. Jednak, aby nie komplikować sprawy, wystarczy zapamiętać, że komórki potrzebują „paliwa” pod postacią glukozy i kwasów tłuszczowych. Insulina umożliwia wniknięcie glukozy oraz kwasów tłuszczowych do wnętrza komórek. Dzięki czemu otrzymują „paliwo” niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Problemy zaczynają się, gdy komórki stają się oporne na działanie insuliny.


Fertistim dla kobiet

Zawiera inozytol. Zalecane przy insulinooporności i PCOS. Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej.

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

W tym miejscu dochodzimy do zagadnienia insulinooporności. To właśnie tym terminem określa się stan charakteryzujący się tym, że tkanki obwodowe (przede wszystkim komórki tłuszczowe i mięśnie) przestają reagować na insulinę. Słabo lub w ogóle nie rozpoznają sygnałów związanych z obecnością tego hormonu, przez co nie wnika on do ich wnętrza.

Żeby bronić się przed tym zjawiskiem, organizm uruchamia mechanizm kompensacyjny. Zaczyna produkować jeszcze więcej insuliny, przez co dochodzi do hiperinsulinemii. Nie jest jednak w stanie funkcjonować na podwyższonych obrotach zbyt długo. Po pewnym czasie trzustka nie jest w stanie wydzielać większych ilości hormonów, przez co glukoza nie może wnikać do komórek i pozostaje we krwi. Podnosi się jej poziom – najpierw do wartości określanych „stanem przedcukrzycowym”. Z czasem, gdy nie zostaje wdrożone leczenie insulinooporności dietą lub metodami farmakologicznymi, może dojść do rozwoju cukrzycy typu 2.

Insulinooporność: przyczyny, objawy, leczenie

Jakie mogą być przyczyny insulinooporności? Jedną z nich jest niezdrowy styl życia. Błędy dietetyczne (m.in. nieregularne posiłki, spożywanie zbyt dużej ilości kcal w stosunku do zapotrzebowania organizmu, nadmiar cukru w diecie) prowadzą do nadwagi i otyłości, a stąd już prosta droga do insulinooporności.

Oprócz nadmiaru tkanki tłuszczowej w organizmie przyczyną insulinooporności mogą być niektóre choroby endokrynologiczne. Należą do nich: hiperandrogenizm, zespół Cushinga, nadczynność tarczycy czy akromegalia.

insulinooporność

Objawy insulinooporności

Po czym poznać, że komórki stały się oporne na działanie insuliny? Objawy insulinooporności to m.in.:

  • nadmierne zmęczenie,
  • częste bóle głowy,
  • senność w ciągu dnia,
  • ochota na słodkie produkty (nawet tuż po zjedzeniu obfitego posiłku),
  • problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała,
  • nadmierna potliwość,
  • uczucie nierównego lub szybkiego bicia serca.

Po zauważeniu tego typu objawów warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą. Na podstawie wywiadu lekarskiego i badań laboratoryjnych będzie można stwierdzić, czy przyczyną jest insulinooporność.

Co, jeśli okaże się, że tak? Z reguły pierwszym etapem jest wdrożenie diety w insulinooporności, a także zadbanie o przestrzeganie innych zasad zdrowego stylu życia (regularna aktywność fizyczna, unikanie używek, odpowiednia ilość snu).


Liponexin

Przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy, dla diabetyków i osób z tendencją do cukrzycy oraz osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów.

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Insulinooporność: dieta ma kluczowe znaczenie

Odpowiednio zbilansowana dieta to kluczowy element leczenia, ale i zapobiegania insulinooporności. Warto zaznaczyć, że ma ona zastosowanie nie tylko w przypadku osób dorosłych, ale i dzieci.

Coraz większym problemem jest insulinooporność u dzieci, której główną przyczyną jest nadwaga i otyłość. Żeby zapobiec jej rozwojowi, warto zadbać o naukę zdrowych nawyków żywieniowych już od najmłodszych lat. Dziecko kształtuje swoje wybory żywieniowe do 10. roku życia. W tym czasie dużo rzeczy podpatruje od osób dorosłych, dlatego warto dawać mu dobry przykład. Pomóc może również nauka poprzez zabawę, czyli zachęcenie dziecka do wspólnego gotowania zdrowych potraw czy gry edukacyjne, które pozwalają mu na poznanie warzyw, owoców i innych wartościowych produktów.

Dieta w insulinooporność: najważniejsze zasady

Jak powinien wyglądać jadłospis przy insulinooporności? Pierwszym krokiem jest dostosowanie podaży energii oraz składników odżywczych do indywidualnego zapotrzebowania organizmu. Kiepskim pomysłem jest robienie tego „na oko”. Lepiej zgłosić się do dietetyka zajmującego się insulinoopornością, który dokona analizy składu masy, przeprowadzi szczegółowy wywiad i zdecyduje, jak ma wyglądać dieta.

Kolejną ważną kwestią jest zwrócenie uwagi na indeks glikemiczny (IG spożywanych produktów). Mówi on o tym, jak dany produkt wpływa na wzrost stężenia glukozy we krwi. W ramach profilaktyki i leczenia insulinooporności zaleca się spożywanie produktów węglowodanowych o niskim (ewentualnie średnim) IG. Należą do nich m.in.:

  • surowe lub krótko gotowane warzywa;
  • wybrane owoce (np. truskawki, cytrusy, jagody);
  • produkty zbożowe z mąki pełnoziarnistej typ 1850, orkiszowej, gryczanej, owsianej, żytniej typ 2000;

Dużo kontrowersji przy pytaniu o to, co jeść przy insulinooporności wzbudzają owoce. Tak naprawdę nie należy ich eliminować z diety, ponieważ są źródłem błonnika, witamin, składników mineralnych i polifenoli. Jednak warto zadbać o to, aby były to świeże owoce o niskim IG. Poza tym dobrą praktyką jest podawanie ich z produktami bogatymi w białko czy zdrowe tłuszcze.

Zamiast skupiać się wyłącznie na cukrach prostych, występujących w owocach, warto zwrócić uwagę na ich obecność w innych produktach czy napojach. Nie tylko te, do których sami dosypujemy cukier, są jego źródłem. „Cukier ukryty” występuje również pod postacią syropów (np. glukozowo-fruktozowego), melasy, ekstraktu słodowego czy karmelu. W związku z tym warto z uwagą czytać skład kupowanych produktów.

Kolejna ważna zasada diety w insulinoopornościdotyczy białka i tłuszczu. Jeśli chodzi o pierwszy z wymienionych składników, jego źródłem powinny być: chude gatunki mięs i ryb, fermentowane produkty mleczne, rośliny strączkowe, komosa ryżowa, niepalona kasza gryczana. Z kolei tłuszczu należy szukać w produktach, które zawierają jedno- lub wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Należą do nich oleje roślinne (np. lniany, oliwa z oliwek, rzepakowy), orzechy, nasiona chia, siemię lniane oraz tłuste ryby morskie.

dieta insulinooporność

Źródła:

  • Ostrowska, Lucyna, Katarzyna Witczak, and Edyta Adamska. „Czy istnieją środowiskowe uwarunkowania insulinooporności?” Forum zaburzeń metabolicznych. Vol. 3. No. 3. 2012.
  • Paniagua JA. Nutrition, insulin resistance and dysfunctional adipose tissue determine the different components of metabolic syndrome. World J Diabetes. 2016; 7(19):483-514.
  • Tagi, Veronica Maria, Cosimo Giannini, and Francesco Chiarelli. „Insulin resistance in children.” Frontiers in endocrinology 10 (2019): 342.
  • Weickert MO. What dietary modification best improves insulin sensitivity and why? Clin Endocrinol (Oxf). 2012 Oct;77(4):508-12.