Opatrywanie ran jest prostą czynnością, podczas której można jednak popełnić sporo błędów. W czasie wakacyjnych aktywności o skaleczenie albo otarcie „do krwi” nietrudno – takie wypadki są na porządku dziennym. Jak sobie wtedy poradzić? Co warto spakować do podręcznej apteczki, którą zabierzemy na wycieczkę rowerową albo wyprawę w góry?
Silikonowe plastry na rany i blizny
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi...
Silikonowy żel na rany i blizny
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Jak opatrzyć ranę, skaleczenie, otarcie?
Na początek warto wyjaśnić jedną rzecz: rana ranie nierówna. Uszkodzenie – najczęściej mechaniczne, ale czasem także termiczne lub chemiczne – może być na tyle poważne, że konieczna będzie konsultacja lekarska i szycie chirurgiczne. Znacznie częściej jednak podczas letnich aktywności zdarzają się sytuacje, gdy przez nieuwagę lub nieprzychylne zrządzenie losu przydarzy nam się skaleczenie, otarcie, zadrapanie do krwi, drobna rana cięta. Co wtedy robić?
Krok 1. Odkażenie rany
Odkażenie rany to pierwsza i najważniejsza rzecz, jaką możemy zrobić. Dzięki temu oczyszczamy uszkodzone tkanki. Już podczas samego wypadku może dojść do zakażenia – gdy zdzieramy kolano o żwir, wywracając się na rowerze, raniąc się o zardzewiały przedmiot i tak dalej. Jak mówią niektórzy: wypadki chodzą po ludziach, więc takie przykłady można mnożyć. Później – jeśli nie opatrzymy rany – ryzyko zakażenia może jeszcze wzrosnąć. Właśnie dlatego powinniśmy oczyścić ranę i dobrze ją zabezpieczyć.
Odkażanie rany zaczynamy od jej oczyszczenia – z ciał obcych, krwi czy martwych komórek skóry. Skaleczenie opłuczmy bieżącą wodą lub – jeśli mamy taką możliwość – jałowym roztworem soli fizjologicznej. Taki płyn jest całkowicie neutralny dla naszego organizmu. Warto mieć przy sobie kilka ampułek roztworu chlorku sodu (NaCl).
Ważna uwaga: sposoby powszechnie znane i stosowane – jak odkażanie wodą utlenioną albo spirytusem salicylowym – niekoniecznie są najlepsze. Mają ograniczone działanie bakteriobójcze, podrażniają skórę i uszkodzone tkanki, wywołują charakterystyczne (i bardzo nieprzyjemne) pieczenie, a do tego nadmiernie wysuszają skórę, co ma niekorzystny wpływ na gojenie rany i wydłuża cały proces.
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi i koi.
Bardziej skuteczne będą nowsze preparaty na bazie chlorheksydyny, kwasu borowego, etakrydyny lub oktenidyny. Ta ostatnia jest wskazywana jako najlepszy wybór przez wielu specjalistów. Działa bakterio- i wirusobójczo i robi to bardzo szybko. Do tego stosowanie oktenidyny na rany jest bezpieczne i – co ważne – nie powoduje bólu i pieczenia, jak wspomniane preparaty stosowane przez naszych rodziców.
Rana oczyszczona i odkażona. Co dalej?
Krok 2. Opatrywanie rany
Ranę czy skaleczenie powinniśmy zabezpieczyć jałowym opatrunkiem (to kolejny niezbędny element naszej apteczki). Dzięki temu uszkodzone tkanki będą zabezpieczone przed zabrudzeniami, źródłami potencjalnych zakażeń czy nawet dodatkowych podrażnień mechanicznych, które mogłyby utrudnić gojenie. Warto pamiętać, że opatrunek powinien być „oddychający”, czyli w miarę możliwości zapewniać dopływ świeżego powietrza do uszkodzonych i gojących się tkanek.
Jeśli z opatrywanej rany sączy się płyn, warto zastosować opatrunki z jonami srebra. Przy stosowaniu na otarcia, niewielkie oparzenia czy skaleczenia pozwalają kontrolować wysięk, tworząc czyste i wilgotne środowisko – wspierając tym samym fizjologiczne procesy gojenia i chroniąc przed wzrostem egzogennej mikroflory w miejscu zastosowania. Warto wiedzieć, że jony srebra zapobiegają zakażeniu drobnoustrojami.
Jeśli stosujemy srebro jonowe w sprayu, powinniśmy nanieść je na ranę, kilkukrotnie „psikając” preparatem na skaleczone miejsce. Później możemy zabezpieczyć ranę za pomocą jałowego gazika lub przepuszczającego powietrze opatrunku. Suchy spray do oczyszczania na rany z jonami srebra dobrze utrzymuje się na ranie, pozostaje w miejscu zastosowania i się nie ściera. Możemy go usunąć, stosując wspomniany wcześniej roztwór soli fizjologicznej.
Gojenie ran. Co zrobić, żeby nie było blizny?
Gojenie ran ma kilka faz i może trwać kilka dni, tygodni albo i miesięcy. Z naszej perspektywy to prosty proces, a w miejscu skaleczenia czy otarcia toczy się prawdziwa skomplikowana walka o przywrócenie przerwanych tkanek do stanu sprzed „wypadku”.
Bardzo ważne jest prawidłowe postępowanie z raną od samego początku – jej właściwe oczyszczenie, odkażenie, opatrzenie i stworzenie odpowiednich warunków do gojenia.
Ważna uwaga – zwłaszcza dla dzieci i osób niecierpliwych – nie wolno zdrapywać strupów, które pojawiają się na gojącej się ranie. To naturalny opatrunek chroniący ranę, a jego niszczenie zwiększa ryzyko pojawienia się blizn i wydłuża cały proces gojenia.
Warto też unikać dźwigania ciężarów czy intensywnego wysiłku fizycznego, jeśli wpływają na zranione miejsce. Nieustanne, gwałtowne rozciąganie zrastającej się skóry nie służy jej gojeniu. Unikaj też długich kąpieli w wannie i moczenia gojących się tkanek oraz przedłużającej się ekspozycji na promienie słoneczne – to nie czas na opalanie!
Jak zmniejszyć ryzyko pojawienia się blizny, ograniczyć jej rozmiar i widoczność, zapewnić jej elastyczność? Pomocne mogą okazać się preparaty silikonowe do stosowania na blizny – w formie żelu albo plastrów. Dzięki nim na powierzchni zranionej skóry powstaje cienka warstwa zapewniająca nawilżenie i prawidłowe gojenie.
Źródła:
- Odkażanie ran – jak zrobić to dobrze? | Do Rany Przyłóż https://doranyprzyloz.pl/vademecum/odkazanie-ran-jak-zrobic-to-dobrze/
- Ulotka wyrobu medycznego Kelatis – suchego sprayu do stosowania na rany z jonami srebra
- Fazy gojenia ran | Do Rany Przyłóż https://doranyprzyloz.pl/vademecum/rany/fazy-gojenia-ran/
- Ulotka wyrobów medycznych Silaurum – silikonowych plastrów na blizny i silikonowego żelu z nanokoloidem złota
- Pielęgnacja blizn | Do Rany Przyłóż https://doranyprzyloz.pl/vademecum/blizny/pielegnacja-blizn/