- Upały w Polsce stają się coraz bardziej powszechne i intensywne. Wysokie temperatury mogą prowadzić do odwodnienia, udaru cieplnego oraz zaostrzenia chorób przewlekłych.
- Skutki upałów obejmują wzrost ryzyka zgonów, szczególnie wśród osób starszych i dzieci.
- Aby przetrwać upały, zaleca się picie dużej ilości wody, unikanie słońca w godzinach południowych oraz noszenie lekkiej, przewiewnej odzieży.
- Ważne jest również stosowanie kremów z filtrem, korzystanie z wentylatorów i klimatyzacji oraz unikanie intensywnego wysiłku fizycznego w czasie największych upałów.
- Więcej podpowiedzi dla zdrowia znajdziesz na stronie głównej Zdrowych Rozwiązań >>>
Suchy spray z jonami srebra na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi i koi.
Jak radzić sobie z upałem? Smog i wysokie temperatury
Lato w mieście jest jeszcze bardziej uciążliwe niż w mniejszych miejscowościach. Wielkie budynki, sporo betonu, asfaltu, zamknięta przestrzeń i ograniczona roślinność – to wszystko sprawia, że temperatury w metropoliach mogą być nawet o kilka stopni wyższe niż na terenach wiejskich.
Dodatkowym czynnikiem, który źle wpływa na organizm, jest także smog. Wbrew pozorom zanieczyszczenie powietrza występuje także latem. Gdy pojawia się fala upałów, a stężenie zanieczyszczeń (PM2,5) w powietrzu jest wysokie, ryzyko zgonów (zwłaszcza osób chorych) jest większe1. Dlatego mieszkańcy miasta muszą próbować nie tylko obniżyć temperaturę w mieszkaniu, ale też zadbać o lepszą jakość powietrza.
Okna należy zamykać i zasłaniać (nawet jeżeli posiadamy klimatyzację). By przewietrzyć pomieszczenie, wykorzystujmy moment, kiedy na zewnątrz jest najchłodniej, czyli noc. Wówczas jest też mniejszy ruch, a więc i stężenie pyłów zawieszonych w powietrzu jest mniejsze. Jeżeli mamy taką możliwość, skorzystajmy z oczyszczacza powietrza, który poprawi jakość i cyrkulację powietrza w naszym „M”.
Starajmy się ograniczyć liczbę włączonych urządzeń elektrycznych i źródeł światła. One także generują ciepło i wpływają na temperaturę wewnątrz mieszkania. Jeżeli nie musimy, lepiej nie opuszczajmy mieszkania między 11.00 a 15.00. W tych godzinach upał jest największy i może być naprawdę groźny – zwłaszcza dla osób chorujących na otyłość, choroby serca, dla cukrzyków, ludzi z nadczynnością tarczycy, chorobą Parkinsona oraz zażywających leki uspokajające, nasenne, przeciwhistaminowe czy przeciwdepresyjne2.
Jak radzić sobie w upalne dni?
Zasłanianie i zamykanie okien nie wystarcza, by chronić się przed szkodliwymi skutkami upałów. Bardzo istotne jest, by w gorące dni zmodyfikować swój jadłospis. Lepiej postawić na lekkie dania podawane w niższej temperaturze. Zdecydowanie warto odstawić alkohol i ograniczyć kofeinę. Jeżeli już w czasie wakacji chcemy pozwolić sobie na drinka, pamiętajmy, że należy wówczas pić więcej wody (mniej więcej szklanka na jedną porcję alkoholu) i zrezygnować z kawy oraz słodkich, gazowanych napojów3.
Warto pamiętać też o odpowiednim nawodnieniu. Najlepiej regularnie popijać chłodną, niegazowaną wodę mineralną. Jej smak można zmienić, dodając plasterki cytryny, listki mięty, borówki czy pokrojone w kawałki truskawki lub arbuzy. W ciągu doby zdrowy, dorosły człowiek powinien wypijać dwa litry płynów (najlepiej wody lub ewentualnie soków, owocowych herbatek).
Spędzenie najbardziej upalnych godzin w domu jest rozsądne, ale nie zawsze możliwe. Jeżeli między 11.00 a 15.00 musimy wyjść z mieszkania lub biura, pamiętajmy, by starać się znaleźć jak najbardziej zacienioną drogę. Skórę zabezpieczmy kremem z filtrem i odpowiednim ubraniem, a oczy – okularami przeciwsłonecznymi z filtrem. Weźmy też ze sobą butelkę wody mineralnej.
Jak ubrać się w czasie upałów? Najlepszym wyborem dla kobiet będzie przewiewna, lniana sukienka. Dla mężczyzn lniany lub bawełniany T-shirt. Nawet jeśli w pracy obowiązuje nas odpowiedni ubiór, warto poszukać eleganckiej garderoby wykonanej z naturalnych materiałów. Kiedy za oknem temperatura jest wysoka, lepiej założyć ubrania w jasnych kolorach, które nie skupiają tak bardzo promieni słonecznych, jak te ciemne. Wiele osób poleca zakładanie cienkiej, przewiewnej odzieży z długim rękawem i nogawkami. Choć w pierwszej chwili może się wydawać to dziwne, to jednak ma sens. Tak robią na przykład mieszkańcy krajów pustynnych. Osłaniają całe ciało, dzięki czemu ich skóra nie nagrzewa się zbyt mocno od słońca. Bardzo ważnym elementem letniej stylizacji jest nakrycie głowy. Czapka, chustka czy kapelusz pomagają chronić przed zbyt dużą ilością słońca.
Wysokie temperatury – jak ochronić dziecko?
Choć w Polsce często narzekamy na małą liczbę słonecznych dni, gdy tylko z nieba zaczyna lać się żar, pytamy: „Kiedy koniec upałów?”. Czasem fala gorąca trwa kilka dni, a czasem gorące, afrykańskie powietrze zostaje z nami na dłużej.
W tym czasie musimy szczególnie chronić najmłodszych. Jeżeli planujemy wyjście z dzieckiem na zewnątrz, należ robić to w godzinach przedpołudniowych (do 11.00 rano) lub wieczornych. Noworodki w ogóle nie powinny być narażone na wysoką temperaturę. W czasie upałów dzieci powinny być odpowiednio ubrane, mieć nakrycie głowy, a ich skórę należy smarować kremem z wysokim filtrem. Wiele osób w czasie upałów zasłania dziecięce wózki tetrową pieluchą. To błąd! Pod materiałem robi się naprawdę gorąco i duszno.
Dla dorosłych i dzieci od 1. dnia życia. DHA z alg i witamina D – dla mamy i dziecka – wspomagają prawidłowy rozwój mózgu i oczu u płodu oraz niemowląt karmionych piersią, pom...
Maluchy nie zawsze piją tyle wody, ile powinny. Dlatego małym dzieciom trzeba regularnie przypominać o piciu wody i dbać o ich wystarczające nawodnienie. Maluchy powinny przebywać w cieniu i chłodniejszych miejscach w domu. W żadnym wypadku nie można jednak chłodzić ich lodowatymi okładami. Stosowanie ich może doprowadzić do szoku termicznego – obkurczone naczynia krwionośne utrudniają ujście wysokiej temperatury4.
Jak ochłodzić się w domu w czasie upałów?
Nawet jeżeli zamykamy i zasłaniamy okna, w domu w czasie upałów robi się naprawdę gorąco. Nie każdy ma klimatyzację. Na szczęście można spróbować obniżyć temperaturę, korzystając z domowych sposobów. Jednym z nich jest stworzenie chłodzącej mgiełki. By ją „wywołać”, potrzebujemy wiatraka, miski z lodem i odrobiny soli. Do miski wsypujemy lód i lekko go solimy. Miskę ustawiamy na wysokości łopatek wiatraka. Wystarczy teraz włączyć urządzenie i cieszyć się chłodzącymi efektami.
Kiedy noce są upalne, wiele osób ma problemy ze snem.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Lato nie jest łatwym czasem. Choć wszyscy marzymy o ładnej pogodzie, ekstremalne temperatury sprawiają, że coraz częściej pytamy, kiedy upały w Polsce się skończą. Synoptycy nie są dla nas łaskawi. Właśnie dlatego starajmy się robić wszystko, by zdrowo przetrwać wakacje.
Źródła:
- Palianks L., Mc Conell R., Ko J., The Effects of Coexposure to Extremes of Heat and Particulate Air Pollution on Mortality in California: Implications for Climate Change;
- Jak przetrwać upały? | Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Staszowie https://www.gov.pl/web/psse-staszow/jak-przetrwac-upaly-
- Hobson, R.M. and Maughan, R.J.,Hydration status and the diuretic action of a small dose of alcohol. Alcohol & Alcoholism https://academic.oup.com/alcalc/article/45/4/366/155478
- Dudek A., Dzieci szczególnie narażone na upały;