Czym jest zazdrość?
Zazdrość pojawia się w odpowiedzi na zagrożenie – realne, wyobrażone lub domniemane przez jednego z partnerów.Osoba przewiduje niebezpieczeństwo dla istnienia związku lub własnej samooceny, obawia się odejścia partnerki lub partnera.
W odpowiedzi na pytanie: “co to jest zazdrość?”, można odpowiedzieć, że to mieszanka lęku, gniewu, które pojawiają się w reakcji na stres związany z możliwą utratą. To także inne emocje: smutek, żal, poczucie winy. Pojawiają się również podniecenie seksualne oraz ocena sytuacji i weryfikacja zaistniałego wydarzenia. Osoba rozważa decyzję i szuka możliwości oraz strategii poradzenia sobie z niekorzystnym obrotem spraw. Przykład? Zazdrosna osoba rozmawia z partnerem/partnerką, sprawdza, czy jej domysły są prawdziwe, szuka dowodów potwierdzających zdradę lub jej brak.
Zazdrość może się pojawić, kiedy jeden z partnerów czuje się mniej pewnie w relacji, ma niższe poczucie własnej wartości, postrzega siebie, jako osobę mniej atrakcyjną, ciekawą.
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Z badań Bussa i współpracowników z 2002 roku wynika, że prawie wszyscy mężczyźni i kobiety przynajmniej raz w życiu doświadczyli intensywnej zazdrości. Pokazuje też, że u 38% badanych uczuciu zazdrości towarzyszyła chęć skrzywdzenia kogoś.
W przeżywaniu zazdrości pojawia się wiele stanów psychologicznych, od niepewności swojej sytuacji, poczucia zagrożenia pozycji w związku, poczucia skrzywdzenia, do chęci odwetu i potrzeby utrzymania związku.
Jesteśmy zazdrośni, ponieważ ewolucyjnie zostaliśmy ukształtowani, aby strzec dostępności seksualnej partnera czy partnerki. W przypadku mężczyzn dawało to pewność pochodzenia potomstwa. W przypadku kobiet natomiast stabilność, bezpieczeństwo i komfort ekonomiczny.
Kiedy zazdrość w związku staje się problemem
Kiedy pojawia się zazdrość w związku? Gdy pojawia się osoba trzecia, rywal, sytuacja staje się jasna. Jednak czasami nie ma jednoznacznych sygnałów mówiących o zagrożeniu związku – partner czy partnerka może interpretować zachowanie drugiej strony jako „podejrzane”, kiedy np. jedna ze stron wraca później do domu, zaczyna chować się z telefonem i prowadzić długie rozmowy. Bywa też, że zazdrość pojawia się wtedy, kiedy w związku zaczyna brakować czułości, bliskości, wspólnego czasu razem.
Reakcja na daną sytuację zależy od cech osobowości partnera, jedna osoba zdecyduje się na spokojną rozmowę i wyjaśnienie sytuacji, inna wynajmie prywatnego detektywa, a trzecia zdecyduje się na przeszukiwanie kieszeni, torebek i kontrolę telefonu.
W każdym związku mogą pojawić się momenty zazdrości, kiedy np. przebywamy wspólnie na przyjęciu, a nasza druga połówka jest adorowana. Rozmowa, wyjaśnienie sytuacji, opowiedzenie o swoich uczuciach może zażegnać zagrożenie.
Zdarza się, że zazdrość staje się znacznym problem. Szczególnie kiedy nabiera znamion zazdrości chorobliwej. Po czym ją rozpoznać?
- Nagminne sprawdzanie telefonu i komputera, przeszukiwanie rzeczy osobistych partnera/partnerki.
- Wydzwanianie, wysyłanie wielu wiadomości w celu skontrolowania drugiej strony.
- Zakazywanie spotkań z innymi osobami.
- Podejrzliwe myśli wobec zachowań drugiej strony i interpretacje o zdradzie z inną osobą.
- Brak zaufania do drugiej strony i jej zapewnień.
- Frustracja, złość, kiedy partner/partnerka spędza czas z innymi osobami, szczególnie płci przeciwnej lub tej samej w związkach homoseksualnych.
- Powracanie w rozmowach i kłótniach do swoich podejrzeń o zdradę.
- Wzbudzanie w drugiej połówce poczucie winy, za każdym razem, kiedy nie spędzacie razem czasu, partner/partnerka ma swoje plany.
- Kontrolowanie obecności drugiej strony w social mediach.
- Izolowanie drugiej strony od innych osób – rodziny, przyjaciół, znajomych.
- Krytykowanie i szantażowanie emocjonalnie partnera/partnerkę, aby kontrolować zachowanie drugiej strony.
- Obwinianie drugiej połówki o przeżywane emocje.
- Wywoływanie konfliktów.
W chorobie alkoholowej może pojawić się zespół Otella (paranoja alkoholowa). To rodzaj patologicznej zazdrości, która powoduje, że dana osoba jest przeświadczona o zdradzie. Osoba dotknięta zespołem Otella może śledzić drugą stronę, urządzać awantury i sceny zazdrości, również w miejscach publicznych, posuwa się do znacznej kontroli i nacisku. Mimo braku rzeczywistych podstaw do zazdrości, chora osoba staje się podejrzliwa, czasami agresywna, nawet w błahych sytuacjach jak np. uśmiech do sprzedawcy, czy skorzystanie z ustąpienia miejsca, ponieważ uznaje te zachowania jako dowody niewierności.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Jak poradzić sobie z zazdrością partnera?
Szczera rozmowa
W sytuacji, kiedy partner okazuje zazdrość, warto porozmawiać o uczuciach, zapytać, jakie zachowania wywołują w nim tę emocję? Co możecie razem zmienić, abyście obydwoje czuli się bardziej komfortowo? Wysłuchaj, co ma do powiedzenia partner, opowiedz też szczerze o swoich uczuciach, o tym, co Ci się podoba, a na co się nie zgadzasz. Porozmawiajcie, jak możecie budować do siebie wzajemne zaufanie.
Zorganizujcie wspólny czas
Czasami na zazdrość wpływa oddalenie jednego z partnerów z powodu pracy, hobby, czy rodzicielstwa. Dlatego warto zadbać o wspólny czas, kiedy razem możecie cieszyć się ze swojego towarzystwa, oddawać się wspólnemu hobby czy odpoczynkowi. Czułe gesty, miłe słowa, wzajemna życzliwość buduje poczucie zadowolenia i satysfakcji ze związku. Kiedy macie małe dzieci – poproście o pomoc bliską osobę i raz na jakiś czas, wyjdźcie gdzieś sami, zorganizujcie wypad za miasto czy idźcie na spokojny spacer.
Zadbajcie o życie seksualne
Wzajemne pożądanie, namiętność i bliskość bardzo zbliża partnerów. Seks jest nieodłączną częścią spełnionego i satysfakcjonującego związku. Rozmawiacie o swoich potrzebach, preferencjach, poznajcie swoje ciała, ćwiczcie się w sztuce uwodzenia i zaskakiwania partnera, dzięki temu ożywicie swoje życie seksualne.
Poszukajcie wsparcia specjalisty
W sytuacji, kiedy zazdrość partnera jest bardzo trudna do zniesienia i mimo podjętych kroków, rozmów, braku dowodów na zdradę – partner dalej zarzuca Ci niewierność, poszukajcie wsparcia psychologa lub terapeuty par. Doświadczona osoba pomoże Wam popracować nad swoją relacją, zazdrością oraz sposobami komunikacji, tak, aby uzdrowić związek.
Jak przestać być zazdrosnym?
Odczuwasz bardzo duże napięcie, kiedy Twój partner/partnerka idzie na spotkanie z innymi osobami? Jesteś podejrzliwy, krytyczny, urządzasz sceny zazdrości? To oznaki dużej zazdrości o drugą połówkę. Czasami ta emocja jest uzasadniona, szczególnie, jeśli widzimy potencjalnego rywala/rywalkę, obawiamy się utraty związku, ponieważ wiemy, że nie dzieje się w nim najlepiej. Jednak czasami podejrzliwość, zbyt duża – kontrola, nacisk na drugą stronę, może obrócić się przeciwko nam, zwłaszcza kiedy nie ma realnych podstaw do zazdrości. Jak wtedy poradzić sobie z zazdrością o partnera?
Zastanów się jak wygląda Twoja samoocena
Zazwyczaj zazdrość bierze się z sytuacji, w której czujemy zagrożenie, obawiamy się, że ktoś nas zostawi dla osoby bardziej atrakcyjnej, przebojowej. Niska samoocena powoduje, że nie czujemy się wystarczająco dobrzy dla naszego partnera/partnerki i boimy się odrzucenia. Popracuj nad postrzeganiem własnej osoby – uświadom sobie swoje zalety, mocne strony, zobacz osiągnięcia. Możesz zapytać drugiej połówki, jak ona Cię postrzega? Co wartościowego w Tobie widzi?
Szczerze powiedz o swoich uczuciach
Porozmawiaj z drugą stroną o tym, jak się czujesz, jak pewne zachowania Cię denerwują, wywołują u Ciebie lęk czy niepewność. Zastanówcie się wspólnie, jak popracować nad związkiem, jak obudzić czułość, bliskość czy wzajemną uważność na swoje potrzeby.
Zacznij pracę ze swoimi lękami
Obawa o utratę jest podstawą zazdrości. Ten nieodparty lęk przed porzuceniem powoduje, że stajesz się coraz bardziej podejrzliwy i krytyczny. Często, aby uprzedzić bolesną sytuację, przeszukujesz rzeczy, telefon czy sprawdzasz, gdzie jest partnerka. Paradoksalnie takie zachowanie może właśnie doprowadzić do rozstania, ponieważ druga strona może nie znieść krytycznych uwag, nadmiernej kontroli i podejrzliwości. Zacznij urealniać swoje lęki – sprawdź jakie sytuacje wywołują w Tobie niepewność i podważają zaufanie do partnera/partnerki. Rozważ różne alternatywy. Zastanów się, jakie dowody przeczą Twoim najczarniejszym scenariuszom dotyczącym zdrady.
Ćwicz odwracanie uwagi od negatywnych myśli
Ciągłe wyobrażanie sobie zdrady drugiej połówki, myślenie, że spotka się z inną osobą, nie pomaga cieszyć się z życia, związku ani wykonywanych najprostszych czynności. Kiedy zaczynasz czuć zazdrość – spróbuj odwrócić swoją uwagę – zajmij się pracą, aktywnością fizyczną, gotowaniem, czytaniem, grą komputerową lub planszową.
Udaj się do specjalisty
Kiedy czujesz, że nie radzisz sobie z zazdrością i zaborczością, czujesz, że Twoje zachowanie negatywnie wpływa na związek i chcesz coś z tym zrobić, ale nie wiesz, jak sobie poradzić z zazdrością, zapisz się na wizytę do psychologa lub psychoterapeuty.
Warto też pomyśleć o terapeucie par, jeśli Twój partner/partnerka również chce pracować nad związkiem i chcecie zmienić sposób komunikacji, lepiej się rozumieć i wzmocnić wzajemną więź.
Bibliografia:
- Buss D.M. Zazdrość — niebezpieczna namiętność. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002
- Kałużny K. Istota zazdrości seksualnej. Seksuologia Polska, 2004, 2, 2, s. 55-63
- Szostek P. Zazdrość romantyczna: kluczowe koncepcje teoretyczne i narzędzia pomiaru. Psychologia społeczna, 2017, tom 2, 2(41), s. 130-141