Kiedy ludzie po trzydziestce słyszą budzące grozę diagnozę, często reagują pytaniem: „Jak to? Przecież to nie wiek na chorowanie”. Niestety wiele poważnych chorób dotyczy osób, które nadal można uznać za względnie młode. W trosce o swoje ciało i spokój ducha po trzydziestym roku życia warto przeprowadzać cykliczne, profilaktyczne badania.
Dlaczego Polacy po trzydziestce są bardziej narażeni na choroby?
Współcześni trzydziestolatkowie zazwyczaj żyją bardzo intensywnie. Zwykle w tym wieku kariera zawodowa nabiera tempa. Pojawiają się też poważne decyzje finansowe. Według raportu „Jak Polacy kupują mieszkania” przygotowanego dla Gumtree, Polacy kupują pierwszą nieruchomość w wieku 25-35 lat. W 2017 roku Europejski Urząd Statystyczny Eurostat przedstawił raport, w którym podał, że przeciętna Europejka rodzi pierwsze dziecko w wieku 29 lat. Z tego powodu dla wieku osób przekroczenie trzydziestki wiąże się często z pojawieniem się obowiązków rodzicielskich, kredytu i nowych wyzwań zawodowych. Stres, ciężka praca, nieprzespane noce… To wszystko mocno odbija się na zdrowiu.
Lekarze od lat alarmują, by regularnie się badać i poprawić jakość swojego życia. Statystki dotyczące samych zawałów wśród młodych osób budzą grozę. Według raportu na temat występowania zawałów serca w Polsce przygotowanego przez NIZP- PZH, Śląski Uniwersytet Medyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny i Gdański Uniwersytet Medyczny wynika, że coraz młodsze osoby przechodzą zawał.
Co dziesiąty atak serca ma człowiek, który nie ukończył jeszcze 45 roku życia!
Dlaczego warto robić badania profilaktyczne po trzydziestce?
„Lepiej zapobiegać niż leczyć” – powiedział w swojej przysiędze Hipokrates i od 2400 lat nikt nie wymyślił lepszej definicji profilaktyki. Postęp medycyny pozwala skutecznie leczyć coraz więcej schorzeń. Nowotwory i inne poważne choroby nie muszą być wyrokiem, ale, jak często podkreślają specjaliści w licznych kampaniach społecznych, rokowania terapii zależą w dużej mierze od wczesnego wykrycia choroby.
Nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć, warto jednak postawić na badania profilaktyczne.
W ramach badań profilaktycznych zazwyczaj wykonuje się takie testy diagnostyczne, które wychwytują nawet najdrobniejsze odchylenia od normy, mogące świadczyć o rozwijaniu się choroby. Analizy tego typu należy wykonywać regularnie, zwłaszcza jeśli nie występują żadne inne niepokojące symptomy.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Podstawowe badania krwi – jakie wykonać?
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni po trzydziestce powinni raz do roku udać się do punktu pobierania krwi i poprosić o wykonanie pakietu podstawowych badań. Choć ukłucie w żyłę może i nie jest najprzyjemniejszym wrażeniem, może uchronić nas przed o wiele gorszymi konsekwencjami poważnych chorób. Badania, które należy cyklicznie wykonywać to:
- morfologia, czyli ogólne badanie parametrów krwi, dzięki któremu można ocenić skład oraz liczbę poszczególnych rodzajów krwinek. Analiza wyniku morfologii pozwala na wykrycie objawów różnych chorób – np. anemii, toczącego się procesu zapalnego czy różnych chorób hematologicznych;
- OB, czyli odczyn Biernackiego to badanie laboratoryjne krwi, które polega na pomiarze drogi opadających krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi w ciągu godziny. Jest to wskaźnik informujący o procesach zapalnych w ciele, zmianach reumatycznych i nowotworowych.
- stężenie glukozy we krwi – zaburzony poziom glukozy we krwi może być objawem różnych chorób. Badanie poziomu glukozy pozwala na zdiagnozować cukrzycę lub stan przedcukrzycowy. W dodatku może także potwierdzić, czy zażywane leki przynoszą takie efekty, jakich oczekuje lekarz.
- lipidogram jest badaniem, które pokazuje poziom poszczególnych tłuszczów we krwi. Dzięki wykonaniu profilu lipidowego można ocenić ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia (miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału, udaru mózgu czy miażdżycy tętnic kończyn dolnych).
Jak często po trzydziestce odwiedzać lekarza?
Osoby, które pracują w ramach umowy o pracę, muszą poddawać się okresowym badaniom lekarza medycyny pracy. Nie można jednak na tym poprzestać. W trosce o swoje zdrowie warto raz w roku udać się do gabinetu swojego lekarza medycyny rodzinnej.
Bardzo ważne jest, by przynajmniej raz w roku zbadał nas lekarz rodzinny. Osłuchanie, zmierzenie ciśnienia i inne stosunkowo proste badania powiedzą mu bardzo dużo o naszym stanie zdrowia. W razie potrzeby skieruje nas na kolejne badania. Może wypisać skierowanie na RTG klatki piersiowej (należy wykonywać je co 3-5 lat, a bez skierowania lekarskiego nie zrobimy ich nawet prywatnie!) czy USG jamy brzusznej (to badanie także powinno się wykonać co 3-5 lat).
Po trzydziestce powinno się także częściej odwiedzać stomatologa. Dobrze, by wizyta kontrolna w gabinecie stomatologicznym wypadała raz na pół roku.
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów.
Profilaktyka u kobiet po trzydziestce
Kobiety, które trzydzieste urodziny mają już za sobą, powinny skupić się na regularnym kontrolowaniem swoich narządów rodnych oraz piersi. Rak szyjki macicy to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci młodych kobiet w Polsce.
Odpowiednio wcześnie wykryty nie musi oznaczać wyroku. Właśnie dlatego tak ważne jest regularne robienie cytologii. Badania cytologiczne powinno wykonywać się przynajmniej raz na trzy lata. Niektórzy ginekolodzy zachęcają nawet, by na cytologię zgłaszać się co roku. Przy okazji wizyty u ginekologa warto też (raz na dwa lata) poprosić o wykonanie USG przezpochwowego i (raz do roku) palpacyjnego badania piersi.
W przypadku profilaktyki nowotworów piersi bardzo istotne jest samobadanie i uważna obserwacja swojego ciała. Po trzydziestce każda kobieta powinna mieć nawyk wykonania własnoręcznego badania piersi raz w miesiącu, między 6 a 9 dniem cyklu. Warto także uczulić partnera, by zwracał uwagę na podejrzane zmiany na piersiach. By uświadomić nieocenioną rolę profilaktyki w przypadku nowotworu piersi, od kilku lat październik obwoływany jest miesiącem walki z rakiem piersi.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po trzydziestce
W przypadku mężczyzn, którzy przekroczyli barierę trzydziestu lat bardzo istotne staje się zwracanie uwagi na jądra. Jeden z bardziej podstępnych nowotworów – rak jądra dotyczy młodych mężczyzn. Diagnozuje się go najczęściej u panów między 25 a 35 rokiem życia. Właśnie dlatego tak istotne jest comiesięczne samobadanie jąder. Raz na trzy lata powinien zbadać je także lekarz.
Dobrze również o potencjalnym ryzyku porozmawiać z partnerką, by i ona zwracała uwagę na nietypowe zmiany w obrębie jąder. O tym, jak ważna jest profilaktyka u mężczyzn, od kilku lat przypomina movember, czyli coroczna, listopadowa akcja. Jej celem jest podniesienie świadomości na temat problemów zdrowotnych mężczyzn (głównie w kontekście raka jąder i prostaty), a znakiem charakterystycznym-zapuszczanie wąsów.
Osoby po 30 z obciążeniem nowotworowym w historii rodzinnej
Jeszcze więcej uwagi swojemu zdrowiu powinny poświęcić osoby, których bliscy (rodzice, rodzeństwo) borykali się z chorobami nowotworowymi. Kobiety, u których w rodzinie były przypadki nowotworu piersi, powinny co roku wykonywać mammografię, a co pół roku USG sutków. Mężczyźni, których bliscy krewni chorowali na nowotwór prostaty, powinni regularnie poddawać się badaniu prostaty. Bez względu na płeć, wszyscy, którzy mają obciążony wywiad rodzinny pod kątem nowotworu jelita grubego, powinni udać się na profilaktyczną kolonoskopię.
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni z rodzinną tendencją do chorób nowotworowych powinny oznaczać u siebie markery nowotworowe (w ich przypadku jest to badanie refundowane przez NFZ). Markery, zwane także znacznikami, nowotworowe to charakterystyczne substancje (najczęściej białka), które znaleźć można we krwi lub moczu osoby, u której rozwija się konkretny nowotwór.
Badajmy się!
Choć Polacy często są uważani za hipochondryków, tak naprawdę w umiarkowanym stopniu korzystają z badań profilaktycznych. Według badań „Choroba nowotworowa – profilaktyka zdrowotna i finansowa” przeprowadzonych przez IBRiS na zlecenie Nationale-Nederlanden, jedynie 51 proc. respondentów zadeklarowało, iż regularnie wykonuje badania profilaktycznie, które mogą we wczesnym stadium wykryć raka. Jednocześnie w tym samym badaniu wykazano, że co drugi Polak ma w rodzinie osobę zmagającą się z chorobą nowotworową. Jak podaje WHO, choroba nowotworowa zajmuje niechlubne drugie miejsce wśród przyczyn śmierci na świecie.
Ze wspomnianego raportu wynika także, że w badaniach profilaktycznych chętniej uczestniczą kobiety niż mężczyźni. Najczęściej do gabinetów lekarskich przychodzą mieszkańcy małych i średnich miast. Do specjalisty statystycznie najczęściej udajemy się dopiero po 50 roku życia. Tymczasem naprawdę wiele poważnych chorób dopada już osoby po trzydziestce. Nie damy się im zaskoczyć!
Bibliografia:
[1]https://www.qbusiness.pl/uploads/Raporty/gumtreemieszkania2019.pdf
[2]https://ec.europa.eu/info/departments/eurostat-european-statistics_pl
[3]https://www.pzh.gov.pl/raport-wystepowanie-leczenie-i-prewencja-wtorna-zawalow-serca-w-polsce/