Czym jest jęczmień powiek, a czym gradówka?
Jęczmień toostre zakażenie miejscowe, obejmujące gruczoły znajdujące się w obrębie powieki. Jęczmienie możemy podzielić na zewnętrzne (gruczołów łojowych Zeissa lub gruczołów potowych Molla) i wewnętrzne (gruczołów tarczkowych Meiboma produkujących wydzielinę łojową).
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy.
Zawiera innowacyjną formę żelaza i kwas foliowy, a do tego witaminy: C, B₂ i B₆. Składniki suplement...
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witami...
Zawiera inozytol. Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej u mężczyzn. Kompleks bi...
Gdy dochodzi do zapalenia gruczołów lub zaburzeń ich funkcji, stają się pogrubiałe, co uniemożliwia swobodny odpływ wydzieliny, a w konsekwencji prowadzi do nadkażenia gruczołu. W znakomitej większości (według źródeł 90-95% przypadków) patogenem odpowiedzialnym za zakażenie gruczołów powiek jest gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Po wystąpieniu miejscowej reakcji zapalnej z naciekiem leukocytów w miejscu gruczołu wykształca się ropna torbiel, która jest źródłem objawów.
W przeciwieństwie do jęczmienia gradówka jest przewlekłym procesem zapalnym i może powstawać: jako przekształcenie się ostrego stanu zapalnego w stan przewlekły lub też niezależnie, jako proces rozwijający się pierwotnie. Jest zapaleniem jałowym. Gradówka to inaczej torbiel gruczołu łojowego Meiboma.
Jakie są czynniki rozwoju jęczmienia na oku, a jakie w przypadku gradówki?
Do czynników ryzyka rozwoju jęczmienia możemy zaliczyć:
- przewlekłe zapalenie brzegów powiek,
- trądzik różowaty,
- cukrzycę,
- zaburzenia gospodarki lipidowej,
- łojotok lub ŁZS (łojotokowe zapalenie skóry),
- niedobory odporności oraz zakażenie wirusem HIV,
- choroby nowotworowe.
Jednym z najważniejszych, a zarazem modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju jęczmienia, jest niewłaściwa higiena brzegów powiek (w tym nieprawidłowa higiena rąk, częste pocieranie okolic oczu „brudnymi” dłońmi, nieprawidłowy demakijaż oczu lub jego brak).
Najważniejszym czynnikiem predestynującym do wystąpienia gradówki jest pierwotnie występujący jęczmień.
Jak objawia się jęczmień na oku, a jak gradówka?
Objawy jęczmienia na oku:
- obrzęk powieki (zwykle na jej krawędzi, przy linii rzęs, obrzęk może urosnąć do wielkości ziarnka grochu),
- zaczerwienienie powieki,
- ból okolicy powieki,
- swędzenie i pieczenie zajętej powieki,
- żółta grudka w środku obrzęku (ropa).
Jęczmień wewnętrzny charakteryzuje się wystąpieniem objawów miejscowych po wewnętrznej stronie powieki (w obrębie spojówki) i może powodować pojawienie się objawów ogólnych, w tym gorączki i powiększenia węzłów chłonnych.
Każdy ból towarzyszący ruchowi gałek ocznych z obrzękiem i rumieniem okołooczodołowym wskazuje na zapalenie tkanki łącznej oczodołu i wymaga dodatkowego i bardziej zaawansowanego postępowania i leczenia. Uporczywe lub nawracające bolesne guzki powiek mogą wskazywać na proces nowotworowy i wymagać przeprowadzenia biopsji guzków.
Gradówka w przeciwieństwie do jęczmienia nie pojawia się nagle i jest mniej bolesna lub całkowicie bezbolesna, a do tego:
- skóra nad gradówką jest niezmieniona,
- od strony spojówkowej guzka widoczne jest żółtawe, wypukłe ognisko, otoczone przekrwioną spojówką.
Jak leczy się guzki zapalne powiek?
Leczenie guzków zapalnych powiek polega przede wszystkim na leczeniu miejscowym.
W leczeniu jęczmienia stosuje się:
- rozgrzewające, suche okłady (10-minutowe, kilka razy dziennie),
- delikatny masaż guzka, który pomaga w odprowadzeniu ropnej wydzieliny (należy zachować ostrożność podczas wykonywania okładów i masażu jęczmienia wewnętrznego, gdyż zbyt intensywna ingerencja może spowodować podrażnienie lub deformację rogówki)
- maści lub krople antybiotykowe (z bacytracyną lub erytromycyną),
- maści steroidowe (jeśli obrzęk powieki jest znaczny i powoduje ucisk na rogówkę).
Maści z antybiotykiem lub steroidem powinny być stosowane wyłącznie na zlecenie lekarza.
Warto pamiętać, że wszystkie czynności, w których guzek jest dotykany – w tym okłady – powinny być wykonywane przez jałową gazę lub za pomocą specjalnych chusteczek do higieny powiek. Nie zaleca się także mechanicznego usuwania, wyciskania treści z jęczmienia.
W przypadku niepowodzenia leczenia nieinwazyjnego można wykonać nacięcie chirurgiczne guzka w osłonie antybiotykoterapii ogólnej.
Profilaktycznie w zapobieganiu nawrotów u osób predestynowanych (w tym u osób z trądzikiem różowatym i łojotokowym zapaleniem skóry) wskazana jest ogólna antybiotykoterapia (tetracykliny), którą stosuje się także w przypadkach jęczmieni mnogich i ich powikłań.
Leczenie gradówki może nie być konieczne, bo – szczególnie u dzieci – mają one tendencję do znikania bez jakiejkolwiek interwencji. W przypadku zmian przewlekłych postępowanie jest takie samo, jak przy jęczmieniu (miejscowe leczenie antybiotykiem lub nacięcie chirurgiczne).
Mitem przekazywanym z pokolenia na pokolenie jest sposób walki z guzkami zapalnymi powiek poprzez pocieranie złotą obrączką. W sposobie tym chodzi o masaż i rozgrzanie zmiany, ale złota obrączka noszona na co dzień może dodatkowo nadkazić jęczmień, co opóźni jego gojenie. Pamiętajmy, że masaż należy wykonywać po prawidłowej higienie rąk, najlepiej przez jałowy gazik.
Czy można zapobiegać powstawaniu jęczmienia?
Podstawowym sposobem zapobiegania powstawaniu jęczmienia jest prawidłowa higiena rąk i brzegów powiek (częste mycie rąk, niedotykanie, nietarcie okolicy oka), prawidłowy demakijaż oczu, ale także dbanie o odporność.
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutozyd oraz wit. D, B6 i selen.
Źródła:
- Antoniak K. – Farmakoterapia zakażeń bakteryjnych narządu wzroku, 2009
Bragg KJ, Le PH, Le JK.- Hordeolum. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441985/ - Lindsley K, Nichols JJ, Dickersin K. – Interventions for acute internal hordeolum. Cochrane Database Syst Rev. 2010 Sep 8;(9):CD007742.
- M. H. Niżankowska – Okulistyka. Podstawy kliniczne, Wydawnictwo PZWL, 2007.
- Grałek M., Stany zapalne powiek u dzieci – zasady postępowania, Pediatria po dyplomie 2012;16(6):38-41.