- Kleszczowe zapalenie mózgu to groźna choroba wirusowa, którą można zarazić się poprzez „ugryzienie” kleszcza.
- Objawy kleszczowego zapalenia mózgu mogą obejmować gorączkę, ból głowy, nudności, a w cięższych przypadkach zaburzenia neurologiczne, które mogą prowadzić do długotrwałych powikłań.
- Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu jest skuteczną formą profilaktyki i zalecana dla osób przebywających na terenach o wysokim ryzyku występowania kleszczy.
- Więcej o chorobach odkleszczowych i o tym, jak się przed nimi bronić, przeczytasz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutozyd oraz wit. D, B6 i selen.
Czym jest kleszczowe zapalenie mózgu?
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to choroba przenoszona przez wirusy z rodziny Flaviviridae, a dokładniej wirusa KZM. Do zarażenia dochodzi poprzez ukłucie i dostanie się śliny zarażonego kleszcza do ustroju. Z uwagi na znajdującą się w wydzielinie substancję znieczulającą, dokładnego momentu ukąszenia zwykle nie udaje się ustalić i – podobnie jak w przypadku boreliozy – o chorobie informują daną osobę dopiero rozwijające się objawy.
Niestety unikanie terenów sprzyjających rozwojowi kleszczy (lasy, podmokłe łąki) nie eliminuje ryzyka związanego z kleszczowym zapaleniem mózgu. Do przeniesienia patogenu może dojść również poprzez spożycie mleka od krowy lub kozy, które same zostały zarażone wirusem, a nawet poprzez transplantację organu od osoby, które miała z nim kontakt. KZM może dotknąć każdego z nas – niezależnie od wieku.
Choć kleszczowe zapalenie mózgu samo w sobie nie powoduje wysokiej śmiertelności (która wynosi około 2%), nawet u co drugiego pacjenta występują powikłania utrzymujące się nawet kilka (zazwyczaj od czterech do pięciu) lat. Szacuje się, że nawet 18% kleszczy może przenosić KZM1.
Objawy kleszczowego zapalenia mózgu
Objawy KZM dzielą się na wczesne i późne, przy czym te pierwsze są zwykle na tyle mało specyficzne, że większość osób ignoruje je i mylnie uznaje za zwykłe przeziębienie. Początkowe symptomy infekcji występują już w2 tygodnie od zarażenia i obejmują:
- bóle głowy wraz z gorączką;
- bóle mięśni i stawów;
- nudności i wymioty;
- trudności z oddychaniem, nieżyt nosa.
Pierwszy etap choroby utrzymuje się zwykle kilka dni, a więc znowu – tyle, co klasyczne przeziębienie. Po około 2 tygodniach wirus przenika do ośrodkowego układu nerwowego. Wprawdzie u większości pacjentów choroba przebiega łagodnie, to niekiedy jednak pojawiają się silne objawy, które mogą utrzymywać się nawet wiele miesięcy:
- zaburzenia świadomości;
- niedowład;
- wysoka gorączka (nawet 40⁰C);
- zmiana nastrojów;
- spadek ciśnienia krwi.
W skrajnych przypadkach dochodzi do porażenia nerwów rdzeniowych, zaburzeń psychicznych (np. depresja), wegetatywnych (np. bezsenność, nadmierna potliwość) lub poznawczych (np. zaburzenia pamięci). Co ciekawe, okazuje się, że małe dzieci przechodzą KZM dosyć lekko, natomiast natężenie objawów wzrasta wraz z wiekiem2.
Czy istnieje szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu?
Obecnie nie ma wypracowanego sposobu leczenia KZM, a podejmowane działania mają za zadanie usunąć jedynie objawy. Dobrowolnie można poddać się szczepieniom przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Są one rekomendowane przede wszystkim osobom, które w związku z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi przebywają w bliskim kontakcie z naturą, jak rolnicy, leśnicy, żołnierze. Zaleca się, aby szczepionkę przyjąć w okresie, kiedy aktywność kleszczy nie występuje lub jest minimalna, czyli jesienią lub zimą. Dzięki temu organizm zdąży już rozwinąć odporność do czasu wylęgu pajęczaków.
Szczepienie pierwotne składa się z trzech dawek, ale należy cyklicznie przyjmować dawkę przypominającą (co 3 do 5 lat)3.
Wsparcie w problemach ze słuchem, zwłaszcza szumów usznych. Ułatwia zasypianie. Kompleksowe połączen...
Wspomaga utrzymanie prawidłowego widzenia i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Zawiera innow...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Preparat stosowany w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnego oraz łuszczycowego za...
Dla dorosłych i dzieci od 1. dnia życia. DHA z alg i witamina D – dla mamy i dziecka – wspomagają pr...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zawiera: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, e...
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witami...
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i...
Powikłania po kleszczowym zapaleniu mózgu
Powikłania po KZM występują u niemal 60% chorych i mogą obejmować takie objawy, jak niedosłuch, zaburzenia równowagi. U chorych na porażenia może wystąpić nawet zanik masy i siły mięśniowej. Dobrą wiadomością jest to, że symptomy choroby niemal zawsze ustępują całkowicie, niezależnie od czasu jej trwania.
Jak zapobiegać kleszczowemu zapaleniu mózgu?
W celu zapobiegania kleszczowemu zapaleniu mózgu należy przede wszystkim jak najszybciej usunąć wykrytego pasożyta. Po powrocie do domu z wycieczki należy dokładnie obejrzeć miejsca, w których kleszcze lubią się zagnieżdżać – zagięcia łokci i kolan, pachy i pachwiny. Zaleca się śledzenie komunikatów dotyczących aktywności kleszczy i unikanie regionów, w których jest ona szczególnie nasilona w danym roku.
Mleko pochodzące od zwierząt gospodarskich powinno być gotowane, nigdy spożywane na surowo. Udając się do lasu, warto sięgać po preparaty odstraszające insekty. Do starszej generacji zalicza się repelenty na bazie DEET lub ikarydyny. Do nowszych substancji czynnych należy m.in. permetryna.
Choć KZM bardzo rzadko okazuje się śmiertelne, powikłania po tej chorobie potrafią być bardzo uciążliwe i niekiedy wyłączają chorego z pracy zawodowej na długi czas. Warto wiedzieć, na jakie objawy zwracać uwagę, aby zminimalizować ryzyko zarażenia.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutoz...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Źródła:
- Kleszczowe zapalenie mózgu w Polsce i na świecie. Ocena sytuacji epidemiologicznej KZM w Polsce w latach 2015-2019 w oparciu o dane pochodzące z nadzoru epidemiologicznego;
- Phipps LP, Johnson N. Tick-borne encephalitis virus. J Med Microbiol. 2022;71(5):10.1099/jmm.0.001492. doi:10.1099/jmm.0.001492;
- Tick-Borne Encephalitis Vaccine. In: Drugs and Lactation Database (LactMed®). Bethesda (MD): National Institute of Child Health and Human Development; September 20, 2021.