- Kwas liponowy, inaczej tioktynowy, to substancja o bardzo szerokim spektrum działania.
- Kwas alfa-liponowy (ALA) jest syntetyzowany przez wątrobę, jednak z czasem zdolność ta ulega ograniczeniu, co rodzi konieczność dostarczenia tego związku wraz z pożywieniem lub suplementami diety.
- Kwas tioktynowy został poznany przede wszystkim jako insulinomimetyk i bardzo silny antyoksydant.
- ALA jako suplement diety jest rekomendowany jako wsparcie procesów odchudzania, prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, usuwania toksyn z organizmu, a także ograniczenia działania wolnych rodników.
- Kwas alfa-liponowy dostępny jest w różnych formach, w tym kapsułkach, tabletkach powlekanych, a także roztworu do wstrzykiwań.
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy, dla diabetyków i osób z t...
Zapewnia kompleksowe wsparcie obwodowego układu nerwowego. Zawiera innowacyjne składniki: acetylo-L...
Kwas alfa-liponowy – czym jest?
Kwas alfa-liponowy, inaczej kwas tioktynowy lub kwas 1,2-ditiolano-3-pentanowy (ang. alpha-lipoic acid, ALA) jest związkiem endogennym, co oznacza, że jest syntetyzowany i uwalniany w organizmie człowieka przez wątrobę. Warto jednak zaznaczyć, że wraz z wiekiem potencjał do syntetyzowania tego związku przez organizm znacznie spada. Jedynie w niewielkiej ilości jest dostarczany wraz z pożywieniem, dlatego też warto rozważyć jego suplementację.
ALA stanowi koenzym dla dehydrogenazy alfa-ketoglutanowej oraz pirogronianowej, czyli enzymów niezbędnych do przeprowadzenia kluczowych procesów metabolicznych i przemian energetycznych. Ulega utlenieniu do formy zredukowanej – kwasu dihydroliponowego (DHLA). Ponadto kwas tioktynowy z łatwością przenika przez barierę krew-mózg, po czym wchodzi w interakcję z komórkami nerwowymi.
Działanie kwasu alfa-liponowego
Działanie kwasu alfa-liponowego jest bardzo szerokie i różnorodne. Związek ten działa zarówno pośrednio, modyfikując działanie innych substancji, jak i bezpośrednio na żywe komórki.
Kwas alfa-liponowy bierze udział w:
- wspieraniu syntezy glutationu – silnego przeciwutleniacza odpowiedzialnego za m.in.syntezę białek i detoksykację;
- detoksykacji organizmu;
- uwrażliwianiu komórek na działanie insuliny i usprawnianiu transportowania cząsteczek glukozy;
- przemianach kompleksów enzymatycznych;
- procesach antyoksydacyjnych tj. wymiataniu wolnych rodników, regeneracji uszkodzonych tkanek, a także redukcji peroksydacji lipidów;
- reakcjach przeciwzapalnych;
- zwiększaniu syntezy neuroprzekaźników – dopaminy i noradrenaliny.
Kwas alfa-liponowy a odchudzanie
Liczne badania naukowe (przedkliniczne i kliniczne) wykazały, że przyjmowanie kwasu alfa-liponowego przyczynia się do wsparcia metabolizmu poprzez regulowanie poziomu glukozy we krwi, a także usprawnienie procesów trawienia tłuszczów. Kwas tioktynowy zwiększa wychwyt glukozy w mięśniach i wątrobie, co prowadzi do zwiększenia poziomu glikogenu.
Wykazano także, że ALA ogranicza syntezę substancji o nazwie chemeryna, białka produkowanego głównie w wątrobie i tkance tłuszczowej. Jest on określany często jako marker zespołu metabolicznego. Poziom chemeryny jest ponadto zwiększony u osób z otyłością.
Co ważne, wdrożenie suplementacji kwasem alfa-liponowym może wykazać korzyści u osób chorych na cukrzycę i/lub neuropatię cukrzycową. W połączeniu z leczeniem konwencjonalnym dochodzi wówczas do złagodzenia typowych objawów, w tym pieczenia, mrowienia i drętwienia (określanych mianem parestezji), co znacznie poprawia komfort życia chorych.
Kwas alfa-liponowy a funkcjonowanie mózgu
Działanie kwasu alfa-liponowego na układ nerwowy jest wielotorowe. Na pierwszym miejscu należy wymienić jego rolę antyoksydacyjną, czyli zdolność do neutralizowania wolnych rodników przyspieszających procesy degradacji i starzenia się neuronów. Jest to jedna z przyczyn rozwoju powszechnie występujących chorób o podłożu neurodegeneracyjnym jak, chociażby choroba Alzheimera.
Warto zaznaczyć ponadto, że kwas alfa-liponowy zmniejsza ryzyko uszkodzenia śródbłonka naczyniowego, co wywiera korzystny wpływ na stan naczyń, a co za tym idzie, ogranicza prawdopodobieństwo rozwoju epizodów niedokrwiennych. Dzięki temu, że ALA zmniejsza insulinooporność i reguluje poziom lipidów oraz trójglicerydów we krwi, obserwuje się także znaczną redukcję ryzyka uszkodzenia nerwów obwodowych.
Kwas alfa-liponowy jako silny antyoksydant
Za procesy starzenia się organizmu na poziomie komórkowym odpowiedzialne są przede wszystkim wolne rodniki. W warunkach fizjologicznych, gdy istnieje równowaga pomiędzy nimi a antyoksydantami, mamy do czynienia z zachowaniem homeostazy. Niestety wraz z wiekiem, a także na skutek działania niektórych czynników środowiskowych (np. nadmiernej ekspozycji na toksyny, zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy, a nawet długotrwały stres), ilość wolnych rodników rośnie. W konsekwencji dochodzi do uszkodzenia komórek, a tym samym upośledzenia pełnionych przez nie funkcji.
Nadmiar wolnych rodników zwiększa ryzyko rozwoju m.in. chorób nerek, mózgu, żołądka, jelit, skóry, płuc, trzustki, a także narządów rodnych. Wyniki badań dowiodły, że ich kumulacja znacznie także prawdopodobieństwo pojawienia się nowotworów.
Kwas alfa-liponowy jest bardzo silnym antyoksydantem (szczególnie w formie kompleksu ALA/DHLA) – neutralizuje wolne rodniki poprzez przekazywanie im wolnego elektronu. Dzięki tej zdolności wolny rodnik nie jest zdolny do parowania się z elektronami budującymi żywe i zdrowe komórki. Pozwala to zachować ich strukturę i funkcję.
Wskazania do przyjmowania kwasu alfa-liponowego
Suplementacja za pomocą kwasu alfa-liponowego jest szczególnie rekomendowana:
- diabetykom,
- pacjentom z insulinoopornością,
- osobom z objawami polineuropatii cukrzycowej,
- jako wsparcie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego,
- w celu uzupełnienia diety o kwas alfa-liponowy.
Trwają badania nad zastosowaniem kwasu alfa-liponowego w leczeniu takich schorzeń jak choroba Alzheimera, Parkinsona, stwardnienie rozsiane, miażdżyca, hipercholesterolemia, a także chorób okulistycznych, w tym zaćmy i jaskry.
Przeciwwskazania do przyjmowania kwasu alfa-liponowego
Tak jak zdecydowana większość substancji czynnych, tak samo stosowanie kwasu alfa-liponowego ma pewne ograniczenia. Przede wszystkim należy go spożywać zgodnie z zaleceniami lekarza i instrukcją producenta dołączoną do opakowania. Niebezpieczne jest przekraczanie rekomendowanej, dziennych dawki ALA. Związek wykazuje co prawda bardzo niską toksyczność, jednakże nadmierne spożycie może prowadzić do pojawienia się biegunki, nudności, skórnych reakcji alergicznych i bólu brzucha.
Przed wdrożeniem suplementacji, warto poinformować lekarza o innych, przyjmowanych przewlekle lekach. Niektóre substancje aktywne mogą wchodzić ze sobą w interakcję, co może mieć wpływ na działanie leków.
Formy podania kwasu alfa-liponowego
Kwas alfa-liponowy dostępny jest bez recepty w formie kapsułek lub tabletek powlekanych.
Kwas tioktynowy może występować samodzielnie lub w postaci preparatu złożonego, wzbogaconego zestawem witamin i minerałów. Wówczas stosowany jest jako kompleksowe wsparcie obwodowego układu nerwowego – usprawnia neuroregenerację, neuroprotekcję oraz modulację przewodzenia nerwowego.
ALA można także przyjmować w formie roztworu do wstrzykiwań, przy czym ta postać dostępna tylko z przepisu lekarza. Taka forma podania kwasu tioktynowego stosowana jest w leczeniu objawowej czuciowo-ruchowej obwodowej polineuropatii cukrzycowej.
Źródła:
- https://podyplomie.pl/aktualnosci/07769,kwas-liponowy-w-chorobach-ukladu-nerwowego?srsltid=AfmBOop5LxE3SZuQYKc8EvaiUz5KhypdZVod4RyERn5cY2h9vj33w0dF [dostęp 27.11.2024]
- https://prospects.wum.edu.pl/index.php/pps/article/view/24 [dostęp 27.11.2024]
- B. Dżumaga. Polska Połączenie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz kwasu alfa-liponowego (Liponerv®) w łagodnych zaburzeniach poznawczych. “Psychiatria”, nr 4, 2017.
- Capece U, Moffa S, Improta I, Di Giuseppe G, Nista EC, Cefalo CMA, Cinti F, Pontecorvi A, Gasbarrini A, Giaccari A, Mezza T. Alpha-Lipoic Acid and Glucose Metabolism: A Comprehensive Update on Biochemical and Therapeutic Features. Nutrients. 2022 Dec 21;15(1):18. doi: 10.3390/nu15010018.
- Zhang Y, Han P, Wu N, He B, Lu Y, Li S, Liu Y, Zhao S, Liu L, Li Y. Amelioration of lipid abnormalities by α-lipoic acid through antioxidative and anti-inflammatory effects. Obesity (Silver Spring). 2011 Aug;19(8):1647-53.