Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego?
Przyczyny nadciśnienia tętniczego u 95% chorych mają charakter pierwotny i wymagają leczenia przez całe życie. Trudno jednoznacznie ustalić przyczynę jego powstawania.
Najczęściej jednak wymienia się:
- nadmierną masę ciała,
- wysokie spożycie soli,
- stres,
- czynniki genetyczne.
Wśród wtórnych przyczyn nadciśnienia tętniczego wymienia się:
- choroby nerek,
- przeszczep nerki,
- zwężenie tętnicy/ tętnic nerkowych,
- obturacyjny bezdech senny,
- hiperaldosteronizm pierwotny (choroba Conna),
- guzy chromochłonne nadnerczy,
- niektóre leki (niesteroidowe leki przeciwzapalne, cyklosporyna, doustne leki antykoncepcyjne, glikokortykoidy),
- ciążę,
- chorobę Cushinga,
- nadczynność tarczycy,
- nadużywanie alkoholu.
Rozpoznanie wtórnej przyczyny jest bardzo istotne, ponieważ pozwala zniwelować źródło powstawania nadciśnienia, co doprowadzi do jego normalizacji bez konieczności długotrwałego przyjmowania leków.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zawiera: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, ekstrakt z nasion kasztanowca, bromelainę, wit. C (kwas L-askorbinowy) i rut...
Objawy mogące wskazywać na występowanie nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze najczęściej może nie dawać żadnych objawów, nie powoduje bólu. Około 30% osób może nie wiedzieć, że ma nadciśnienie. Objawy, które mogą sugerować występowanie nadciśnienia tętniczego to:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- osłabienie,
- nudności, wymioty,
- zaburzenia snu,
- kołatanie serca, ból w okolicy serca,
- duszności spowodowane wysiłkiem,
- uderzenia gorąca i zaczerwienienie twarzy,
- obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej.
Profilaktyka w nadciśnieniu tętniczym
Profilaktyka polega przede wszystkim na prewencji pierwotnej: zmianie stylu życia, zapobieganiu powstawania otyłości oraz wprowadzeniu regularnej aktywności fizycznej. Szczególnie narażone na wystąpienie nadciśnienia tętniczego są:
- kobiety przed 65. r.ż. oraz mężczyźni przed 55 r.ż., u których występuje rodzinne obciążenie chorobami układu krążenia,
- osoby z cukrzycą lub chorobą nerek,
- osoby z ciśnieniem tętniczym wyższym lub wynoszącym 130/85 mm Hg,
- chorzy, u których występują co najmniej dwa czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Bardzo ważnym elementem profilaktyki jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi, który powinien być wykonany przynajmniej raz w roku.
Jak wygląda leczenie nadciśnienia tętniczego
Głównym celem leczenia jest zmniejszenie śmiertelności, powikłań nerkowych i sercowo-naczyniowych poprzez normalizację ciśnienia tętniczego. Pierwszym krokiem w leczeniu jest postępowanie niefarmakologiczne obejmujące zmianę stylu życia pacjenta. Należy dążyć do uzyskania prawidłowej masy ciała. Wykazano, iż zmniejszenie masy ciała o 5 kg jest powiązane z obniżeniem ciśnienie tętniczego o 4,4/3,6 mm Hg. Efekt ten jest bardziej widoczny u osób otyłych i wpływa również korzystnie na skuteczność farmakoterapii. Dietę należy zmodyfikować tak, aby BMI pacjenta mieściło się w granicy 18,5 – 24,9. W tym celu należy zmniejszyć energetyczność diety oraz wprowadzić modyfikacje w jej składzie.
Zalecenia żywieniowe dla osób z nadciśnieniem obejmują najczęściej zmniejszenie spożycia soli (do 5g soli kuchennej/ dobę) oraz tłuszczów, szczególnie nasyconych kwasów tłuszczowych oraz zwiększenie spożycia warzyw, owoców oraz niskotłuszczowych produktów mlecznych. Wielu specjalistów obecnie rekomenduje stosowanie diety DASH, która została stworzona w celu dietetycznego leczenia nadciśnienia tętniczego. Korzystna może okazać się także wizyta u dietetyka.
Istotne jest również ograniczenie spożywania alkoholu. Może on osłabiać działanie leków, ale również sprzyja częstszemu występowaniu udarów. Nie bez znaczenia pozostaje również palenie papierosów, które stanowi ważny element ryzyka sercowo – naczyniowego oraz również zmniejsza skuteczność leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia.
Należy również zadbać o systematyczną, umiarkowaną aktywność fizyczną (30 min przez 5-7 dni w tygodniu), która pomaga zarówno w zapobieganiu, jak i leczeniu nadciśnienia tętniczego. Aktywność fizyczna może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia skurczowego o ok. 11 mm Hg, natomiast rozkurczowego o ok. 6 mm Hg. Wykazano również, iż przewlekły stres może prowadzić do zwężenia naczyń i przyczyniać się do powstania nadciśnienia tętniczego.
W przypadku zaawansowanej choroby konieczne może okazać się wprowadzenie leków przeciwnadciśnieniowych zwanych także hipotensyjnymi. Czasami wymaga to stosowania jednocześnie dwóch bądź trzech leków jednocześnie. Wśród grup leków hipotensyjnych wymienia się:
- inhibitory konwertazy angiotensyny,
- leki moczopędne (diuretyki)
- leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (tzw. beta-blokery),
- leki blokujące receptory alfa-adrenergiczne (tzw. allfa-blokery).
- leki blokujące kanał wapniowy.
Pamiętaj o regularnym wykonywaniu pomiaru ciśnienia tętniczego krwi w domu bądź u lekarza. Samokontrola oraz wdrożenie wyżej wymienionych działań profilaktycznych to dwa bardzo istotne elementy, które mogą uchronić przed poważnymi powikłaniami nadciśnienia tętniczego.
Wspomaga utrzymanie prawidłowego widzenia, chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Źródła:
- Jarosz M., Respondek W. Nadciśnienie tętnicze. Porady lekarzy i dietetyków. Wydawdnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2001.
- NFZ o zdrowiu. Nadciśnienie tętnicze. Warszawa 2019. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/raport-nfz-nadcisnienie-tetnicze,7352.html
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, strony: 1–86.