Narcyz i narcyzm. Czym jest narcystyczne zaburzenie osobowości?

Nazwa zaburzenia pochodzi z mitologii greckiej od „Mitu o Narcyzie”. Tytułowy bohater był niezwykłej urody młodzieńcem. Zachwycony swoim pięknem, umacniał się w miłości do samego siebie. Jednak uczucie nie mogło mu przynieść spełnienia. Bohater zmarł, zapatrzony we własne odbicie.

Obecność figury narcyza w psychologii zapoczątkował pod koniec XIX wieku Havelock Ellis, który opisał narcyzm jako jedną z perwersji seksualnych. Chora osoba postrzegała siebie jako obiekt seksualny, a także dopuszczała się nadmiernej masturbacji. Również Freud zainteresował się narcyzmem. Twórca psychoanalizy wyróżnił jego dwa aspekty: pierwotny oraz wtórny. Ten pierwszy dotyczył każdego człowieka na wczesnym etapie rozwoju (w okresie niemowlęctwa i bycia małym dzieckiem). Był naturalny i zakładał całkowite skupienie na sobie oraz spełnianiu własnych potrzeb i pragnień. Natomiast narcyzm wtórny jest zaburzeniem podobnym do narcyzmu dziecięcego, jednak utrwalonym przez zaburzenia rozwojowe czy powstałe w wyniku regresji.

To początki historii definiowania zaburzeń narcystycznych w psychologii. Później koncepcje Ellisa czy Freuda rozwijali kolejni badacze. Współczesna psychologia i psychiatria patrzy na NPD (ang. narcissistic personality disorder) w sposób naukowy, pozwalający na diagnozowanie zaburzenia i odróżnianie go od innych.


Cogninerv

Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Narcystyczne zaburzenie osobowości według DSM-5

Według DSM-5 (klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego) narcystyczne zaburzenie osobowości diagnozuje się, gdy przez długi czas występuje co najmniej pięć z poniższych czynników:

  • Jednostka posiada wielkościowe przekonania co do swojej wartości, np. wyolbrzymia swoje osiągnięcia czy talenty, oczekuje uznania, które jest niewspółmierne do jej dokonań.
  • Jest pochłonięta fantazjami o swojej wybitności na rozmaitych polach np. urodzie, zdolnościach, inteligencji, odnoszonych sukcesach.
  • Jest przekonana o byciu osobą niepowtarzalną i wyjątkową. Jednocześnie ma poczucie bycia rozumianą wyłącznie przez osoby lub instytucje o wysokim statusie i podobnym poziomie unikatowości. Wyraża również chęć przebywania wyłącznie w elitarnym towarzystwie pełnym wybitnych jednostek.
  • Przejawia potrzebę do bycia podziwianym.
  • Ma poczucie bycia uprzywilejowanym, które przejawia się m.in. w oczekiwaniu szczególnego traktowania lub zakładaniu, że jej życzenia zostaną spełnione.
  • Jednostka wykorzystuje inne osoby do osiągania własnych celów.
  • Charakteryzuje się brakiem empatii. Nie ma umiejętności współodczuwania. Wyraża niechęć do rozpoznawania lub identyfikowania się z cudzymi uczuciami i potrzebami.
  • Odczuwa poczucie zazdrości wobec innych osób lub jest przekonana o tym, że sama jest obiektem zazdrości.
  • Swoim zachowaniem i postawą przejawia arogancję oraz wyniosłość.

Szacuje się, że około 1% populacji ma narcystyczne zaburzenie osobowości. Najczęściej dotyka ono mężczyzn. Jednak w swoim towarzystwie możesz spotkać wiele osób, które mają pojedyncze cechy osobowości narcystycznej.

Narcyz obok mnie. Jak go rozpoznać i zrozumieć?

Osobowość narcystyczna – jak wygląda życie z narcyzem?

Życie z narcyzem nie należy do łatwych. Warto zwracać uwagę na pojawiające się czerwone flagi, które mogą świadczyć o tym, że bliska osoba ma rys osobowości narcystycznej.

Brak symetrii w związku

Dla jednostek z osobowością narcystyczną budowanie i utrzymywanie satysfakcjonujących relacji stanowi wyzwanie. Ich oczekiwania różnią się od podstawowych fundamentów, na których tworzy się zdrowe związki – wzajemności i szacunku. Osoba narcystyczna traktuje innych w sposób instrumentalny i czerpie korzyści z wykorzystywania partnera do spełniania własnych celów. Potrzebuje nieustannego potwierdzania własnej wielkości, a także bycia lubianym, szanowanym i podziwianym. Osoba narcystyczna może porównywać się do innych, a także im umniejszać, żeby poprawić własną samoocenę. Takie traktowanie generuje u partnera wiele nieprzyjemności, jak poczucie złości, niesprawiedliwości, bycia wykorzystywanym, gorszym od drugiej osoby.

Brak empatii

Priorytetem osoby narcystycznej jest jej własne dobro i szczęście. Nie skupia się na potrzebach ani oczekiwaniach innych, nawet bliskich osób. Często przejawia postawę pełną arogancji i wyrachowania. Jednostka z osobowością narcystyczną nie przyjmuje punktu widzenia innych, nie rozumie, gdzie popełnia błędy, przez co nie odczuwa poczucia winy czy nie wyraża skruchy. Nie zauważa niewłaściwości swojego postępowania. Często dochodzi do nierespektowania przez osobę narcystyczną granic innych jednostek. Osoba będąca w związku z narcyzem może czuć się nieważna, niewidzialna i pomijana.


Urydynox

Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witaminy z grupy B – B₁, B₆, B₁₂, a także kwas foliowy.

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Ukrywanie się za maską pewności siebie

Osoby narcystyczne są mistrzami w okłamywaniu samych siebie i otoczenia, co do własnej wielkości. Choć kreują się na przebojowe, wyjątkowe i osiągające sukcesy, kryją w sobie kruchość oraz niestabilny obraz własnego „ja”. Mają niską samoocenę, a nieprzyjemne myśli na swój temat sprawiają, że czują się bezwartościowe i nieważne. Dlatego wykazują potrzebę stałego wykazywania się i udowadniania swojej wyjątkowości.

Dla osoby narcystycznej istnieją dwa bieguny myślenia o sobie. Jeden z nich zakłada, że jest idealna – wszechmocna, unikatowa, ma same zalety. Natomiast drugi odnosi się do jej negatywnych cech i wymaga natychmiastowego podbudowania samooceny osoby narcystycznej.

Życie z narcyzem wymaga pracy od obu stron. Warto umieć rozpoznawać poszczególne zachowania narcystyczne, co pomoże uchronić przed wpadaniem w pułapki. Trzeba uzbroić się w cierpliwość, być stanowczym, wyznaczać jasne granice i nie dopuszczać do ich przekraczania. To trudne zadanie – wymaga wiedzy o działaniach narcyza, a także silnie ugruntowanego poczucia własnej wartości.

Pomocna jest również terapia, dzięki której osoba narcystyczna nauczy się właściwego postępowania oraz wypracuje poprawne wzorce zachowań. Terapia nauczy komunikacji oraz pomoże zrozumieć potrzeby obu stron.