Osobę narcystyczną łatwo jest zranić, a to często powoduje jej reakcje obronne. Praca i życie z osobą o narcystycznych cechach osobowości mogą być bardzo trudne. Brak empatii, nadmierne zaabsorbowanie sobą, częste wykorzystywanie innych do własnych celów, powodują, że narcyz nie jest łatwym partnerem.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Narcyz czy nie? Jak rozpoznać narcyza?
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech osoby o znacznym nasileniu narcyzmu jest koncentrowanie uwagi swojej i innych na własnej osobie, nadmierne poczucie wyższości i ważności. Często pojawia się arogancja, roszczeniowość oraz przeświadczenie o wyjątkowych uprawnieniach i prawie do niecodziennego traktowania przez innych.
W relacjach narcyz traktuje innych jako środki do celu, a nie jako osoby do współpracy. Narcyz, szczególnie na początku znajomości, może być czarujący, szarmancki, porywający charyzmą, pomysłami i nietuzinkową osobowością, jednak przy bliższym poznaniu okazuje się, że w relacji nie ma miejsca na drugą osobę i jej potrzeby. Osoba o cechach narcystycznych często wykorzystuje innych do utrzymywania nierealistycznego obrazu własnej osoby. Narcyz karmi pochwałami, zachwytami oraz uwagą swoje ego, nie zważając na drugiego człowieka.
Narcyzm kliniczny jest traktowany jako poważne zaburzenie. Według amerykańskiej klasyfikacji DSM-V narcystyczne zaburzenia osobowości diagnozuje się na podstawie zauważenia następujących objawów:
- nadmiernego poczucia własnej wartości, manifestującego się w zachowaniu oraz fantazjach,
- znacznej potrzeby bycia podziwianym,
- braku empatii.
Wyróżnia się różne podtypy narcyzmu – psycholodzy różnicują narcyzm wielkościowy oraz nadwrażliwy.
Narcyzm wielkościowy charakteryzuje się egocentryzmem, skłonnością do manipulacji, brakiem empatii, poczuciem wyjątkowości oraz wielkościowymi fantazjami. Osoby z narcyzmem wielkościowym są skłonne do wykorzystywania innych do osiągania swoich celów. Często to osoby ekstrawertyczne, niepoddające się emocjom w sytuacjach społecznych, dominujące, pewne siebie oraz odporne emocjonalnie.
Narcyzm nadwrażliwy ujawnia się w dużych trudnościach w znoszeniu krytyki, wrogości wobec innych. Takie osoby są częściej introwertyczne, neurotyczne i nieśmiałe w kontaktach towarzyskich. Raczej wycofują się z relacji i odznaczają się niską samooceną.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Narcystyczne zaburzenie osobowości na co dzień
Dla osoby przejawiającej narcystyczne cechy osobowości narcyzm wielkościowy jest korzystniejszy dla funkcjonowania, ale z perspektywy innych osób jest bardziej uciążliwy i bywa destrukcyjny.
Narcystyczne zaburzenie osobowości uwidacznia się w relacjach z innymi osobami, gdzie narcyz jest przekonany o tym, że inni ludzie będą wykonywać jego polecenia lub „prośby”.
Narcyz często nie potrafi przyjąć krytyki, nawet konstruktywnej, ponieważ traktuje ją jako zagrożenie dla obrazu własnej osoby. Wtedy może pojawić się złośliwość, wrogość czy nawet agresja lub manipulacja, aby zranić drugiego człowieka. W relacjach z podwładnymi, osobami o mniejszym statusie społecznym, może pojawić się nasilenie zachowań narcystycznych, pokazywanie swojej wyższości, arogancja oraz wykorzystywanie innych do osiągnięcia swoich celów.
W pracy osoby z narcystycznymi zaburzeniami osobowości często przypisują sobie zasługi i pomysły innych. Bywa, że dążą do skłócenia innych pracowników, oczernienia wybranej osoby, aby wyróżnić się jej kosztem. Często chcą uzyskać specjalne względy szefów lub osób szanowanych w firmie, aby cieszyć się ich zaufaniem i wspierać swój wizerunek.
Jako kierownicy czy dyrektorzy osoby o narcystycznych cechach bywają charyzmatyczni, energiczni, odważni w decyzjach, co może pozytywnie przekładać się na wyniki w firmie. Jednocześnie może się objawić ich „ciemna strona” – tendencja do wykorzystywania innych, mobbingowania czy umniejszania czyjegoś wkładu w sukces firmy.
Narcyzm a związki. Czy da się być z narcyzem?
Relacja z narcyzem dla partnera lub partnerki na początku znajomości może być bardzo przyjemna i ekscytująca, ponieważ osoby o narcystycznych cechach potrafią robić doskonałe pierwsze wrażenie. Oczarowana i zaangażowana osoba dopiero po pewnym czasie spostrzega bardziej mroczną stronę natury narcyza, który nie dba o potrzeby drugiej strony, potrafi zręcznie manipulować nastawieniem oraz zachowaniem, aby postawić na swoim. W związku może pojawić się dominacja narcyza oraz skłonność do zazdrości, zaborczości, kiedy partner lub partnerka chce mieć część życia, w której nie koncentruje się na narcyzie.
Kiedy bliska osoba pokazuje osobie o narcystycznych cechach osobowości jej błędy lub informuje, że coś się jej nie podoba w relacji, narcyz raczej nie okaże wyrzutów sumienia, ani nie weźmie pod uwagę perspektywy drugiej osoby, ponieważ nie odczuwa empatii.
W związku osoby z osobowością narcystyczną często okazują niezadowolenie z partnerki lub partnera, ponieważ porównują ją z własną osobą, która jawi im się jako lepsza, wyjątkowa. To praktycznie uniemożliwia nawiązanie szczerej i bliskiej relacji, ponieważ partner czy partnerka częściej spotka się z krytyką, poniżeniem, lekceważeniem czy chłodem, niż pochwałą, docenieniem czy przeprosinami.
Związek z narcyzem może być dla drugiej strony bardzo wyniszczający i negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne, dlatego jeśli spostrzegamy narcystyczne zaburzenia osobowości u drugiej strony, warto zastanowić się nad zakończeniem związku dla swojego dobra psychicznego.
Czy narcyz może się zmienić?
Narcystyczne zaburzenia osobowości mogą być poddawane psychoterapii, często stosuje się psychoterapię psychodynamiczną, która koncentruje się na przeszłych doświadczeniach, takich, które mogły wpłynąć na ukształtowanie osobowości. Innym podejściem, które zajmuje się narcyzmem, jest podejście poznawczo-behawioralne czy terapia systemowa, która koncentruje się na zmianie w rodzinie oraz uświadomieniu osobie z narcystycznymi zaburzeniami osobowości negatywnego wpływu jej postępowania na innych ludzi i próbach podjęcia zachowań zastępczych.
Jednak w przypadku osób z narcystycznymi zaburzeniami osobowości największą trudnością jest ich nastawienie. Narcyz często uważa, że nie potrzebuje leczenia, że on sam nie ma sobie nic do zarzucenia, a to inne osoby powinny się zmienić. Bez realnej współpracy leczenie nie przyniesie pożądanych skutków. Zdarza się, że wytrwałe zabiegi rodziny i wsparcie bliskich zachęca osobę narcystyczną do podjęcia psychoterapii, która skutkuje pozytywnymi zmianami w zachowaniu.
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, powikłaniach po przebytych udarach i urazach, a także w przypadku chorób neur...
Źródła:
- Bazińska, R., Drat-Ruszczak, K. (2000). Struktura narcyzmu w polskiej adaptacji kwestionariusza NPI Raskina i Halla. Czasopismo Psychologiczne, 6, 17
- Czarna, A. (2008). Narcyzm – z perspektywy 120 lat istnienia pojęcia. [w:] P. Winiecki, R. Grzybek (red), Wybrane problemy współczesnej psychologii. s. 95–117. Wrocław: ATUT
- Kryteria diagnostyczne DSM 5, American Psychiatric Association, 2013
- Plich I., Narcystyczna osobowość naszych czasów. Psychologia w praktyce, maj/czerwiec, 2018, s. 4-7.