- Nikotynizm, znany jako uzależnienie od nikotyny, jest chroniczną chorobą z przymusem palenia tytoniu, klasyfikowaną w ICD-10 jako F17.2.
- Przewlekłe palenie prowadzi do chorób układu oddechowego, krążeniowego oraz negatywnie wpływa na odporność i układ nerwowy.
- Objawy uzależnienia od nikotyny obejmują silne pragnienie palenia, trudność w jego zaprzestaniu, objawy odstawienia, zwiększoną tolerancję na nikotynę oraz kontynuowanie palenia mimo świadomości jego szkodliwości.
- Fazy uzależnienia od nikotyny obejmują fazę eksperymentalną, okazjonalną, regularnego palenia oraz fazę uzależnienia. Zobacz, jak je rozpoznać!
- Nikotyna uzależnia fizycznie i psychicznie. Nikotynizm prowadzi do poważnych chorób, takich jak: rak płuc, choroby serca i układu krążenia, choroby układu oddechowego i problemy z płodnością.
- Pokonanie uzależnienia od nikotyny wymaga decyzji o rzuceniu palenia, wsparcia farmakologicznego, wsparcia społecznego oraz wdrażania zdrowych nawyków.
- Zobacz, jak rzucić palenie i pokonać nikotynizm. Na Zdrowych Rozwiązaniach znajdziesz całą sekcję ze wskazówkami i podpowiedziami ekspertów >>>
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Co to jest nikotynizm?
Nikotynizm, znany również jako uzależnienie od nikotyny, jest chroniczną chorobą charakteryzującą się przymusem palenia tytoniu. W klasyfikacji ICD-10 nikotynizm jest kodowany jako F17.2 – przewlekły nikotynizm. Oznacza to, że osoba uzależniona od nikotyny doświadcza silnego pragnienia palenia, trudności w ograniczeniu lub zaprzestaniu palenia oraz kontynuuje ten nałóg mimo negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Nikotynizm nie jest jedynie złym nawykiem; to choroba, która wymaga odpowiedniego leczenia i wsparcia.
Przewlekłe palenie papierosów prowadzi do chorób układu oddechowego, układu krążenia, negatywnie wpływa na odporność oraz na układ nerwowy.
6 objawów uzależnienia od nikotyny
- Silne pragnienie palenia. Osoba uzależnienia odczuwa nieodpartą potrzebę sięgnięcia po papierosa, której nie jest w stanie zbyt długo się opierać.
- Trudność w zaprzestaniu palenia. Próby rzucenia palenia kończą się niepowodzeniem, często po krótkim czasie abstynencji. Osoba mimo chęci porzucenia palenia wraca do niego, a papieros staje się sposobem na regulację nastroju, „odprężenie się” i zrobienie sobie przerwy w ciągu dnia.
- Objawy odstawienia po zaprzestaniu palenia. Pojawiają się objawy, takie jak: drażliwość, lęk, trudności z koncentracją, zwiększony apetyt i depresja. Pierwsze dni i tygodnie po odstawaniu papierosów wiążą się ze znacznym dyskomfortem i fizycznymi objawami odstawienia.
- Zwiększona tolerancja na nikotynę. Potrzeba palenia coraz większej liczby papierosów, aby osiągnąć ten sam efekt. Można zaobserwować kupowanie coraz większej liczby paczek papierosów i szybsze ich spalanie.
- Kontynuowanie palenia mimo świadomości jego szkodliwości. Osoba uzależniona pali mimo wiedzy o negatywnych skutkach zdrowotnych, takich jak rak płuc czy choroby serca. Świadomość szkodliwego wpływu palenia papierosów na organizm człowieka nie chroni go przed zaprzestaniem sięgania po wyroby nikotynowe.
- Zaniedbywanie obowiązków i zainteresowań. Palenie staje się priorytetem, prowadząc do zaniedbywania pracy, rodziny i innych zainteresowań. Jest też jednym z głównych sposobów na regulowanie emocji i stresu, a często staje się też jedyną szansą na nawiązanie lub podtrzymanie relacji społecznych.
Fazy uzależnienia od nikotyny
Uzależnienie od nikotyny rozwija się w kilku fazach, które u wielu osób prowadzą do wykształcenia silnej, fizycznej potrzeby sięgnięcia po papierosa, bez względu na koszty i ponoszone straty.
- Faza eksperymentalna. Palenie rozpoczyna się zazwyczaj w młodym wieku, często pod wpływem rówieśników. Osoba sięgająca po papierosy chce się poczuć częścią grupy, chce być „dorosła” (palenie papierosów jako atrybut dorosłości).
- Faza okazjonalna. Palenie tylko w określonych sytuacjach, np. na imprezach. Z czasem osoba, która eksperymentuje z paleniem przy różnych okazjach, zaczyna sięgać po wyroby nikotynowe. Kojarzy je z miłymi, społecznymi sytuacjami lub okazją do zrobienia sobie przerwy lub porozmawiania z kimś ważnym.
- Faza regularnego palenia. Palenie staje się codziennym nawykiem, a liczba wypalanych papierosów rośnie. Palenie na imprezach i przy różnych okazjach nie wystarcza, potrzeba rośnie, a papierosy pojawiają się jako codzienna rutyna.
- Faza uzależnienia. Osoba jest w pełni uzależniona, odczuwa silne pragnienie palenia i doświadcza objawów odstawienia. Osoba paląca postrzega siebie jako osobę, która korzysta z papierosów, utożsamia się z mianem „palacz, osoba paląca papierosy”. Stają się one częścią jego codzienności. Obserwowane szkody zdrowotne często nie powodują zaprzestania palenia.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Dlaczego nikotyna uzależnia?
Nikotyna uzależnia fizycznie i psychicznie. Jest to substancja psychoaktywna, która wpływa na układ nerwowy, powodując wydzielanie dopaminy w mózgu. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za uczucie przyjemności i nagrody, co sprawia, że palenie jest przyjemne i relaksujące.
Z czasem organizm rozwija tolerancję na nikotynę, co oznacza, że potrzebuje jej coraz więcej, aby osiągnąć ten sam efekt. To prowadzi do fizycznego uzależnienia. Psychiczne uzależnienie polega na kojarzeniu palenia z określonymi sytuacjami, emocjami czy rytuałami, co utrudnia rzucenie nałogu.
Skutki nikotynizmu
Nikotynizm ma poważne konsekwencje zdrowotne. Palenie jest główną przyczyną wielu chorób przewlekłych, takich jak:
- rak płuc. Nikotyna i inne substancje zawarte w dymie tytoniowym uszkadzają komórki płuc, prowadząc do nowotworów, rozedmy płuc.
- choroby serca i układu krążenia. Palenie zwiększa ryzyko zawału serca, udaru i miażdżycy.
- choroby układu oddechowego: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma i inne problemy z oddychaniem.
- problemy z płodnością. Palenie wpływa negatywnie na płodność – zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Czy nikotynizm to choroba?
Czy nikotynizm to choroba? Tak, nikotynizm jest uznawany za chorobę. ICD-10 klasyfikuje nikotynizm jako przewlekłe uzależnienie (F17.2), co podkreśla jego powagę jako problemu zdrowotnego.
Uzależnienie od nikotyny wymaga profesjonalnej pomocy, zarówno medycznej, jak i psychologicznej. Ważne jest zrozumienie pętli nawyku, jaka aktywuje się podczas palenia w różnych sytuacjach, a także trudność z rzuceniem papierosów ze względu na przykre objawy odstawienia używki. Rozpoznanie nikotynizmu jako choroby pomaga zrozumieć, że osoby uzależnione potrzebują wsparcia, a nie krytyki, w procesie rzucania palenia.
Jak pokonać uzależnienie od nikotyny?
Decyzja o rzuceniu palenia
Najważniejszym krokiem jest podjęcie decyzji o rzuceniu palenia i wyznaczenie konkretnej daty lub natychmiastowego zaprzestania palenia.
Wsparcie farmakologiczne
Leki, także te dostępne bez recepty, mogą złagodzić objawy odstawienia. Jeśli czujesz, że potrzebujesz takiego wsparcia, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Terapia behawioralna
Indywidualne i grupowe sesje terapeutyczne pomagają w nauce nowych umiejętności radzenia sobie z pragnieniem palenia. Uświadomienie sobie skutków rzucenia palenia, wykorzystanie swoich mocnych stron oraz wdrażanie zdrowszych nawyków może pomóc rzucić palenie przy wsparciu specjalisty.
Wsparcie społeczne
Rozmowy z rodziną, przyjaciółmi oraz dołączenie do grup wsparcia dla osób rzucających palenie mogą być pomocne, aby podtrzymać decyzję o zrezygnowaniu z papierosów.
Zdrowe nawyki
Aktywność fizyczna, zdrowa dieta i techniki relaksacyjne mogą pomóc w walce z uzależnieniem, ponieważ wpływają pozytywnie na wydzielanie dopaminy, która skłania nas do powtarzania danych zachowań.
Rzucenie palenia jest trudne, ale możliwe. Ważne jest, aby nie tracić nadziei i korzystać z dostępnych zasobów i wsparcia. Każdy krok w kierunku zdrowia jest krokiem w dobrym kierunku. Warto wykorzystać wszystkie dostępne sposoby i zacząć żyć bez nałogu.
Źródła:
- Cross P., Hopwood C., Rzucić palenie: jak na dobre zerwać z nałogiem, Poznań: „Rebis”, 2007
- Pęksa J. W., Dembe K., Leczenie uzależnienia od tytoniu – zarys problematyki, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2021, 27 (1), s. 32-39.
- Siemińska A., Kiedy zaczyna się uzależnienie od nikotyny?, „Pneumonologia i Alergologia Polska” 79, 2011, nr 5, s. 357–364.
- Zajączkowski K., Nikotyna, alkohol, narkotyki: profilaktyka uzależnień: krótki poradnik psychologiczny, Kraków, „Rubikon”, 2001.