Co to jest oncofertility?

Oncofertility to nowa gałąź medycyny zajmująca się zdrowiem reprodukcyjnym osób, u których zdiagnozowano nowotwór. Pacjenci onkologiczni mogą dowiedzieć się o sposobach zachowania płodności, które nie są gwarantem, ale dają szansę na posiadanie dziecka.

Kogo dotyczy zachowanie płodności po leczeniu onkologicznym? Właściwie każdego pacjenta, który planuje mieć w przyszłości dzieci, w tym również pacjentów pediatrycznych. Gdy zostaje sformułowana diagnoza, wielu chorych nie myśli o posiadaniu potomstwa, a jedynie o jak najszybszym wdrożeniu leczenia. Dodatkowo onkolodzy nie zawsze zwracają uwagę na problem braku płodności po leczeniu przeciwnowotworowym, szczególnie gdy diagnoza dotyczy dzieci.

Brak płodności lub niepłodność wtórna (czyli brak możliwości posiadania dziecka, gdy wcześniej nie było problemów z poczęciem) okazuje się problemem, gdy leczenie onkologiczne zostaje zakończone. Często u mężczyzn występują problemy z erekcją czy wytryskiem. To zdecydowanie obniża jakość życia, powoduje spadek samooceny, a także na pojawienie się stanów lękowych czy depresji.

Warto zaznaczyć, że nie tylko leczenie onkologiczne obniża płodność kobiet i u mężczyzn. Czasem sam fakt pojawienia się w organizmie nowotworu, który wpływa na gospodarkę hormonalną lub atakuje narządy płciowe, sprawia, że płodność jest mniejsza niż w przypadku braku choroby. Zastosowanie chemio- lub radioterapii, jak również leczenia chirurgicznego, dodatkowo zmniejsza szansę na potomstwo.

Zachowanie płodności u kobiet po leczeniu onkologicznym

Nie jest do końca znany mechanizm działania leków stosowanych w terapii przeciwnowotworowej na jajniki, jednak po ich zastosowaniu dochodzi do drastycznego zmniejszenia rezerwy jajnikowej, przedwczesnej menopauzy oraz do zmiany w unaczynieniu samego jajnika. W związku z tym, że terapie onkologiczne wykorzystują kilka różnych leków jednocześnie, trudno jest określić działanie każdego nich na płodność.

Oncofertility

Radioterapia miednicy może spowodować utratę nawet połowy pęcherzyków jajnikowych w jajnikach. Najbardziej odczuwają to starsze pacjentki, które fizjologicznie mają mniejszą rezerwę jajnikową niż młodsze.

Jakie rozwiązania proponuje oncofertility kobietom z diagnozą nowotworu?

Kriokonserwacja oocytów

Jest to dobrze znana i polecana na całym świecie metoda zachowania płodności u kobiet. Polega na szybkiej stymulacji jajników, tak aby jednocześnie i w krótkim czasie dojrzało kilka pęcherzyków jajnikowych, które są pobierane od pacjentki, a następnie mrożone. Oocyty poddane kriokonserwacji mogą być wykorzystane po zakończeniu leczenia do zapłodnienia metodą in vitro nasieniem partnera lub dawcy. Jest to z reguły pierwsza proponowana pacjentkom metoda, jeśli można poczekać z rozpoczęciem leczenia do momentu osiągnięcia odpowiedniego efektu stymulacji jajnika.


Glosal

Znosi uczucie suchości gardła i jamy ustnej niezależnie od przyczyny ich powstania.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
NAZWA WYROBU MEDYCZNEGO: Glosal. ZASTOSOWANIE: We wszystkich stanach uczucia suchości gardła i jamy usntej, niezależnie od przyczyny jej powstania. PODMIOT PROWADZĄCY REKLAMĘ: Solinea sp. z o.o. PRODUCENT: Solinea sp. z o.o.
reklama

Usunięcie tkanki jajnika, jej kriokonserwacja i przeszczep po zakończeniu leczenia

Ta metoda może być stosowana u dzieci, dziewcząt w wieku przedpokwitaniowym i w czasie dojrzewania oraz u pacjentek z przeciwwskazaniami do stymulacji hormonalnej jajnika. Odnotowuje się nawet 90% powodzenie w przyjmowaniu się przeszczepów tkanek jajnikowych. Dochodzi do poprawy profilu hormonalnego organizmu i wznowieniu prawidłowych cykli miesięcznych.

 Aktywacja pęcherzyków jajnikowych in vitro – IVA.

Dojrzewanie pęcherzyków zachodzi w warunkach laboratoryjnych, poza organizmem kobiety. Dotyczy głównie starszych pacjentek, które mają małą rezerwę jajnikową i pacjentek, u których wygasła czynność jajników. Tworzy się warunki, które sprzyjają rozwojowi pęcherzyków, by móc je ponownie wszczepić, gdy kobieta będzie chciała zajść w ciążę.

Zachowanie płodności u mężczyzn po leczeniu onkologicznym

Leczenie onkologiczne wpływa negatywnie na funkcje rozrodcze mężczyzn, powodując trudności z osiągnięciem erekcji, wytryskiem oraz zmniejszając jakość nasienia. Dodatkowo leczenie jest bardzo obciążające psychicznie.

Nowotwór może zmieniać poziom hormonów w organizmie, negatywnie wpływać na oś podwzgórze–przysadka-jądra, a tym samym zaburzać spermatogenezę.  Często proces nowotworowy łączy się z występowaniem stanów zapalnych w organizmie, wzrostem cytokin zapalnych w ramach odpowiedzi immunologicznej. Chorzy onkologicznie bywają niedożywieni i zmagają się z gorączką.

Chemioterapeutyki powodują w dużej mierze nieodwracalną bezpłodność, nawet 70% mężczyzn, którzy byli leczeni onkologicznie, nie może mieć dzieci. Szczególnie terapie zawierające środki alkilujące, jak cyklofosfamid, uważane są za najbardziej toksyczne.

Radioterapia ma odnotowany bardzo negatywny wpływ na funkcje jąder i ich możliwości w wytwarzaniu plemników.

Leczenie chirurgiczne może wiązać się z uszkodzeniami nerwów, odpowiedzialnych za funkcje seksualne. Nawet jeśli parametry nasienia pozostają na dobrym poziomie, brak możliwości odbycia stosunku lub pobrania nasienia na drodze masturbacji przez zaburzenia erekcji, jest dużą przeszkodą w poczęciu.

Złotym standardem oncofertility w przypadku mężczyzn jest kriokonserwacja nasienia pobranego głównie poprzez masturbację. Jednak gdy takie działanie jest niemożliwe, medycyna proponuje trzy rozwiązania:

PVS – stymulacja wibracyjna prącia

Działanie nakładki wibracyjnej wyzwala odruch wytrysku, przez stymulację odpowiednich zakończeń nerwowych. Jest to działanie proponowane jako pierwsze, bezbolesne i praktycznie pozbawione skutków ubocznych.

EEJ – elektroejakulacja

Jeśli nerwy odpowiadające za prawidłowy wytrysk są uszkodzone, można zastosować stymulację impulsami elektrycznymi, która doprowadza do pozyskania nasienia.

Onco-TESE – pobranie nasienia bezpośrednio z jąder

Wykorzystanie mikroskopu do precyzyjnego określenia miejsc spermatogenezy, następnie pobranie nasienia.

Oncofertility to obszar medycyny, który powstał z powodu potrzeby i chęci posiadania dzieci przez chorych onkologicznych. Zachowanie płodności to bardzo ważny aspekt życia dla wielu mężczyzn i kobiet, dlatego nie można o nim zapominać również w przypadku chorych pediatrycznych, dla których posiadanie potomstwa to bardzo odległy temat.