Ość w gardle. Co robić?
Ciało obce to każdy przedmiot, który przedostając się do gardła/przełyku, zawiesza się na jego ścianach bądź ze względu na duży rozmiar zamyka światło częściowo lub całkowicie. Większość ciał obcych trafia do gardła lub przełyku przypadkowo, dlatego najczęściej przytrafia się to dzieciom, a także seniorom (osobom po 65. roku życia). U pacjentów w podeszłym wieku problem wynika bezpośrednio z braków w uzębieniu, zaburzeń funkcji przełykania, jak i przebytych zabiegów chirurgicznych w obrębie górnego odcinka układu pokarmowego.
Około 80-90% wszystkich ciał obcych przechodzi swobodnie przez przewód pokarmowy i nie wywołuje żadnych objawów1. Ostre przedmioty, szczególnie ości, wykazują dużą tendencję do wbijania się w delikatną błonę śluzową gardła i przełyku. Co więcej, mogą łatwo penetrować do okolicznych tkanek miękkich, a w skrajnych przypadkach może nawet dojść do uszkodzenia aorty położonej tuż za przełykiem. Aorta to główne naczynie tętnicze, które odprowadza krew bezpośrednio z lewej komory. Przerwanie ciągłości jej ściany skutkuje masywnym krwotokiem wewnętrznym, zagrażającym życiu.
Spray do gardła z ektoiną, wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła wywołanych przez infekcje bakte...
Gdzie najczęściej zatrzymuje się ciało obce? Ości w przełyku zablokowują się na poziomie fizjologicznych zwężeń przełyku:
- górne — w miejscu przejścia gardła w przełyk,
- środkowe — zlokalizowane na wysokości rozdwojenia tchawicy,
- dolne — położone powyżej wpustu do żołądka.
Ości w gardle lokalizują się głównie w obrębie2:
- nasady języka,
- migdałków podniebiennych,
- dołków zajęzykowych,
- okolicy zapierściennej,
- dołków gruszkowatych,
- tylnej ściany gardła.
Ość w przełyku. Objawy i postępowanie
Objawy ości w gardle obejmują:
- dysfagię – trudności i dyskomfort podczas przełykania (u niektórych może wystąpić całkowita niemożność połykania),
- uczucie ciała obcego w gardle,
- ślinotok,
- napady silnego kaszlu,
- ból, pieczenie, drapanie w gardle,
- odkrztuszanie plwociny podbarwionej krwią,
- nudności,
- wymioty,
- ból w rejonie nadbrzusza — w przypadku ości zablokowanej na poziomie ostatniego, fizjologicznego zwężenia przełyku,
- ból szyi.
Jak usunąć ość z gardła? Jest jeden warunek
Większość ości w gardle można łatwo usunąć w warunkach domowych. Jednak istnieje jeden warunek — ciało obce musi być widoczne w obrębie gardła. Na początku należy przygotować dobre źródło światła (wystarczy zwykła latarka w telefonie komórkowym) i poprosić kogoś o pomoc. Następnie należy poświecić w głąb gardła, dokładnie sprawdzając, czy w obrębie błony śluzowej widnieje ość. Jeśli jest dobrze widoczna, można podjąć próbę jej ewakuacji. W tym celu przyda się długa pęseta lub kleszczyki chirurgiczne.
Jeśli ość nie jest widoczna lub zbyt mocno wbita, wówczas należy koniecznie udać się do lekarza. Pacjent może zgłosić się na najbliższy SOR lub pod numerem 112 uzyskać informację, który szpital pełni tego dnia dyżur laryngologiczny.
Specjalista może zalecić wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej i przełyku z kontrastem, by jak najlepiej uwidocznić położenie ciała obcego. Ponadto diagnostyka obrazowa pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie przedziurawienia ściany przełyku. W przypadkach wątpliwych często zleca się dodatkową tomografię komputerową.
Ość w przełyku jest zwykle usuwana endoskopowo ze znieczuleniem miejscowym. W przypadku niektórych powikłań konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
Domowe sposoby na ość w gardle
Najlepszym i najskuteczniejszym domowym sposobem na ość w gardle jest usunięcie za pomocą pęsety lub długich kleszczyków chirurgicznych. Pozostałe metody nie tylko zawodzą, ale dodatkowo zwiększają ryzyko powikłań. Fora internetowe szumnie zalecają intensywne kaszlanie, jeśli tylko chory poczuje, że ość na dobre utknęła w gardle lub przełyku. Kaszel to oczywiście odruch obronny i w przypadku zadławienia lub zakrztuszenia się stanowi pierwszą czynność, jaką powinien wykonać poszkodowany. Kaszel jednak nie pomoże, a nawet pogorszy stan pacjenta, jeśli ciałem obcym jest ość lub ostro zakończona kość zwierzęca (np. drobiowa). W trakcie pokasływania kurczą się mięśnie gładkie, a ciało obce przesuwa się w głąb przewodu pokarmowego lub jeszcze silniej penetruje zranioną błonę śluzową.
Podobny efekt przyniesie spożywanie stałych pokarmów i napojów. Odruch przełykania spowoduje zaciśnięcie mięśni gardła i przełyku, przez co ość może wbić się jeszcze głębiej, a nawet perforować do okolicznych tkanek.
Spośród domowych sposobów najlepiej sprawdzą się preparaty kojące błonę śluzową gardła aplikowane po usunięciu zablokowanej ości. Niektóre zawierają w składzie ektoinę – składnik naturalnego pochodzenia produkowany przez bakterie. Ektoina pomaga stabilizować błony komórkowe i dodatkowo ogranicza stan zapalny.
Znosi uczucie suchości gardła i jamy ustnej niezależnie od przyczyny ich powstania.
Jak rozpuścić ość w gardle?
Internet jest pełen poradników dotyczących tego, jak rozpuścić ość w gardle. Niestety, nie ma żadnych, medycznych procedur, które pozwalałyby na bezpieczne i skuteczne rozpuszczenie ości w gardle. Jedyna metoda pozbycia się problemu to usunięcie ciała obcego ze światła gardła lub przełyku.
Nie wolno czekać, aż ość samodzielnie rozpuści się lub przesunie do żołądka. Leczenie, czyli ewakuacja ciała obcego, powinno zostać wdrożone jak najszybciej, by zredukować ryzyko powikłań, takich jak3:
- perforacja przełyku (przedziurawienie),
- ropień okołoprzełykowy,
- zapalenie śródpiersia,
- przetoka przełykowo-tchawicza,
- uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów.
Źródła:
- Ciało obce tkanek miękkich szyi – opis przypadku Foreign body in the soft tissue of the neck – case report | Science Direct https://www.sciencedirect.com/
- Foreign bodies in the upper aero-digestive tract | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
- Foreign bodies in the aerodigestive tract–a clinical study of cases in the coastal belt of South India | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/