- Pieprzyki mogą występować w różnych miejscach na ciele. Od czego zależy ich kolor i lokalizacja? Wyjaśniamy to na Zdrowych Rozwiązaniach!
- Jakie są rodzaje pieprzyków? Wyróżniamy znamiona łagodne (symetryczne, jednolite w kolorze) oraz atypowe (nieregularne, różnorodne w kolorystyce, często większe), które mogą wskazywać na potencjalne ryzyko nowotworu.
- Czerniak a pieprzyk: czerniak jest złośliwym nowotworem skóry, który może rozwijać się z pieprzyka lub powstać od zera. Czerniak często ma nieregularne brzegi, asymetryczny kształt, zmienny kolor, a czasem może swędzieć lub krwawić.
- Pieprzyk rakotwórczy może przypominać zwykły pieprzyk, dlatego diagnostyka (np. dermatoskopia) jest kluczowa, aby wykluczyć czerniaka. Zawsze należy monitorować zmiany w wyglądzie pieprzyków.
- Jak wygląda kwestia usuwania pieprzyków? Jeśli pieprzyk budzi podejrzenia, może zostać usunięty chirurgicznie i poddany badaniu histopatologicznemu w celu oceny złośliwości.
- Więcej podpowiedzi dotyczących nie tylko pięknej, ale też zdrowej skóry, znajdziesz w sekcji URODA >>>
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skoncentrowany zestaw składników aktywnych, witamin, mikroelementów. Po...
Czym są pieprzyki i dlaczego powstają?
Pieprzyki, czyli znamiona barwnikowe (malenocytowe) to rodzaj łagodnego, miejscowego nagromadzenia się melanocytów (komórek warstwy podstawnej naskórka produkujących barwnik), które zamiast rozprzestrzeniać się równomiernie w skórze, tworzą skupisko – gołym okiem wyglądające jak ciemna plamka. To od ilości melaniny produkowanej przez komórki barwnikowe zależy kolor skóry, włosów i tęczówki oka.
Pieprzyki mogą powstawać w dowolnym miejscu na ciele, w tym na skórze głowy, pod pachami, pod paznokciami oraz między palcami (zarówno na stopach jak i na dłoniach). Większość osób ma łącznie od 10 do 40 pieprzyków. Znamiona barwnikowe mogą z czasem zmieniać się lub zanikać. Wraz ze zmianami hormonalnymi w okresie dojrzewania i ciąży pieprzyki stają się czasem ciemniejsze i zmieniają swój rozmiar.
Barwa takich znamion może obejmować wszystkie odcienie brązu (od jasnobrązowego po ciemnobrązowy), czarny i kolor niebieski.
Rodzaje pieprzyków. Jak wyglądają?
Istnieje kilka podziałów znamion barwnikowych: ze względu na to, czy mamy je od urodzenia, czy powstały w późniejszym okresie, możemy je podzielić na wrodzone i nabyte.
Kolejny podział to przyporządkowanie pieprzyków do znamion zwykłych (łagodna proliferacja komórek barwnikowych) i atypowych (mające cechy mogące wskazywać na cechy rozrostu złośliwego).
- Znamiona barwnikowe łagodne mają zwykle jednolite rozłożenie barwnika, dobrze odgraniczony, równy i regularny brzeg, są symetryczne i dość małe (do 5 mm).
- Znamiona barwnikowe atypowe mogą mieć nieregularny kształt, nierównomierne rozłożenie barwnika, uniesione brzegi i różnorodne kolory w obrębie tej samej zmiany. Pieprzyki o cechach atypowych zwykle mają także większe rozmiary (>5 mm) w porównaniu do innych znamion.
Oprócz ogólnych podziałów na większe grupy możemy wyróżnić szczególne typy znamion barwnikowych. Oto kilka przykładów.
- Znamię Spitza – to rodzaj niezłośliwego (łagodnego) znamienia, które zwykle pojawia się w dzieciństwie. Wygląda jak okrągły różowy lub sinawy guzek, w jego obszarze mogą występować ciemniejsze punkciki nazywane satelitami.
- Znamię Suttona – brunatne znamię z odbarwieniem otaczającym ciemniejszy obszar.
- Znamię Beckera – znamię o dużej wielkości i często nieregularnym kształcie, zwykle pokryte ciemnym, szorstkim owłosieniem, może być wrodzone lub pojawia się we wczesnym dzieciństwie, częściej występuje u mężczyzn.
- Znamię Clarka – znamię o charakterze nowotworu łagodnego, lekko wyniosłe, czasem brodawkowate, o dobrze odgraniczonych brzegach.
- Znamię błękitne – lekko wyniosłe, gładkie lub brodawkowate znamię o błękitno-czarnym zabarwieniu.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje...
Wspomaga naturalny proces gojenia, łagodzi suchą i podrażnioną skórę.
Nowość! Balsam z ektoiną do stosowania w codziennej pielęgnacji skóry dorosłych oraz dzieci (już od...
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skon...
Łagodzi objawy skórne alergii. Składniki Laktopinu pomagają zachować zdrową skórę.
Działa nawilżająco i ochronnie. Receptura kremu została opracowana z myślą o bardzo suchej i delikat...
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi...
Silikonowy żel na rany i blizny
Zalecany w leczeniu wszelkich zmian troficznych skóry.
Silikonowe plastry na rany i blizny
Czy pieprzyki mogą być niebezpieczne?
Niektóre pieprzyki mogą ulegać transformacji nowotworowej. Najmniejsze ryzyko rozwoju raka ze znamion barwnikowych dotyczy znamion łagodnych i wrodzonych. Najbardziej narażone na przekształcenie w nowotwór są znamiona atypowe.
Ważnym sygnałem do przyjrzenia się znamieniu jest tak zwany „objaw brzydkiego kaczątka” (ang. ugly duckling sign), który nawiązuje do faktu, że podczas gdy większość normalnych pieprzyków na ciele jest do siebie podobna, znamiona podejrzane o cechy złośliwości odróżniają się od nich jak brzydkie kaczątko.
Warto jednak wiedzieć, że czerniak (najbardziej złośliwy nowotwór skóry) i inne nowotwory w większości rozwijają się de novo, czyli nie mając wcześniejszego podłoża w postaci pieprzyka, a powstają na dotychczas zdrowej skórze, spojówce, paznokciu czy śluzówce.
Czynnikami ryzyka rozwoju czerniaka są zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, zwłaszcza obecność wielu znamion melanocytowych, znamion dysplastycznych i zespołu znamion atypowych, jako głównej klinicznej podatności fenotypowej.
Klasyczny zespół znamion atypowych cechuje się występowaniem ponad 100 znamion, co najmniej jedną zmianą o cechach klinicznych znamiona atypowego i jednym znamieniem o średnicy 8 mm lub większej.
Pieprzyk a czerniak i inne nowotwory skóry
Jakie cechy znamienia melanocytowego powinny wzbudzić naszą czujność onkologiczną i skłonić do wizyty u lekarza? Są to przede wszystkim takie sytuacje, gdy:
- pieprzyk zmienił zabarwienie,
- pieprzyk stał się nieregularnie mniejszy lub większy,
- znamię zmieniło kształt,
- skóra na powierzchni pieprzyka stała się sucha lub łuszcząca się,
- pieprzyk stał się twardy lub wydaje się grudkowaty,
- pojawił się świąd, pieczenie, krwawienie lub sączenie się wydzieliny ze znamienia.
Oprócz nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne i posiadania dużej liczby pieprzyków, szczególnie atypowych, do rozwoju nowotworów skóry predysponują:
- używanie lamp emitujących sztuczne promienie UV,
- chorowanie na nowotwór skóry w przeszłości,
- choroby obniżające sprawność układu immunologicznego lub przyjmowanie leków immunosupresyjnych,
- dodatni rodzinny wywiad w kierunku występowania nowotworów skóry.
Jak chronić pieprzyki przed transformacją nowotworową?
Jednym z czynników zezłośliwienia znamienia melanocytowego jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne, która może prowadzić do poparzeń (będących czynnikiem rozwoju nowotworu skóry, szczególnie gdy powstają w dzieciństwie) oraz sumaryczna przyjęta na skórę dawka promieniowania UV.
Znamiona barwnikowe powinny być biernie (unikanie słońca między godziną 10.00 a 16.00) i czynnie chronione przed słońcem za pomocą:
- preparatów z SPF (minimum 50),
- odzieży ochronnej, która pochłania promieniowanie UV.
Kiedy powinno się usunąć pieprzyk?
O usunięciu pieprzyka decyduje lekarz na podstawie badania dermatoskopowego.
Niezależnie od liczby pieprzyków na ciele, należy je bacznie obserwować i co jakiś czas kontrolować u dermatologa. Osoby z dużą ilością płaskich znamion melanocytowych powinny kontrolować je u lekarza co 6-12 miesięcy. Stan pieprzyków powinno sprawdzić się także, gdy pojawiają się nowe lub gdy zmieniają swój charakter (kształt, wielkość, barwę, teksturę) albo wówczas, gdy obserwujesz inne niepokojące objawy wiążące się z występowaniem znamion barwnikowych.
Usunięcie pieprzyka jest zabiegiem bardzo prostym i rutynowym, wykonywanym z użyciem miejscowego znieczulenia w warunkach ambulatoryjnych (w przychodni). Po usunięciu pieprzyka lekarz zwykle zakłada na skórę szwy, które należy usunąć po kilku dniach (różnie w zależności od wielkości i lokalizacji znamienia), a samo znamię barwnikowe oddawane jest do badania histopatologicznego w celu oceny jego typu.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje zapalne oraz wspierając regenerację.
Źródła:
- Cyr PR – Atypical moles. Am Fam Physician. Sep 15;78(6):735-40., 2008
- Silva JH, Sá BC, Avila AL. – Atypical mole syndrome and dysplastic nevi: identification of populations at risk for developing melanoma – review article. Clinics (Sao Paulo);66(3):493-9, 2011
- Melanocytic naevus https://dermnetnz.org/topics/melanocytic-naevus (dostęp 11.07.2023)
- Common Moles, Dysplastic Nevi, and Risk of Melanoma https://www.cancer.gov/types/skin/moles-fact-sheet#can-a-common-mole-turn-into-melanoma (dostęp 11.07.2023).