Czym są postbiotyki?
Postbiotyk to termin, który pojawił się w literaturze naukowej stosunkowo niedawno, bo około 15 lat temu. Jednak substancje określane tą nazwą były znane na długo przed ustaleniem oficjalnego terminu.
Postbiotyki to substancje wydzielane przez żywe bakterie, produkty metabolizmu tych bakterii, a także substancje powstałe w wyniku lizy (rozpadu) komórek bakteryjnych.
Do postbiotyków zaliczają się m.in. polisacharydy, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), enzymy i nukelotydy.
Postbiotyk a probiotyk
Wiesz już, co to jest postbiotyk, ale pozostaje jeszcze jedna ważna kwestia – czym różni się od probiotyku czy prebiotyku?
| Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wykazują korzystny efekt zdrowotny. |
Zaliczają się do nich m.in. drożdżaki Saccharomyces boulardii czy bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (np. L.casei).
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do innych stref klimatycznych.
Postbiotyk a prebiotyk
Jaka jest różnica pomiędzy postbiotykiem a prebiotykiem?
| Terminem „prebiotyk” określa się substraty, które są selektywnie wykorzystywane przez drobnoustroje bytujące w ludzkim organizmie i tym samym wywierają korzystny efekt zdrowotny. |
Najpowszechniej stosowanymi i najlepiej poznanymi prebiotykami są fruktooligosacharydy: oligofruktoza i inulina. Ich źródłem są nie tylko suplementy diety, ale i produkty pochodzenia roślinnego – np.: czosnek, szparagi, cykoria i karczochy.
Postbiotyk a synbiotyk
Oprócz terminów, takich jak prebiotyk czy probiotyk istnieje jeszcze jeden, który wymaga wyjaśnienia: synbiotyk. Jest on połączeniem probiotyku i prebiotyku.
Podsumowując: postbiotyki to substancje wydzielane przez żywe bakterie, produkty ich metabolizmu oraz substancje powstałe w wyniku lizy komórek bakteryjnych. W przeciwieństwie do probiotyku nie są to żywe mikroorganizmy. Nie są to również substraty, które są wykorzystywane przez te mikroorganizmy (tak jak w przypadku prebiotyku).
Postbiotyki – ważne od najmłodszych lat życia
Proces kształtowania się układu immunologicznego dziecka rozpoczyna się już w trakcie życia płodowego. Jednak jako zdolność do reakcji na różne czynniki zewnętrzne (antygeny), zaczyna rozwijać się dopiero po porodzie. Ogromne znaczenie w tym procesie odgrywa prawidłowa mikrobiota przewodu pokarmowego.
Dlaczego postbiotyki są ważne już od najmłodszych lat życia? Bakteriocyny, czyli peptydy o działaniu przeciwbakteryjnym należące do postbiotyków, tworzą pierwszą linię obrony przed patogenami. Z kolei inne substancje zaliczane do postbiotyków, SCFA, mają korzystny wpływ na tworzenie bariery nabłonkowej w niedojrzałym jelicie niemowląt i chronią przed wnikaniem do organizmu potencjalnych toksyn i alergenów.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego dzięki składnikom pochodzenia naturalnego. Zawiera nukleotydy, fukoidan, cy...
Jakie działanie wykazują postbiotyki?
Postbiotyki wspierają funkcje immunologiczne jelit, chroniąc barierę jelitową – podobnie jak probiotyki. Zwiększają produkcję mucyny jelitowej (MUC2), która zapobiega uszkodzeniom bariery jelitowej, spowodowanym przez czynnik martwicy nowotworów czy lipopolisacharyd.
Postbiotyki uszczelniają barierę jelitową, co jest niezwykle ważne dla utrzymania homeostazy organizmu. Szczelna bariera zapewnia kontrolowany przepływ substancji odżywczych i hamuje przedostawanie się tych, które są potencjalnie szkodliwe.
Jak bezpiecznie stosować postbiotyk?
Po pierwsze warto pamiętać, że nie wystarczy kupić pierwszy lepszy preparat zawierający postbiotyk. Jego pochodzenie ma znaczenie. Skład i działanie różnią się w zależności od tego, jaka bakteria (lub grupa bakterii) produkuje postbiotyk – na przykład substancje wytwarzane przez Streptococcus thermophilus i Bifidobacterium breve najsilniej hamują sekrecję prozapalnego czynnika martwicy nowotworów. Najlepiej skonsultować kwestię wyboru postbiotyku ze specjalistą, który pomoże dostosować suplementację do indywidualnych potrzeb.
Po drugie warto kupować postbiotyki uznanych producentów, którzy przedstawiają odpowiednie certyfikaty. Suplement diety z postbiotykiem powinien być zatwierdzony przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, EFSA.
Po zakupie postbiotyku należy zapoznać się z zaleceniami dotyczącymi jego przyjmowania. Nie zaleca się przekraczania dziennej dawki ustalonej przez producenta czy lekarza.
Przyjmowanie postbiotyków to stosunkowo nowy, ale coraz bardziej doceniany sposób na dbanie o zdrowie jelit. Warto zastanowić się nad ich suplementacją, jednocześnie pamiętając o tym, że nie są tym samym, co probiotyki i prebiotyki.
Postbiotyki to substancje wydzielane przez żywe bakterie, produkty metabolizmu tych bakterii, a także substancje powstałe w wyniku lizy (rozpadu) komórek bakteryjnych, które razem z probiotyki prebiotykami tworzą spójny system korzystnego oddziaływania na mikrobiotę jelitową.
Źródła:
- Cukrowska, Bożena, and Jarosław Kwiecień. „Postbiotyki—nowe znaczenie wsparcia odporności niemowląt. Opinie immunologa i pediatry.” Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 13. No. 2. 2019.
- Wnęk, Dominika. “Probiotyki, prebiotyki, synbiotyki i postbiotyki – korzystne działanie i stosowanie”. mp.pl https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/142829,probiotyki-prebiotyki-i-synbiotyki
- Karbowiak, Marcelina, and Dorota Zielińska. „POSTBIOTYKI PROZDROWOTNE SKŁADNIKI ŻYWNOŚCI FUNKCJONALNEJ.” Wybrane problemy współczesnego świata w ujęciu interdyscyplinarnym: 49.