- Powikłania po grypie i COVID-19 są związane głównie z układem oddechowym, ale mogą również dotyczyć innych narządów i tkanek.
- Szacuje się, że powikłania po COVID-19, w tym zakrzepica, mogą utrzymywać się nawet przez 2 lata po zakażeniu.
- Grypa może prowadzić do poważnych powikłań oddechowych, sercowych, nerwowych oraz zaostrzeń chorób przewlekłych.
- Warto zapoznać się podstawowymi zasadami profilaktyki zakażeń wirusami, ponieważ – tak jak w przypadku każdej infekcji – lepiej jest zapobiegać niż leczyć.
- Więcej podpowiedzi dotyczących zdrowia i profilaktyki znajdziesz już teraz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
SARS-CoV-2 i COVID-19
SARS-CoV-2 związany z zespołem ostrej niewydolności oddechowej (z ang. SARS – Severe Acute Respiratory Syndrome) jest przyczyną choroby COVID-19, będącą ogólnoustrojową odpowiedzią na zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2, charakteryzującą się różnymi objawami ze strony:
- układu oddechowego (katar, kaszel, duszność),
- układu krążenia (zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie mięśnia sercowego),
- układu pokarmowego (m.in. biegunka lub krwawienia z przewodu pokarmowego),
- układu nerwowego (deficyty neurologiczne – zaburzenia świadomości lub pamięci, objawy psychiatryczne),
- układu moczowego (niewydolność nerek),
- układu kostno-szkieletowego (bóle mięśni),
- skóry.
Wszystkie te zaburzenia wywołane przez koronawirusa odzwierciedlają rozległe uszkodzenie mikrokrążenia (najmniejszych naczyń krwionośnych w naszym organizmie) i występowanie stanu zapalnego (w ciężkim przebiegu niewydolności oddechowej w przebiegu COVID-19 mogącego prowadzić do utraty miąższu i bliznowacenia narządów – w tym płuc) spowodowanego infekcją wirusową.
Odkryto także, że białko wirusa SARS-CoV-2 może uszkadzać komórki mięśnia sercowego oraz śródbłonek naczyń zaopatrujących skórę, prowadząc do występowania objawów dermatologicznych, m.in. krwotocznej wysypki.
COVID-19 – skala problemu
Odnotowuje się, że od początku pandemii COVID-19 do końca stycznia 2024 roku (do 31.01.2024 r.) w związku z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 zmarło około 7 mln osób na świecie. To tak jakby państwo wielkości Bułgarii (pod względem liczby zaludnienia) zmieść z powierzchni ziemi.
W dalszym ciągu wirus SARS-CoV-2 jest niebezpieczny dla osób starszych, tych najmłodszych oraz obciążonych chorobami przewlekłymi (układu oddechowego, układu krwionośnego, metabolicznymi, nowotworowymi) i to w tych grupach pacjentów odnotowuje się obecnie najcięższe przebiegi zakażeń koronawirusem.
Po wprowadzeniu szczepień na COVID-19 śmiertelność spadła dziesięciokrotnie (z 0,5% na 0,05%).
Umieralność w Polsce i Stanach Zjednoczonych z powodu grypy w porównaniu z umieralnością z powodu COVID-19 była kilkadziesiąt razy niższa – w porównaniu z umieralnością z powodu grypy z lat przedpandemicznych.
Szacuje się, że według zebranych do tej pory danych liczba wymaganych hospitalizacji z powodu choroby wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2 i powikłań po COVID-19, nawet wśród młodszych osób, jest dużo wyższa niż w przypadku osób chorujących na grypę.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego dzięki składnikom pochodzenia naturalnego. Zawiera nukleotydy, fukoidan, cy...
Powikłania po COVID-19
Do tej pory opisano bardzo szeroką gamę długotrwałych powikłań ze strony układu oddechowego czy krwionośnego – głównie powikłania zakrzepowe, takie jak: udar mózgu czy zawał serca, ale także uszkodzenie komórek mięśnia sercowego – a nawet objawów neuropsychiatrycznych wtórnych do przechorowania COVID-19.
Konsekwencje choroby wywoływanej przez koronawirusa obejmują zakres od utrzymujących się symptomów, przez zmiany radiologicznie (włącznie z charakterystycznym obrazem matowej szyby obserwowanym na zdjęciu rentgenowskim i w tomografii komputerowej), po zaburzenia fizjologii wymienionych układów organizmu.
Uważa się, że następstwa oddechowe związane z ciężkim zakażeniem SARS-CoV-2 mogą utrzymywać się nawet 2 lata po przechorowaniu na COVID.
Co ciekawe, badanie epidemiologiczne, w którym porównano częstość występowania powikłań zakrzepowych żylnych i tętniczych u hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 i chorych na grypę wykazało sześć razy częstsze powikłania zakrzepowe u osób z COVID w porównaniu z pacjentami z grypą.
Inne objawy, które mogą być skutkiem przejścia zakażenia koronawirusem to:
- zmęczenie,
- bóle mięśni,
- duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- utrzymujący się kaszel,
- zaburzenia lękowe i depresja,
- zaburzenia snu.
W przypadku utrzymywania się dolegliwości po przechorowaniu COVID-19 należy skonsultować swoje wątpliwości z lekarzem, który w razie potrzeby może rozszerzyć diagnostykę o niezbędne badania laboratoryjne lub obrazowe.
PIMS (wieloukładowy dziecięcy zespół zapalny) a COVID-19
PIMS (z ang. pediatric inflammatory multisystem syndrome) to jednostka chorobowa występująca u dzieci, opisana po raz pierwszy kilka miesięcy od początku pandemii COVID-19.
Przypuszcza się, że PIMS występuje jako następstwo rozregulowania układu około czterech tygodni po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2, które nierzadko przebiega w sposób bezobjawowy lub z łagodnym objawami.
Zespół ten charakteryzuje się znacznym wzrostem parametrów zapalnych we krwi i występowaniem grupy objawów klinicznych – m.in. gorączki (powyżej 38,5°C trwającej powyżej trzech dni) i symptomów z minimum dwóch innych układów:
- skóry i śluzówek – wysypka, zapalenie spojówek, obrzęk dłoni i stóp,
- układu pokarmowego – biegunki lub wymioty, ból brzucha,
- układu moczowego: cechy uszkodzenia nerek, zatrzymanie oddawania moczu,
- układu krzepnięcia krwi,
- układu oddechowego – m.in. kaszel, duszność, zapalenie płuc,
- układu nerwowego – m.in. apatia, drażliwość, ból głowy,
- układu sercowo-naczyniowego – m.in. niedociśnienie, wstrząs, niewydolność serca.
W diagnostyce istotne (lecz nie niezbędne) jest ustalenie przebycia zakażenia SARS-CoV-2 na podstawie wywiadu lub badań laboratoryjnych, potwierdzających przebyte zakażenie.
Leczenie PIMS polega na podaży immunoglobulin i sterydów systemowych, lekami trzeciego rzutu są leki biologiczne.
Opisuje się, że rokowanie u dzieci z wieloukładowym zespołem zapalnym jest dużo lepsze w porównaniu do rokowania u dzieci z ciężką postacią COVID.
Dla dorosłych i dzieci od 1. dnia życia. DHA z alg i witamina D – dla mamy i dziecka – wspomagają prawidłowy rozwój mózgu i oczu u płodu oraz niemowląt karmionych piersią, pom...
Powikłania po grypie. Dlaczego może być groźna?
Grypa, podobnie jak COVID-19, to choroba układu oddechowego wynikająca z niszczenia przede wszystkim nabłonka dróg oddechowych. Ze względu na odpowiedź układu odpornościowego na rozprzestrzenianie się wirusa i toczący się w organizmie uogólniony proces zapalny może powodować występowanie objawów także z wielu narządów i tkanek.
Najczęstsze poważne powikłania grypy mają charakter płucny i można je podzielić na cztery kategorie:
- pierwotne grypowe zapalenie płuc,
- wtórne bakteryjne zapalenie płuc,
- zapalenie płuc wywołane nietypowymi patogenami oraz
- zaostrzenia przewlekłych chorób płuc.
Przewlekłe schorzenia, takie jak choroby serca, choroby płuc, cukrzyca, choroby nerek, choroby reumatologiczne, stan po udarze mózgu – są czynnikami ryzyka wystąpienia powikłań grypy. Niezależnie od wieku, w przypadku osób z chorobami przewlekłymi wzrasta częstość hospitalizacji i śmiertelność z powodu grypy.
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Zawiera ektoinę. Wspomaga leczenie stanów zapalny...
Podczas inhalacji intensywnie nawilża i łagodzi stany zapalne dróg oddechowych.
Rozrzedza gęsty i lepki śluz dzięki fizycznemu i mechanicznemu działaniu zawartych w nim składników...
Przeznaczony do nebulizacji w celu poprawienia komfortu oddychania. Intensywnie nawilża.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania. Udrożnia.
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Roztwór do inhalacji, zmniejsza mokry kaszel i gęsty katar. Udrożnia i nawilża.
Oprócz łagodnych ogólnoustrojowych i oddechowych skutków zakażeniem wirusa grypy oraz powikłań płucnych, które mogą wynikać z bezpośredniego działania wirusa, może on wywierać bezpośredni i pośredni wpływ na inne układy organizmu i spowodować:
- zaostrzenie choroby podstawowej,
- zapalenie mięśni i rabdomiolizę (nawet u 50% chorych hospitalizowanych z powodu grypy typu A stwierdzono wzrost stężenia we krwi enzymu – kinazy kreatynowej, który może świadczyć o uszkodzeniu mięśni, w tym mięśnia sercowego),
- niewydolność nerek,
- sepsę i wstrząs septyczny,
- objawy ze strony układu nerwowego: drgawki (w tym gorączkowe), zaburzenia świadomości i encefalopatia, zapalenie mózgu, ogniskowe ubytki neurologiczne, zespół Guillaina i Barrégo, ostre poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego,
- niewydolność wielonarządową.
Każde z wymienionych powikłań jest poważne i potencjalnie śmiertelne.
Nieleczona grypa powikłania
Grypa jako jedna z niewielu chorób wirusowych posiada leczenie przyczynowe – oseltamiwir – lek przeciwwirusowy, który hamuje namnażanie wirusa i zmniejsza jego szkodliwość działania na organizm. Lek należy przyjąć jak najszybciej od wystąpienia objawów, najlepiej w ciągu pierwszych 48 godzin choroby. Oseltamiwir zarejestrowano do użytku u dzieci powyżej 1. roku życia, jednak podczas pandemii można go stosować także u młodszych dzieci.
Nieleczona grypa może prowadzić do rozwoju ciężkiej postaci choroby z objawami, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia pacjenta i stanowią objawy alarmowe, które wymagają zasięgnięcia natychmiastowej pomocy medycznej. Są to m.in.:
- duszność, odkrztuszanie krwistej wydzieliny, ból lub ucisk w klatce piersiowej, zbyt niskie ciśnienie krwi, obniżenie saturacji krwi mierzonej pulsoksymetrem poniżej 92%, sinica,
- zaburzenia i utrata przytomności, nadmierna/patologiczna senność, nawracające lub utrzymujące się napady drgawek, znaczne osłabienie, niedowłady kończyn,
- ciężkie odwodnienie: zawroty głowy, omdlenie podczas prób wstania, zmniejszenie ilości oddawania moczu lub jego zatrzymanie, zmniejszenie aktywności,
- utrzymywanie się lub nawrót wysokiej temperatury ciała lub innych symptomów po upływie trzech dni bez objawów.
Lek bez recepty LEVOSOL zawiera substancję czynną – lewodropropizynę o działaniu przeciwkaszlowym i...
Pierwszy oryginalny syrop z porostu islandzkiego. Skutecznie łagodzi suchy kaszel.
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Zawiera ektoinę. Wspomaga leczenie stanów zapalny...
Pastylki do ssania polecane przy dolegliwościach związanych z podrażnieniem błony śluzowej gardła, j...
Lek bez recepty LEVOSOL zawiera substancję czynną – lewodropropizynę o działaniu przeciwkaszlowym i...
Przeznaczony do nebulizacji w celu poprawienia komfortu oddychania. Intensywnie nawilża.
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Rozrzedza śluz, zmniejsza stan zapalny i poprawia drożność dróg oddechowych.
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
Znosi uczucie suchości gardła i jamy ustnej niezależnie od przyczyny ich powstania.
Spray do gardła z ektoiną, wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła wywołanych przez infekcje bakte...
Pastylki na gardło z ektoiną. Ectossin łagodzi, regeneruje, nawilża i chroni gardło.
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
Jak uniknąć powikłań po grypie i COVID-19?
Jednym z najważniejszych sposobów zapobiegania powikłaniom zarówno COVID-a jak i grypy, jest wczesne określenie etiologii infekcji (wykonanie testów potwierdzających zakażenie np. wymazu z nosa i testu antygenowego, który można wykonać nawet w warunkach domowych). To może ułatwić wczesne wdrożenie leczenia przyczynowego – walki z samym wirusem w przypadku grypy oraz izolacji od osób, które możemy potencjalnie zakazić.
Oprócz tych dwóch powodów warto wiedzieć, z jakim patogenem mamy do czynienia po to, by wdrożyć odpowiednie leczenie objawowe i mieć na uwadze wystąpienie ewentualnych objawów alarmowych, które powinny wzbudzić naszą czujność i skłonić do zgłoszenia się po pomoc.
Leczenie przyczynowe COVID-19 – remdesivir (lek przeciwwirusowy) stosowany jest obecnie jedynie u niektórych hospitalizowanych chorych, spełniających określone kryteria. Zapobiega on tworzeniu się przez wirusa większej liczby kopii, ale nie chroni już zainfekowanych komórek przed uszkodzeniami powodowanymi przez białka wirusa.
Obok leków przeciwwirusowych równie istotnym sposobem zapobieganiu powikłaniom grypy i COVID-19 są szczepienia, czyli profilaktyka zakażenia.
Lek bez recepty INUPRIN FORTE zawiera jako substancję czynną inozyny pranobeks, która wykazuje działanie przeciwwirusowe i pobudzające czynność układu odpornościowego.
Szczepionka przeciwko COVID-19 i przeciw grypie. Co je łączy?
- Obie szczepionki zmniejszają ryzyko zachorowania zarówno na COVID-19 jak i na grypę, ale – co ważniejsze – redukują ryzyko wystąpienia ciężkiego przebiegu choroby i wystąpienia powikłań.
- Obie szczepionki w świetle obecnych badań klinicznych uważane są za bezpieczne (chociaż w obu przypadkach odnotowano niewielki odsetek występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych, głównie miejscowego odczynu po podaniu szczepionki i bólu kończyny).
- Obie szczepionki nie zawierają żywego wirusa (z wyjątkiem szczepionki donosowej przeciwko grypie), można je stosować u dzieci (nowa wersja szczepionki przeciwko COVID-19 w Polsce zarejestrowana jest dla pacjentów powyżej 12. roku życia, natomiast szczepionka przeciwko grypie powyżej 6. miesiąca życia) i kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.
Darmowe szczepionki przeciwko grypie
Szczepienie przeciwko grypie od września 2023 r. jest darmowe dla dzieci poniżej 18. roku życia (z wyjątkiem szczepionki donosowej, dla której odpłatność wynosi 50%), kobiet w ciąży i osób po 65. r.ż. Dla pozostałych osób odpłatność za szczepienie wynosi 50%, czyli około 25-30 zł. Szczepienie przeciwko COVID-19 jest darmowe dla wszystkich pacjentów.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Źródła:
- Al-Jahdhami, I., Khalid Al-naamani1, Al-Mawali, A., & Bennji, S. M. (2022). Respiratory Complications after COVID-19. Oman medical journal, 37(1), e343.
- Boopathi S, Poma AB, Kolandaivel P. (2021). Novel 2019 coronavirus structure, mechanism of action, antiviral drug promises and rule out against its treatment. J Biomol Struct Dyn. Jun;39(9):3409-3418.
- Borczuk, A.C., Yantiss, R.K. (2022). The pathogenesis of coronavirus-19 disease. J Biomed Sci 29, 87
- Mohammed I., Nauman A., Paul P. (2022). The efficacy and effectiveness of the COVID-19 vaccines in reducing infection, severity, hospitalization, and mortality: a systematic review. Hum Vaccin Immunother. 2022 Dec 31;18(1):2027160.
- Okarska-Napierała, M., Ludwikowska, K., Jackowska, T., Książyk, J., Buda, P., & Mazur, A. et al. (2021). Approach to a child with Multisystem Inflammatory Syndrome associated with COVID19. Recommendations by the Polish Paediatric Society Expert Group. Update – February 2021. Pediatria Polska – Polish Journal of Paediatrics, 96(2), 121-128. https://doi.org/10.5114/polp.2021.107395
- Rieske, P. (2023). Significantly higher death toll along with COVID-19 mortality than influenza have been reduced by vaccination and restrictions. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology, 10(1), 32-40.
- Rothberg, M. B., Haessler, S. D., & Brown, R. B. (2008). Complications of viral influenza. The American journal of medicine, 121(4), 258–264.
- Gajewski P, Roman Jaeschke /red.nauk/ (2023). Interna Szczeklika 2023/2024. : Mały podręcznik. Wydanie 15, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna.
- https://www.medschool.umaryland.edu/news/2021/cancer-drug-lessens-the-toxicity-of-a-protein-from-the-virus-that-causes-covid-19-um-school-of-medicine-study-finds.html (dostęp: 07. 02.2024)
- COVID-19 epidemiological update – 19 January 2024 https://www.who.int/publications/m/item/covid-19-epidemiological-update—19-january-2024 (dostęp: 07.02.2024).