Flora bakteryjna pochwy — skład i funkcje

Zdrowa mikroflora pochwy pełni różnorodne funkcje, poczynając od utrzymywania właściwego pH na poziomie 3,6-4,5, a kończąc na ochronie przed drobnoustrojami chorobotwórczymi1. Co ciekawe, flora bakteryjna kobiecych dróg rodnych jest różna w zależności od regionu świata, w jakim żyją panie. Pochwy polek najczęściej zasiedlają następujące rodzaje bakterii:

  • Lactobacillus acidophilus, a w tym L. gasseri, 
  • Lactobacillus fermentum, 
  • Lactobacillus plantarum,
  • Lactobacillus delbrueckii, 
  • Lactobacillus rhamnosus.

Zaburzenia mikrobiomu zarówno ilościowe, jak i jakościowe prowadzą do infekcji w obrębie dróg rodnych, najczęściej pochwy oraz sromu. Pałeczki kwasu mlekowego, czyli słynny Lactobacillus spp, doskonale wiążą się z receptorami występującymi na komórkach nabłonka pochwy. To pozwala na pełnienie funkcji obronnych, które obejmują2:

  • utrzymywanie kwaśnego pH pochwy (poniżej wartości 4,5), co zapobiega przyleganiu i namnażaniu bakterii, np. E. coli czy S. aureus,
  • działanie immunomodulujące,
  • syntezę enzymów (inhibitorów proteaz), które blokują rozwój grzybów, głównie drożdżaków C. albicans,
  • wytwarzanie bakteriocyn, czyli substancji toksycznych dla innych bakterii,
  • uniemożliwienie przylegania patogenów.
Intifem

Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.

Wiek:
Dla dorosłych
Forma:
Kapsułki
Szukaj stacjonarnie
Szukaj online
Dowiedz się więcej

Probiotyki ginekologiczne w ciąży — zapobieganie porodowi przedwczesnemu i infekcjom pochwy

W okresie ciąży również może dochodzić do infekcji pochwy, co jest pośrednio związane z fizjologicznymi zmianami hormonalnymi. Wówczas błona śluzowa pochwy staje się mocno przekrwiona, a to razem z obniżoną odpornością sprzyja zakażeniom. Statystyki pokazują, że większość infekcji bakteryjnych powoduje pałeczka okrężnicy (E. coli), z kolei spośród grzybów najczęściej wykrywa się obecność bielnika białego (C. albicans)1.

Badania naukowe pokazują, że probiotyki redukują ryzyko infekcji dróg płciowych w ciąży aż o 80%. Dodatkowo posiadają udowodnione zdolności do hamowania przylegania, wzrostu i rozwoju bakterii3.

Probiotyki ginekologiczne znacząco zmniejszają ryzyko porodu przedwczesnego. Jedno z badań wykazało, że brak kolonizacji pochwy bakteriami kwasu mlekowego zwiększa ryzyko poronienia 6-krotnie4.

Infekcja intymna: objawy i leczenie. Co na infekcje intymne? Sprawdź, jak sobie z nimi radzić

Probiotyki ginekologiczne w okresie pomenopauzalnym — leczenie atrofii pochwy i sromu

Menopauza następuje u kobiet pomiędzy 35. a 55. rokiem życia, kiedy dochodzi do wygaszenia funkcji rozrodczej. Jest to czas następujący po ostatniej miesiączce, gdy przez kolejny rok nie pojawią się żadne krwawienia z dróg rodnych. Oczywiście należy wykluczyć inne przyczyny, które potencjalnie zatrzymują krwawienia miesiączkowe i mogą sugerować menopauzę, np. ciąża, zespół policystycznych jajników czy choroby przysadki lub podwzgórza.  

Probiotyki ginekologiczne pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i glikemii u pań w okresie pomenopauzalnym5. Szczególny potencjał wykazują bakterie Lactobacillus plantarum, które prowadzą do ustabilizowania wyników klinicznych u pań z zespołem metabolicznym.

W czasie menopauzy dochodzi do niedoboru jednego z najważniejszych żeńskich hormonów płciowych — estrogenu. W czasie rozrodu to właśnie estrogen stanowi główny czynnik wywołujący uwolnienie glikogenu, czyli pokarmu niezbędnego do przeżycia bakterii pałeczek kwasu mlekowego w pochwie. Zatem niedobór opisywanego hormonu wpływa na zaburzenie naturalnej mikroflory dróg rodnych, a po menopauzie może nawet dojść do całkowitego zaniku Lactobacillus w pochwie.

Atrofia pochwy i sromu dotyczy dużego odsetka pań po menopauzie. Badania pokazują, że probiotyki ginekologiczne łagodzą objawy związane z zanikiem błony śluzowej pochwy, np. uporczywą suchość, świąd pochwy, upławy czy ból w trakcie stosunku6.

Brzuch

Probiotyki ginekologiczne — doustne czy dopochwowe? 

Niegdyś stosowano wyłącznie dopochwowe probiotyki ginekologiczne. Najnowsze dane pokazują, że preparaty doustne również przynoszą świetne rezultaty i to ogólnoustrojowo. Doustne preparaty ginekologiczne charakteryzuje:

  • szerokie spektrum działania — dobroczynne bakterie kolonizują nie tylko pochwę, ale także odbyt i częściowo układ pokarmowy,
  • długo trwająca ochrona przed infekcjami, szczególnie migrującymi z okolic odbytu do sromu.  

Udowodnione, skuteczne działanie wykazały szczepy Lactobacillus plantarum, fermentum, gasseri7. Faktyczna poprawa flory bakteryjnej pochwy następuje po upływie 1 do 2 miesięcy stosowania doustnych prebiotyków ginekologicznych8. Dlatego krótkotrwałe przyjmowanie, czyli poniżej 4 tygodni, może być zbyt krótkie i niewystarczające, by znormalizować mikrobiom dróg rodnych.

Probiotyki dopochwowe również przynoszą wiele korzyści. Dzięki temu, że działają w miejscu problemu, czyli pochwie, przynoszą natychmiastowe rezultaty. Polepszenie składu flory bakteryjnej następuje w ekspresowym czasie, bo już w ciągu 3 dni. Bakterie świetnie przyczepiają się do nabłonka pochwy i sromu, szybko wypierając drobnoustroje inwazyjne.  

Probiotyki ginekologiczne — jakie wybrać? Cechy dobrego probiotyku ginekologicznego

Probiotyki ginekologiczne to obecnie preparaty działające leczniczo i profilaktycznie. Jak pokazują badania naukowe, zachowanie fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy sprzyja utrzymaniu ciąży, pomaga w pomenopauzalnej atrofii pochwy i zapobiega infekcjom intymnym. Zatem każdorazowa terapia probiotykami ginekologicznymi (doustnymi i dopochwowymi) powinna zostać skonsultowana z ginekologiem, by dobrać preparat odpowiedni do problemu.

Zaburzenia flory bakteryjnej pochwy pojawiają się w wyniku stosowania antybiotyków, a także doustnej antykoncepcji hormonalnej. Zachodzące zmiany hormonalne prowadzą do zubożenia składu mikrobiologicznego dróg rodnych, sprzyjając zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym.

Również częste współżycie może negatywnie wpływać na mikrobiom pochwy. Nasienie posiada pH w zakresie 7,2-7,6, a więc jest lekko zasadowe i tym samym niweluje kwaśne środowisko w obrębie śluzówki kobiecych narządów rozrodczych. To właśnie delikatnie kwasowe pH jest jednym z elementów obronnych przed rozwojem bakterii chorobotwórczych.

Niekorzystny wpływ na mikrobiom pochwy mają także niektóre choroby (np. cukrzyca), niewłaściwa higiena okolic intymnych i dieta bogata w cukry proste. Wówczas lekarz może zalecić czasową suplementację probiotykami ginekologicznymi, które również stanowią element leczenia bakteryjnego zapalenia pochwy czy zaburzeń tolerancji glukozy w ciąży.

Probiotyki ginekologiczne dopuszczone do sprzedaży powinny spełniać restrykcyjne wymogi ustalone przez WHO i FAO, jak np. działanie potwierdzone badaniami wysokiej jakości. 

Ectifem żel
Ectifem żel

Zalecany do leczenia pierwszych objawów dyskomfortu pochwy.

Wiek:
Dla dorosłych
Forma:
Żel
Szukaj stacjonarnie
Szukaj online
Dowiedz się więcej

Wybierając dopochwowe probiotyki ginekologiczne, warto zwrócić uwagę na takie cechy jak:

  • zastosowanie szczepów należących do fizjologicznej flory bakteryjnej dróg rodnych,
  • dokładny opis użytych szczepów oraz gatunków bakterii probiotycznych,
  • potwierdzone działanie hamujące rozwój bakterii, wywołujących infekcje,
  • wykazane powinowactwo bakterii probiotycznych do komórek nabłonka dróg rodnych.

Z kolei preparaty probiotyczne do stosowania doustnego powinny charakteryzować:

  • potwierdzone naukowo zdolności do zasiedlania zarówno pochwy, jak i przewodu pokarmowego,
  • udowodnione właściwości do zmniejszania odsetka przyczepiających się bakterii chorobotwórczych,
  • brak wrażliwość na działanie kwasu solnego w żołądku i żółci. 
Naturalne sposoby na ból menstruacyjny

Źródła:

  1. Probiotics in obstetrics and gynaecology | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  2. Role of Lactobacilli and Lactoferrin in the Mucosal Cervicovaginal Defense | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  3. Probiotics for preventing preterm labour | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  4. Predictive value for preterm birth of abnormal vaginal flora, bacterial vaginosis and aerobic vaginitis during the first trimester of pregnancy | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  5. Beneficial effects of Lactobacillus plantarum on glycemia and homocysteine levels in postmenopausal women with metabolic syndrome | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  6. Associations between improvement in genitourinary symptoms of menopause and changes in the vaginal ecosystem | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 
  7. Wpływ doustnego podawania trzech probiotycznych szczepów Lactobacillus na poprawę odczynu i składu mikroflory pochwy u kobiet w wieku reprodukcyjnym | Repozytorium UJ https://ruj.uj.edu.pl/
  8. Cervicovaginal microbiome dynamics after taking oral probiotics | Science Direct https://www.sciencedirect.com/