Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca jest najczęstszą chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się hiperglikemią (podwyższonym stężeniem glukozy we krwi), wynikającą z defektu działania lub wydzielania hormonu insuliny. W Polsce cukrzyca dotyczy aż 3 mln osób i ciągle obserwuje się wzrost zachorowalności. Szacuje się, iż na cukrzycę choruje 1 na 12 osób, a tylko co druga osoba jest świadoma swojej choroby. Nieleczona cukrzyca skraca długość życia, pogarsza jego jakość i prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych związanych z uszkodzeniem lub zaburzeniem czynności narządów:
- oczu;
- nerek;
- serca
- naczyń krwionośnych.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyróżnia się 4 typy cukrzycy: cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2, cukrzyca o nieznanej etiologii oraz cukrzyca ciążowa. Najczęściej występującą postacią jest cukrzyca typu 2, jest ona determinowana przez dwa czynniki: genetyczny oraz środowiskowy (styl życia). Co zatem warto robić, by zapobiegać cukrzycy?
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Produkt polecany jest w przypadku neurodegeneracyjnych chorób oczu, w szczególności jaskry.
Nieodzowne wsparcie w procesie przywracania integralności błon komórkowych, które uległy uszkodzeniu...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Sterylny roztwór do oczu wskazany dla pacjentów w początkowym stadium retinopatii cukrzycowej.
Głównym składnikiem preparatu jest cytykolina – naturalnie występujący, endogenny prekursor fosfatyd...
Przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy, dla diabetyków i osób z t...
Profilaktyka cukrzycy – na czym polega?
Aby zapobiegać cukrzycy:
Regularnie kontroluj stężenie glukozy we krwi (poziom cukru), ciśnienie tętnicze oraz cholesterol
- Regularne oznaczanie glukozy jest bardzo istotne, ponieważ cukrzyca często przebiega bezobjawowo.
- Istotne jest również badanie profilu lipidowego, ponieważ obserwuje się częstsze występowanie zaburzeń lipidowych u chorych na cukrzycę.
- Od 20 do 60% osób chorych na cukrzycę ma również nadciśnienie tętnicze. Ważny jest regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi, co stanowi istotny czynnik zmniejszający ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego.
Utrzymuj prawidłową masę ciała (BMI: 18.5-24.99)
Otyłość to główny czynnik ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. Wykazano, iż przy BMI wynoszącym ok. 30 obserwuje się aż czterokrotnie wyższe ryzyko zachorowania na cukrzycę u mężczyzn, a u kobiet aż szesnaście razy wyższe, w porównaniu do osób o prawidłowej masie ciała. Przy BMI 35 ryzyko zachorowania u kobiet jest 93- krotnie wyższe, a u mężczyzn 42- krotnie. Nawet ubytek masy ciała wynoszący kilka kilogramów sprzyja osiągnięciu podstawowych celów w leczeniu cukrzycy.
Prowadź aktywny tryb życia
Aktywność fizyczna jest bardzo skuteczna w zapobieganiu cukrzycy typu 2. Według zaleceń WHO:
- dzieci i młodzież w wieku 5-17 lat powinny co najmniej 60 minut dziennie prowadzić aktywność fizyczną o umiarkowanej lub dużej intensywności: głównie powinny to być ćwiczenia aerobowe. Przez co najmniej 3 dni w tygodniu dzieci i młodzież powinni włączyć ćwiczenia aerobowe o dużej intensywności, tak aby wzmacniać mięśnie oraz kości.
- dorośli w wieku 18-64 lat powinni podejmować tygodniowo 150-300 minut ćwiczeń aerobowych o umiarkowanej intensywności lub 75-150 minut intensywnej aerobowej aktywności fizycznej lub ich równoważne połączenie. W celu uzyskania dodatkowych korzyści zdrowotnych przez co najmniej 2 dni w tygodniu należy wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie, o umiarkowanej lub większej intensywności.
Małe zmiany, wiele korzyści
Do codziennej aktywności fizycznej zaliczają się również spacery. Zamiast windy wybierz schody, jeśli jeździsz autem, wybieraj dalsze miejsca parkingowe, a jeśli komunikacją miejską – wysiadaj przystanek wcześniej lub później. Warto również wyrobić nawyk codziennej aktywności, nie musi ona być długim i ciężkim treningiem. Już 20 minut codziennej aktywności fizycznej przyniesie wiele korzyści zdrowotnych. Należy pamiętać, iż jakakolwiek aktywność fizyczna jest lepsza od jej braku.
Zadbaj o dietę
Przede wszystkim należy pamiętać o podstawowych zasadach prawidłowego żywienia. Należy dbać o regularne spożywanie posiłków. Najlepiej 4-5 o niskim indeksie glikemicznym. Dbać o to, by dieta była kolorowa i obfitowała w warzywa i owoce, najlepiej surowe. Pamiętać o właściwym nawodnieniu – ok. 2 l na dobę. Unikać dosalania potraw oraz spożywania alkoholu i innych używek.
W leczeniu, jak i profilaktyce cukrzycy, bardzo dobrym modelem żywienia jest dieta śródziemnomorska, która obecnie uważana jest za najzdrowszy sposób żywienia. Tradycyjny sposób żywienia Polaków znacznie różni się od diety śródziemnomorskiej, dlatego warto wdrożyć jej elementy do codziennego jadłospisu. Dieta ta opiera się na spożywaniu:
- jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (oliwy z oliwek);
- dużych ilości nieprzetworzonych warzyw i owoców;
- pełnoziarnistych produktów zbożowych;
- nasion roślin strączkowych;
- średnich ilości ryb;
- małych ilości czerwonego mięsa i produktów mięsnych;
- umiarkowanych ilości czerwonego wina.
W profilaktyce i leczeniu cukrzycy istotny jest również sposób przygotowania potraw. Mięso najlepiej gotować lub piec w żaroodpornym naczyniu, specjalnym garnku do obróbki termicznej bez tłuszczu, w folii lub rękawie foliowym, w pergaminie, na grillu lub dusić bez obsmażania. Ważne, by unikać smażenia na maśle i dużej ilości tłuszczu. Do smażenia należy wybierać oliwę z oliwek lub olej rzepakowy, a pozostałe oleje stosować wyłącznie na surowo (np. dodawać do sałatek). Należy również unikać rozgotowywania kaszy, ryżu, makaronu czy ziemniaków. Po ugotowaniu należy przelać je zimną wodą. Warzywa i owoce najlepiej spożywać na surowo albo po ich krótkim gotowaniu we wrzącej wodzie. Zamiast soli do diety należy włączyć przyprawy ziołowe. Nie zabielać zup śmietaną czy zasmażkami, można w zamian za to użyć jogurtu naturalnego czy mleka.
Cukrzyca typu 2 w dużej mierze determinowana jest przez styl życia. Aby jej zapobiegać, należy pamiętać o regularnym badaniu poziomu cukru we krwi. Bardzo ważne jest, aby utrzymywać prawidłową masę ciała. Z pewnością przyczyni się do tego zbilansowana dieta oraz odpowiedni udział aktywności fizycznej.
Przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy, dla diabetyków i osób z tendencją do cukrzycy oraz osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów.
Bibliografia:
- Ciborowska H., Rudnicka A. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Grzymisławski M. Dietetyka kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
- Grzymisławski M., Gawęcki J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
- Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D. Dietoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour: Web Annex. Evidence profiles ISBN 978-92-4-001511-1.