POChP, jak sama nazwa wskazuje, to poważna choroba dotykająca płuca. Zazwyczaj związana jest stanem zapalnym w samych płucach oraz pobliskich oskrzelach. Charakteryzuje się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe. Jest najczęściej występującą przewlekłą chorobą układu oddechowego.

Zdrowe Rozwiązania
na inhalacje dla dzieci i dorosłych:
reklama

ECTODOSE* – roztwór do inhalacji z ektoiną bez recepty – ma nowe opakowanie. W środku znajduje się ta sama ilość ampułek, z tym samym składem. Przeczytaj więcej o nowych opakowaniach ECTODOSE na Solinea.pl.


Co to jest POChP i ile osób na nią choruje?

W samej nazwie POChP zawiera się opis schorzenia. By zrozumieć, na czym polega, warto rozłożyć skrót POChP na czynniki pierwsze.

  • P – przewlekła. Co to znaczy, że choroba jest przewlekła? Według definicji choroba przewlekła to takie schorzenie, które trwa długo, a zmiany chorobowe postępują stosunkowo wolno. Choroba przewlekła powoduje nieodwracalne zmiany patologiczne, które obniżają sprawność chorego. W takim przypadku stosuje się leczenie objawowe i podaje leki, które głównie hamują rozwój choroby2.
  • O – obturacja. Obturacja to słowo rzadko używane w powszechnym języku. W medycznej nomenklaturze (coraz rzadziej stosowanej także przez samych lekarzy) oznacza trudność lub niedrożność, która pojawia się w przekroju dróg oddechowych. Jej przyczyną najczęściej bywa stan zapalny, obrzęk, nadmierny rozrost i spadek elastyczności tkanek nabłonkowych, nadprodukcja śluzu lub spadek napięcia mięśni gładkich.
  • ChP – choroba płuc. Choroba ta związana jest z utrudnieniem przepływu powietrza (ze względu na przewlekły stan zapalny) właśnie w płucach. Wyróżnia ją występowanie patologicznych typowych dla przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc.

Szacuje się, że w Polsce na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc choruje 10 proc. osób po 40 roku życia. Z dolegliwością tą boryka się dwa razy więcej mężczyzn niż kobiet. Według zebranych danych statystycznych, w Polsce około 80 proc. pacjentów znajduje się w łagodnym lub umiarkowanym stadium choroby i rzadko jest ona rozpoznana. Właśnie dlatego szacunki dotyczące liczby chorych najprawdopodobniej są zaniżone3.

W ustaleniu bardziej precyzyjnych liczb chorych przeszkodziła również pandemia SARS-CoV-2. Jak wynika z przeprowadzonych badań i obserwacji, od 2020 roku wielu chorych nie zgłasza się do lekarza, pomimo odczuwania dolegliwości. Ich decyzję motywuje strach zarówno przed rozpoznaniem zakażenia koronawirusem, jak i POChP. Osoby, które mają już rozpoznanie, mimo zaostrzeń nie zgłaszają się do lekarza z obawy przed kontaktem z innymi pacjentami i zakażeniem SARS-CoV-2. W konsekwencji prowadzi to do zaostrzeń choroby i pogorszenia stanu chorych5.


Nebu-dose HIALURONIC

Przeznaczony do nebulizacji w celu poprawienia komfortu oddychania. Intensywnie nawilża.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
NAZWA WYROBU MEDYCZNEGO: NEBU-dose HIALURONIC. ZASTOSOWANIE: Wskazany w terapii inhalacyjnej w celu ułatwienia ruchu wydzielinie w drogach oddechowych, aby poprawić komfort oddychania. Zalecany dla pacjentów cierpiących na zapalenie oskrzelików, ostre zapalenie oskrzeli, mukowiscydozę oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). PODMIOT PROWADZĄCY REKLAMĘ: Solinea sp. z o.o. PRODUCENT: Unolab Manufacturing S.l.
reklama

Najczęstsze przyczyny POChP. Dlaczego chorujemy?

Na zachorowanie na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc najbardziej narażone są osoby po 40 roku życia. Zwłaszcza te, które są aktywnymi palaczami. Udowodniono, że palenie tytoniu powoduje 80 proc. przypadków POChP.

Papierosy to nie jedyne źródło zachorowania na POChP. Przewlekłą obturację płuc często diagnozuje się również w przypadku osób, które w miejscu pracy narażone są na kontakt z organicznymi i nieorganicznymi gazami. Równie często do POChP prowadzi życie w środowisku z zanieczyszczonym powietrzem. Smog i inne zanieczyszczenia powodują rozwój POChP w przypadku 33 proc. osób niepalących4.

Najbardziej szkodliwymi zanieczyszczeniami powietrza, które sprzyjają rozwojowi przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, są: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, ozon i tak zwane pyły zawieszone (lekkie cząsteczki pyłów o różnym składzie chemicznym, które unoszą się w powietrzu – uważa się, że im mniejsze cząsteczki, tym bardziej szkodliwe dla płuc). Na zachorowanie na POChP wpływ mają zanieczyszczenia powietrza w domu. Ich główną składową są: dym papierosowy, dym węglowy oraz dym i popiół z drewna (zwłaszcza w słabo wentylowanych pomieszczeniach, w których do gotowania lub ogrzewania używa się pieców starego typu).

POChP – mechanizm choroby

Palenie tytoniu (bierne i czynne), zanieczyszczenia powietrza, infekcje oddechowe we wczesnym dzieciństwie, nawracające infekcje oskrzelowo-płucne oraz uwarunkowania genetyczne prowadzą do przewlekłego zapalenia w oskrzelach, miąższu płuc i naczyniach płucnych.

To ono w dużej mierze przyczynia się do niszczenia miąższu płuc i nieodwracalnych zmian w obrębie dolnych dróg oddechowych (oskrzelików). Zniszczony miąższ płucny to w efekcie zmniejszona sprężystość płuc oraz zmiany strukturalne – zwężanie dróg oddechowych. Poprzez te wszystkie „modyfikacje” przepływ powietrza przy wydechu jest ograniczony.

Nieodwracalne zniszczenia w strukturze płuc to nie jedyne efekty związane z POChP. Poza nimi występuje cały szereg patologicznych zmian, które odpowiednim leczeniem można odwrócić. Są to: obrzęk, nadmiar wydzieliny w płucach (hipersekrecja śluzu) oraz skurcz mięśni gładkich (odpowiedzialne są za zwiększenie oporu oskrzelowego i, co za tym idzie, utrudnienia w przepływie powietrza4.

U pacjentów z POChP dochodzi do rozrostu i przerostu okrężnych mięśni gładkich i włóknienia okołooskrzelowgo. Do tych procesów najczęściej dochodzi w bardzo niewielkich „elementach składowych” dróg oddechowych, głównie w oskrzelach o średnicy mniejszej niż 2 mm. Te zmiany należą do nieodwracalnych efektów POChP4.

By jeszcze bardziej „utrudnić życie” pacjentów z POChP, na chorobę „nakładają się” jeszcze inne czynniki, które pogłębiają zaburzenia przepływu powietrza. Są nimi:

  • nacieki zapalne,
  • obrzęk,
  • skurcz mięśni gładkich w ścianie oskrzeli,
  • zaleganie śluzu w ich świetle4.

Kolejnym mechanizmem odpowiedzialnym za zwężenie oskrzeli i ograniczenie przepływu powietrza jest zmniejszenie sprężystości płuc spowodowane nasilającą się rozedmą. POChP prowadzi także do rozwoju nadciśnienia płucnego. Dzieje się tak na skutek skurczu naczyń z powodu niedotlenienia, zmian strukturalnych w ścianie małych tętnic płucnych i utraty włośniczek płucnych (w następstwie rozedmy) i serca płucnego.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Choroby w dzieciństwie wpływają na zachorowanie na POChP

Płuca u człowieka rozwijają się do około siódmego roku życia. Do tego momentu zwiększa się liczba przewodów pęcherzykowych oraz pęcherzyków płucnych. Jeżeli u dziecka (zwłaszcza do trzeciego roku życia) często pojawiają się nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych, może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia obwodowych struktur płuc. W efekcie na trwale upośledzone zostają czynności wentylacyjne, kiedy dziecko jest już dorosłe i osiąga wiek około 20-25 lat. To właśnie na tym etapie życia rezerwy wentylacyjne płuc są największe4.

Na rozwój POChP w dorosłym życiu wpływ ma również niska masa urodzeniowa dziecka. Udowodniono, że sięgająca czasów dzieciństwa skłonność do nawracających infekcji oskrzelowo-płucnych ma z kolei znaczenie jedynie w zaostrzeniach POChP, a ich znaczenie w rozwoju choroby nie zostało udowodnione. Wiadomo, że rozedmę płuc przyspieszać może zakażenie się wirusem HIV i prątkami gruźlicy.

Najczęstsze objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to jedno z tych podstępnych schorzeń, które latami potrafi nie dawać żadnych szczególnych niepokojących objawów. We wczesnej diagnostyce nie pomaga również fakt, że często pacjenci lekceważą swoje objawy płucne, myląc je (lub tłumacząc je sobie) na przykład astmą, alergią czy związaną z wiekiem lub wagą gorszą kondycją i wydolnością oddechową.

Chory z POChP zazwyczaj skarży się na postępującą z upływem lat duszność, która początkowo występuje tylko podczas wysiłku. W końcowym okresie choroby i podczas jej zaostrzeń duszność może być również odczuwana w spoczynku4.

Pacjenci, u których finalnie rozpoznawana jest POChP, bardzo często skarżą się na:

  • męczący kaszel,
  • trudności z nabraniem powietrza „do pełna”,
  • płytszy oddech,
  • ucisk w klatce piersiowej,
  • świszczący oddech7.

Chorzy na ciężką postać POChP mogą także borykać się z utratą łaknienia, łatwym męczeniem się, chudnięciem i objawami lęku lub depresji7.

Jak rozpoznaje się POChP? Objawy choroby

We właściwym zdiagnozowaniu u pacjenta POChP pomaga przede wszystkim właściwie zebrany wywiad oraz badanie fizykalne (przedmiotowe). O tym, że może mieć do czynienia z POCHP, lekarza informują typowe dla tego schorzenia fenomeny osłuchowe: osłabienie szmeru pęcherzykowego i bębenkowy odgłos opukowy, a także sinica wargową, poparte badaniem spirometrycznym2.

Rozpoznanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc ustala się także na podstawie badania spirometrycznego i badania radiologicznego klatki piersiowej. Dodatkowymi badaniami pomocnymi w ustaleniu ewentualnych powikłań choroby są: gazometria krwi, EKG i badanie elektrokardiograficzne4.

Polskie Towarzystwo Chorób Płuc zaleca lekarzom, by zbadali bardzo dokładnie pod kątem POChP każdego pacjenta po 40 roku życia, który od lat pali papierosy lub pracuje w mocno zanieczyszczonym środowisku. Chory podejrzany o POChP bardzo często zgłasza występujące od dłuższego czasu (często kilku lat) codzienne (najczęściej poranne) kaszle połączone z wypluwaniem plwociny4.

Rozpoznania POChP to dopiero część procesu w postawieniu ostatecznej diagnozy. Po dokładniejszym zbadaniu pacjenta lekarz musi jeszcze ustalić kategorie zaawansowania tego schorzenia. Ten element ma istotny aspekt praktyczny. Dopiero znając stopień zaawansowania, specjalista może dobrać właściwe leczenie. Dotychczas stosowano podział choroby na cztery stopnie zaawansowania uwzględniający jedynie wielkość ograniczenia przepływu powietrza przez oskrzela mierzony wielkością FEV1 wyrażoną w procentach wartości należnej.


Nebu Dose Plus

Roztwór do inhalacji, zmniejsza mokry kaszel i gęsty katar. Udrożnia i nawilża.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
NAZWA WYROBU MEDYCZNEGO: NEBU-dose PLUS. ZASTOSOWANIE: Wskazany w terapii inhalacyjnej w celu ułatwienia ruchu wydzielinie w drogach oddechowych, aby poprawić komfort oddychania. Zalecany dla pacjentów cierpiących na zapalenie oskrzelików, ostre zapalenie oskrzeli, mukowiscydozę oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). PODMIOT PROWADZĄCY REKLAMĘ: Solinea sp. z o.o. PRODUCENT: Unolab Manufacturing S.l.
reklama

Jak leczy się przewlekłą obturacyjną chorobę płuc?

Leczenie POChP lekarz dobiera na podstawie tego, w jakim stanie obecnie jest pacjent i szacowaniu ryzyka zaostrzeń jego choroby. Leczeniem inicjującym jest podanie leków rozkurczających oskrzela2.

Jedną z metod leczenia pacjentów z POChP jest rehabilitacja oddechowa. Poddaje się jej chorych, by poprawić wydolność wysiłkową, zwiększyć ogólną sprawność i pośrednio zminimalizować częstotliwość hospitalizacji, przedłużyć życie i poprawić jego jakość.

W przypadku zaostrzeń choroby powszechnie stosowaną metodą leczniczą jest nieinwazyjna wentylacja mechaniczna. NMW wykonuje się przy użyciu aparatów wytwarzających dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych. Zazwyczaj stosuje się do tego łatwy w obsłudze respirator ciśnieniowo zmienny typu BPAP, generującego dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych, wyższe podczas wdechu i niższe podczas wydechu. Wspomaganie wentylacji odbywa się przez maskę nosową lub twarzową4.

Chorzy z ciężką postacią POChP poddawani są nie tylko farmakoterapii, ale i domowej tlenoterapii. W przypadku bardziej zaawansowanych postaci POChP podejmowane jest także leczenie operacyjne. Leczenie chirurgiczne w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc może polegać na: operacyjnym wycięciu pęcherzy rozedmowych, operacyjnym zmniejszeniu objętości płuc (OZOP), bronchoskopowe zmniejszanie objętości płuc czy nawet przeszczepieniu płuc4.

Lekarze zajmujący się leczeniem chorych z POChP coraz większą uwagę przykładają też do edukacji swoich pacjentów. Oczywiście trudno nazwać to metodą leczniczą, ale poszerzanie bazy informacji na temat własnego schorzenia ma wpływ na radzenie sobie z nim.

Trzeba pamiętać, że do wystąpienia POChP prowadzi cały szereg nieodwracalnych zmian w dolnych drogach oddechowych. To właśnie z tego powodu leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc polega głównie na zahamowaniu postępów choroby, łagodzeniu objawów oraz poprawie jakości życia. Nieleczone POChP rokuje bardzo źle. Chociaż choroba rozwija się zwykle dość wolno, to w efekcie prowadzi do niewydolności płuc i zgonu chorego.

Profilaktyka POChP. Jak przeciwdziałać chorobie?

POChP to jedna z tych chorób, na którą w znacznej mierze wpływają czynniki zewnętrzne. By zmniejszyć ryzyko zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, należy: odstawić palenie tytoniu (bierne i czynne), unikać przebywania w zanieczyszczonym środowisku, dbać i aktywność fizyczną (najlepiej łączyć ją z rehabilitacją oddechową, wzmacnianiem mięśni brzucha), stosować właściwą dietę (i dbać o właściwą wagę ciała) oraz chronić się przed infekcjami dróg oddechowych.

Całkowite uniknięcie przebywania w zanieczyszczonym środowisku jest prawie zawsze niemożliwe do wykonania. Stan powietrza w Polsce, zwłaszcza w okresie zimowym, jest zły lub bardzo zły w większości kraju. Warto jednak przed wyjściem na zewnątrz, sprawdzić stan powietrza. W sytuacji alarmujących wyników ogranicz wyjście z mieszkania, zrezygnuj z aktywności fizycznej „na powietrzu” i noś maskę antysmogową.


Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera ektoinę.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
NAZWA WYROBU MEDYCZNEGO: Ectodose. ZASTOSOWANIE: Wspomagająco w leczeniu stanów zapalnych oraz objawów chorób układu odechowego - w astmie alergicznej i niealergiczna, zapaleniu oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. PODMIOT PROWADZĄCY REKLAMĘ: Solinea sp. z o.o. PRODUCENT: bitop AG
reklama


Źródła:

  1. K. Bąk-Drabik, Ziora D, Jakość życia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc
  2. Chodarcewicz E., Leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc w świetle rekomendacji GOLD 2021 i pandemii COVID-19
  3. Czym są choroby przewlekłe? https://centrumwojtowicza.pl/choroby-przewlekle/czym-sa-choroby-przewlekle/
  4. Górecka D, Jassen E., Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)
  5. Hnizdo E., Sullivan P.A., Bang K.M., i wsp. Association between chronic obstructive pulmonary disease and employment by industry and occupation in the US population: a study of data from the Third National Health and Nutrition examination survey
  6. Logg J.C., Chu F., Utokaparch S. i wsp. The nature of small-airway obstruction in chronic obstructive pulmonary disease
  7. Pierzchała W., Niżankowska-Mogielicka E., Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
  8. Rijcken B, Schouten JP, Weiss ST, Speizer FE, vander Lende R. The relationship of nonspecific bronchial responsiveness to respiratory symptoms in a random population sample
  9. Dutkowska A, Antczak A. Standardy leczenia POChP