Czym jest zespół stresu pourazowego (PTSD)?

Zespół stresu pourazowego to zaburzenie psychiczne, które jest związane z narażeniem życia i zdrowia, wystawieniem ich na sytuację ekstremalną (np. walka na froncie wojennym czy katastrofa komunikacyjna), ale także narażeniem na doświadczenie skrajnego zaniedbania czy przemocy seksualnej. W rozwoju mechanizmów powstawania PTSD Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne podkreśla znaczenie poczucia zagrożenia życia oraz bezradność w obliczu oprawcy lub sytuacji.

PTSD może się rozwinąć nie tylko u osoby, która bezpośrednio była narażona na przerażającą sytuację, ale również była jej światkiem czy uczestniczyła w inny sposób w zdarzeniu, którym ktoś zginął, odniósł poważne rany lub było narażone jego życie i zdrowie. Świadkowie przemocy, ratownicy medyczni, strażacy, inne osoby pomagające poszkodowanym – oni również mogą doświadczać objawów stresu pourazowego.

Zdrowe Rozwiązania
dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego:
reklama

PTSD: co to? Objawy stresu pourazowego

Objawy PTSD bardzo mocno utrudniają funkcjonowanie w codziennej rzeczywistości, ponieważ przebyta trauma uwrażliwia mózg na ciągłe monitorowanie i wyszukiwanie zagrożenia, a także na koncentrowanie się na działaniach umożliwiających przetrwanie – mimo że obiektywne niebezpieczeństwo minęło, a osoba jest już bezpieczna.

Charakterystyczne objawy zespołu stresu pogazowego to:

  • powtarzające się, natrętne obrazy, wspomnienia przebytego urazu na jawie lub we śnie (flashbacks),
  • otępienie i odrętwienie uczuciowe,
  • odizolowanie od innych osób,
  • niereagowanie na otoczenie,
  • unikanie działań i sytuacji przypominających o urazie,
  • anhedonia,
  • mogą pojawiać się wybuchy strachu, paniki, gniewu w wyniku powracających wspomnień o urazie,
  • często pojawia się lęk,
  • mogą rozwinąć się objawy depresyjne, myśli samobójcze.
zespół stresu pourazowego (ptsd)

Nadmierne pobudzenie i stan ciągłej gotowości powoduje, że osoba z PTSD jest napięta, często odczuwa przyśpieszony rytm serca, nadwrażliwość na bodźce, ma zbyt czujny sen czy przeżywa niepokój. Osoby, które doświadczyły katastrofy, wojny, często przeżywają ją na nowo w snach, wraz z bardzo silnymi emocjami, które pojawiały się w chwili wydarzenia.

U osób z diagnozą PTSD może rozwinąć się poczucie winy ocalałego, czyli uznawanie swojej winy, wobec tych, którzy nie przeżyli. Taki stan charakteryzuje się poczuciem beznadziejności oraz bezradności w obliczu trudnej sytuacji, obwinianiem siebie, że dana osoba nie zrobiła wystarczająco dużo, aby pomóc innym.


Miorestin

Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Diagnoza PTSD. Zespół stresu pourazowego wg ICD-10, DSM-5

Diagnozę PTDS stawia się na podstawie spełnienia kryteriów diagnostycznych obowiązującej obecnie w Polsce Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń ICD-10 oraz DSM-V (Podręcznika diagnostyczno-statystycznego zaburzeń psychicznych). W trakcie konsultacji psychiatrycznej lekarz psychiatra zbiera szeroki wywiad na temat funkcjonowania, objawów oraz doświadczeń z przeszłości. W trakcie konsultacji weryfikowane są obecne objawy, wcześniejsze choroby oraz zaburzenia. Konsultacja ze specjalistą to też okazja do weryfikacji własnych obaw oraz zadawania pytań.

Complex PTSD (C-PTSD): co to takiego?

C-PTSD często jest rozpoznawany u osób, które doświadczyły złożonych traum, szczególnie w relacji z rodzicami czy opiekunami we wczesnych etapach życia. C-PTSD łączy objawy PTSD oraz zaburzenia osobowości.

Complex PTSD to złożony zespół stresu pourazowego, który wiąże się ze zmianami w zakresie regulacji impulsywnych reakcji (np. radzenia sobie ze złością), podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych. Mogą pojawić się zmiany w zakresie możliwości koncentracji uwagi i świadomości, co może prowadzić do amnezji, dysocjacji i depersonalizacji.

Cechą charakterystyczną tego zespołu zaburzeń jest chroniczne przeżywanie wstydu, trudności w nawiązywaniu bliskich relacji, zaufania innym oraz emocjonalnego zaangażowania w związek. Mogą pojawić się objawy somatyczne związane z przeżywanymi emocjami. Objawami C-PTSD są: deregulacja emocjonalna, negatywny obraz siebie oraz duże zaburzenia w relacjach interpersonalnych.

Leczenie PTSD to długotrwały proces

Leczenie PTSD jest wymagającym zadaniem, jednak wiele rodzajów terapii zajmuje się wspieraniem osób cierpiących na zaburzenia stresu pourazowego.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna koncentruje się na zmianie sposobu odbioru rzeczywistości przez osobę doświadczającą skutków urazu. Praca skupia się na modyfikacji myślenia, odczuwania oraz zachowania.

Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) jest odłamem nurtu poznawczo-behawioralnego, który dodatkowo skupia się na pracy nad wzmocnieniem wrażliwości i otwartości na wewnętrzne doświadczenia.

Somatic Experiencing z kolei jest metodą psychofizyczną leczenia objawów traumy i łagodzenia chronicznego stresu, która została opracowana przez Petera A. Levine’a. Skupia się na przywróceniu równowagi w układzie nerwowym po doświadczeniu traumatycznym oraz na zmianie postrzegania własnych zasobów i umiejętności adaptacji do danej sytuacji.

Terapia EMDR – Eye Movment Desensitization and Reprocessing (metoda uwrażliwiania i przetwarzania) zakłada stymulację zmysłów klienta przez terapeutę w trakcie sesji i rozmowy. Kiedy klient zagłębia się w bardzo trudne wspomnienia, terapeuta zachęca go do wodzenia wzrokiem za jego palcem, a by uruchomić i przyśpieszyć procesy przetwarzania poznawczego.

W przypadku leczenia osób z traumą złożoną stosuje się wielofazowy model leczenia. Pierwsze kroki w pracy z pacjentem z diagnozą PTSD lub C-PTSD to stabilizacja stanu danej osoby, następnie praca nad urazowymi doświadczeniami, aż do wzmacniania integracji pożądanych zmian w różnych obszarach życia.


Citotrop

Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, powikłaniach po przebytych udarach i urazach, a także w przypadku chorób neur...

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama


Źródła:

  1. Cebella A., Łucka I., Zespół stresu pourazowego – rozumienie i leczenie, Via Medica. Psychiatria, tom 4, nr 3, 2007, s. 128-137
  2. Tomalski R., Pietkiewicz I., Złożony zespół stresu pourazowego – przełom w leczeniu zaburzeń osobowości, Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 20 (1), 2020, s. 54-60.