Czym jest i do czego służy pulsoksymetr?
Pulsoksymetr to urządzenie elektroniczne, służące do pomiaru tętna oraz saturacji krwi. Tak naprawdę największe znaczenie ma właśnie saturacja, czyli stopień nasycenia hemoglobiny tlenem. Najprościej mówiąc, to małe urządzenie pozwala kontrolować poziom dotlenienia organizmu i odpowiednio wcześnie wykryć niewydolność oddechową.
Jak działa? Otóż urządzenie wyposażone jest w diody emitujące światło o różnej długości fal:
- światło czerwone (660 nm),
- światło podczerwone (940 nm).
Hemoglobina różnie reaguje na fale, w zależności od tego, czy prawidłowo transportuje tlen, czy jest go pozbawiona. Na tej podstawie urządzenie dokonuje pomiaru nasycenia krwi tlenem.
Pulsoksymetr w formie klipsa można założyć na palec u ręki, najlepiej wskazujący lub środkowy. Ważne jest to, aby dobrać rozmiar do wieku. Dzieci nie powinny korzystać z urządzeń przeznaczonych dla dorosłych, ponieważ wynik najprawdopodobniej będzie niepoprawny ze względu na zbyt luźne zapięcie klipsa.
Kto powinien zaopatrzyć się w pulsoksymetr?
Pulsoksymetr będzie pomocny przede wszystkim w przypadku osób cierpiących na choroby układu oddechowego oraz układu sercowo-naczyniowego, kiedy istnieje ryzyko niedotlenienia organizmu. Dzięki temu małemu i prostemu urządzeniu można kontrolować swój puls i ilość tlenu w krwi, a w razie potrzeby szybko reagować.
Oprócz tego pulsoksymetr przyda się osobom w podeszłym wieku cierpiącym na choroby przewlekłe, a także osobom uprawiającym sporty wysokościowe np. wspinaczka górska lub skoki ze spadochronem, w przypadku których istnieje ryzyko niedotlenienia.
Ze względu na sytuację pandemiczną, która jest dość świeżym tematem, warto wspomnieć, że pulsoksymetr przydaje się też u pacjentów chorych na covid-19. W trakcie tej choroby może dojść do cichej hipoksji, czyli stanu niedotlenienia organizmu, którego nie odczuwa pacjent. Na czas choroby warto zatem zaopatrzyć się w to niewielkie urządzenie i regularnie sprawdzać poziom tlenu we krwi.
Pamiętaj, że nawet chwilowe niedotlenienie może doprowadzić do stałego uszkodzenia narządów.
Jak używać pulsoksymetru?
Pulsoksymetru należy używać przede wszystkim rozważnie. W przypadku domowych urządzeń (zwłaszcza tych gorszej jakości) często dochodzi do błędu w pomiarach. Zdarza się, że pacjenci wzywają pogotowie ratunkowe, a na miejscu okazuje się, że wszystko jest w porządku i interwencja medyka była zupełnie niepotrzebna.
Aby uniknąć takich sytuacji, warto wiedzieć, co może zaburzyć wynik pomiaru pulsoksymetrem. Najczęstszą przyczyną jest ruch lub drżenie pacjenta. Jeśli więc uzyskany wynik jest bardzo niski, warto powtórzyć pomiar i upewnić się, że znów nie doszło do ruchu lub drżenia. Ważne jest także to, aby przed sprawdzeniem saturacji krwi uspokoić organizm i nie podejmować się żadnego wysiłku fizycznego.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zawiera: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, ekstrakt z nasion kasztanowca, bromelainę, wit. C (kwas L-askorbinowy) i rut...
Inne czynniki zaburzające pomiar to:
- zbyt luźny klips,
- mokra dłoń,
- pomalowane paznokcie (zwłaszcza na ciemny kolor),
- uszkodzone lub brudne paznokcie,
- zmarznięte dłonie,
- tatuaż w miejscu pomiaru,
- ciemny pigment skóry,
- zatrucie dwutlenkiem węgla,
- niewydolność krążenia.
Najlepiej wykonać pomiar kilka razy. Jeśli za każdym razem urządzenie wskazuje zbyt niski poziom tlenu we krwi, należy wezwać pogotowie ratunkowe. Gdy u osoby zdrowej saturacja krwi spada poniżej 90% potrzebna jest pomoc medyczna.
Jaki wynik jest prawidłowy? To zależy m.in. od stanu fizjologicznego oraz wieku pacjenta:
- 95-98% – zdrowa osoba dorosła,
- 94-98% – osoba powyżej 75. roku życia,
- 88–92% – osoba chora na POChP.
Poziom nasycenie hemoglobiny tlenem może być też nieco niższy u osób regularnie palący tytoń. Istnieje też wiele innych przypadków, kiedy za prawidłową saturację uznaje się tę odbiegającą od normy u dorosłej osoby zdrowej. Nie sposób ich tu wszystkich wymieniać, jednak można wyciągnąć z tego jeden wniosek – interpretowanie uzyskanego wyniku nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać.
Jak przygotować się do wykonania pomiaru pulsoksymetrem?
- Zmyj lakier z paznokci i usuń opatrunki.
- Upewnij się, że paznokcie są czyste.
- Rozgrzej i osusz dłonie.
- Uspokój organizm, nie wykonuj pomiaru po wysiłku fizycznym.
Pamiętaj, że klips należy założyć na palec bez zmian grzybiczych i mechanicznych urazów. Pomiaru zawsze dokonuj w pomieszczeniu zamkniętym.
Jaki pulsoksymetr kupić?
Domowy pulsoksymetr ma spełniać tylko dwie funkcję – mierzyć tętno i saturację krwi. Nie warto więc skupiać się na dodatkach, kolorze podświetlenia czy wyglądzie. Liczy się tylko jakość. Trzeba pamiętać, że jest to przyrząd medyczny, dlatego nie należy kupować go z niepewnych źródeł. Niskiej jakości pulsoksymetr będzie pokazywał niezgodne z rzeczywistością wyniki i niepotrzebnie powodował stres.
Warto wybrać urządzenie z wyższej półki, ze statusem wyrobu medycznego i certyfikatem CE. Takie produkty z pewnością znajdziesz w aptece. Ceny dobrych domowych pulsoksymetrów zaczynają się od 100 zł. W urządzenia za 20 zł nie ma sensu inwestować.