Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Produkt polecany jest w przypadku neurodegeneracyjnych chorób oczu, w szczególności jaskry.
Nieodzowne wsparcie w procesie przywracania integralności błon komórkowych, które uległy uszkodzeniu...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Sterylny roztwór do oczu wskazany dla pacjentów w początkowym stadium retinopatii cukrzycowej.
Głównym składnikiem preparatu jest cytykolina – naturalnie występujący, endogenny prekursor fosfatyd...
Przeznaczony dla osób o zwiększonym zapotrzebowaniu na kwas alfa-liponowy, dla diabetyków i osób z t...
Czym jest stopa cukrzycowa?
Stopa cukrzycowa lub zespół stopy cukrzycowej (niekiedy określana też jako noga cukrzycowa lub palec cukrzycowy – w zależności od skali występowania zmian) to jedno z powikłań nieprawidłowo leczonej cukrzycy. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje ją jako obecność infekcji, owrzodzenia (rany), destrukcji głębokich tkanek z obecnością cech neuropatii oraz niedokrwienia o różnym stopniu zaawansowania.
W piśmiennictwie wskazuje się, że ryzyko wystąpienia owrzodzenia u osób chorych na cukrzycę waha się od 12 do 25%. U 1% pacjentów kończy się amputacją fragmentu kończyny dolnej.
Czynnikami, które w największym stopniu przyczyniają się do powstania stopy cukrzycowej, są: neuropatia oraz niedokrwienie kończyn dolnych. Wskutek uszkodzenia nerwów czuciowych chory nie odczuwa bólu towarzyszącego powstawaniu różnego rodzaju ran i skaleczeń w obrębie stopy. Co więcej, neuropatia motoryczna prowadzi do zniekształcenia naturalnych krzywizn stopy, zmian rozkładu obciążenia i stopniowego uszkadzania tkanek głębokich przez zrogowaciały naskórek.
Diabetolodzy zwracają też uwagę na neuropatię autonomiczną, która powoduje zmniejszoną potliwość stóp, ich łatwe wysychanie i pękanie naskórka, co tylko zwiększa ryzyko infekcji.
Na neuropatię nakłada się niedokrwienie wynikające ze zmian miażdżycowych, które stopniowo upośledza naturalne procesy gojenia1.
Jak rozpoznać objawy stopy cukrzycowej?
Neuropatia to stopniowa degradacja nerwów. Pierwszym objawem stopy cukrzycowej jest zwykle ograniczenie czucia w obrębie stóp. Pacjenci zgłaszają, że nie czują dotyku (a niekiedy nawet silnego „szczypania”). Zmianom neurologicznym towarzyszy jednak uczucie pieczenia, palenia i mrowienia.
W miarę jak słabną mięśnie śródstopia, dochodzi do deformacji stopy. Zwykle pojawiają się tzw. palce młoteczkowate, a sklepienie podłużne ulega podwyższeniu. W efekcie noszone dotychczas obuwie staje się zbyt obcisłe, powodując odgniecenia i otarcia, czego osoba chora niestety nie czuje.
Niedokrwienie stopy powodowane przez zmiany w obrębie naczyń krwionośnych prowadzi do skrzepów, wrzodów, a w skrajnych przypadkach nawet martwicy. Stopy cukrzyka zwykle są nienaturalnie chłodne w dotyku.
Nieleczenie stopy cukrzycowej prowadzi do rozwoju dolegliwości bólowych w obrębie stopy. Chorzy zaczynają mieć trudności z chodzeniem i często borykają się z infekcjami. Według klasyfikacji Wagnera (stosowanej do oceny skali negatywnych zmian w przypadku tego schorzenia) wyróżnia się 6 stopni rozwoju stopy cukrzycowej – od stopy wysokiego ryzyka (poziom 0) do rozległej martwicy (poziom 5)2.
Jak leczyć stopę cukrzycową?
Leczenie stopy cukrzycowej powinno być dopasowane do stopnia jej zaawansowania. Istotne znaczenie ma szybka reakcja. Im szybciej osoba chora zareaguje na rany pojawiające się w obrębie stóp, tym większa szansa, że uda się powstrzymać rozwój owrzodzeń i zapobiec martwicy. Poradnie diabetologiczne wdrażają kilkuelementową procedurę, która obejmuje następujące kroki:
- rana, która już powstała, powinna być odkażona delikatnym środkiem antyseptycznym (innym niż spirytus salicylowy albo woda utleniona, które mogą niepotrzebnie powiększyć zakres uszkodzenia tkanek);
- tkanki objęte martwicą powinny być starannie usunięte przy pomocy skalpela, a ranę należy ocenić pod kątem infekcji oraz ewentualnego niedokrwienia;
- w razie podejrzenia zakażenia zaleca się pobranie materiału do badań mikrobiologicznych;
- stopa objęta zmianami cukrzycowymi powinna być odciążana, w praktyce stosuje się tzw. aircasty, czyli specjalne buty, których używanie nie powoduje nacisku na kończynę.
Oprócz postępowania specyficznego u pacjentów chorych na cukrzycę przeprowadza się rutynowe badania kontrolne obejmujące glikemię czy profil lipidowy, który może wskazywać na postępujące zmiany miażdżycowe. Ważna jest też zwiększanie świadomości pacjenta w zakresie zmiany codziennych nawyków, higieny osobistej oraz diety3.
Buty na stopę cukrzycową
Najlepsze buty dla cukrzyka to takie, które nie powodują otarć. Wybierając obuwie, należy zwrócić uwagę na jego odpowiednio dużą tęgość i wysokość. Materiał cholewki powinien być elastyczny – tak, aby dopasowywał się do zmieniającego się kształtu stopy. Dzięki temu maleje ryzyko powstania drobnych ran będących przyczyną infekcji.
Najlepsza maść na stopę cukrzycową
Polskie Towarzystwo Leczenia Ran stoi na stanowisku, aby przy leczeniu stopy cukrzycowej stosować kremy lub maści o działaniu nawilżająco-natłuszczającym. Skutecznie łagodzą one podrażnienia i redukują objawy nadmiernego złuszczania się naskórka. Łagodzą też podrażnienia związane z przesuszeniem. Należy jednak pamiętać, aby preparatów tych nie aplikować między palcami, a także unikać stosowania ich bezpośrednio na rany i ich okolicę. Warto też zwrócić uwagę czy producent preparatu uzupełnił skład maści o składniki poprawiające krążenie oraz rozgrzewające (np. ekstrakt z kamfory lub tymianku)4.
Pojawienie się pierwszych objawów stopy cukrzycowej powinno być alarmującym sygnałem dla każdego diabetyka. Szybka i zdecydowana reakcja powinna jednak ograniczyć skutki powikłań dla organizmu.
Źródła:
- A. Korzon-Burakowska, Choroby Serca i Naczyń 2007, tom 4, nr 2, 93–98, Zespół stopy cukrzycowej — patogeneza i praktyczne aspekty postępowania;
- Edmonds M, Manu C, Vas P. The current burden of diabetic foot disease. J Clin Orthop Trauma. 2021;17:88-93. Published 2021 Feb 8. doi:10.1016/j.jcot.2021.01.017;
- Riedel U, Schüßler E, Härtel D, Keiler A, Nestoris S, Stege H. Wundbehandlung bei Diabetes und diabetischem Fußulkus [Wound treatment in diabetes patients and diabetic foot ulcers]. Hautarzt. 2020;71(11):835-842. doi:10.1007/s00105-020-04699-9.;
- Postępowanie z chorym z zespołem stopy cukrzycowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran 2021, DOI: https://doi.org/10.5114/lr.2021.110995 oraz https://doi.org/10.5114/lr.2021.113768.