Konsekwencje zdrowotne nadmiernej masy ciała u młodzieży
Nadmierna masa ciała w tej grupie wiekowej wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. U młodzieży z otyłością, w stosunku do osób o prawidłowej masie ciała w tym samym wieku, zauważa się istotnie wyższa częstość występowania zaburzeń:
- metabolicznych,
- endokrynologicznych,
- ortopedycznych,
- psychologicznych.
Otyły nastolatek jest również narażony w większym stopniu rozwinięciem się otyłości w wieku dorosłym, co zwiększa ryzyko:
- zaburzeń układu sercowo-naczyniowego,
- nadciśnienia tętniczego,
- rozwinięcia się cukrzycy,
- inicjacji niektórych nowotworów, np. raka żołądka, jelita grubego, piersi.
Co decyduje o nawykach żywieniowych młodzieży?
Istotną rolę w żywieniu pociech mają ich rodzice i opiekunowie. To właśnie dorośli powinni dawać przykład dobrych nawyków, bo to ich naśladują najmłodsi, biorąc z nich przykład i wcielając podobne zachowania do swojego życia.
Nie można zapomnieć również o reklamach produktów spożywczych, którymi z uwagi na rozwój nowoczesnych technologii jesteśmy wręcz otoczeni – portale społecznościowe w internecie, telewizja, radio, billboardy w miastach czy akcje promocyjne w marketach…
Niestety, poziom edukacji żywieniowej w szkołach jest na bardzo niskim poziomie, przez co dorastający młody człowiek często nie jest w stanie sam dokonywać zdrowychwyborów. Nastolatki odznaczają się dużą wiedzą dotyczącą prawidłowego odżywiania się, ale mimo to w życiu codziennym z reguły nie stosują się do zasad racjonalnego żywienia i w większości przypadków nie wykorzystują tej wiedzy w praktyce. Włączenie do planu zajęć lekcji o właściwym czytaniu etykiet znajdujących się na produktach spożywczych, interpretowaniu piramidy żywienia czy nauki gotowania, poprawiłoby stan wiedzy nastolatków.
Istotną kwestią jest również niewłaściwe postrzeganie masy własnego ciała i niezadowolenie z niego. Ten trend bardzo często widoczny jest wśród dziewcząt i młodych kobiet. Obserwuje się coraz więcej przypadków głodzenia się (anoreksji), kompulsywnego objadania, bulimii czy zespołu jedzenia nocnego.
Rozwój cywilizacji i dostępu do wiedzy powinien iść w parze z większą świadomością konsumentów, jednak jest zupełnie odwrotnie. Utrwalone w okresie dorastania wadliwe nawyki żywieniowe w połączeniu z niekorzystną sytuacją materialną rodzin, stresem i reklamą, skutkują kształtowaniem się niekorzystnych modeli żywieniowych.
Zaniedbywana aktywność fizyczna
Według Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization, WHO) niezbędna, minimalna dawka aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży szkolnej to 60 minut (lub dłużej) umiarkowanej albo intensywnej aktywności fizycznej codziennie. Warto zauważyć, że odsetek osób spełniających zalecenia WHO w poszczególnych grupach wiekowych maleje wraz z wiekiem – im starsza grupa wiekowa, tym mniejszy udział osób spełniających zalecenia. Można więc wyciągnąć wniosek, że młodsze pokolenie rusza się więcej niż starsze, ale mimo to – jest to wciąż zbyt mało.
Najczęstsze negatywne nawyki nastolatków
Nawyki i zwyczaje żywieniowe oraz ruchowe kształtowane są najczęściej w młodym wieku, a wraz z upływem czasu bardzo trudno je zmienić. U najmłodszego pokolenia najczęściej pojawiają się:
- zbyt niska aktywność fizyczna,
- zbyt duża ilość czasu spędzana przed ekranem telewizora lub komputera i związane z tym podjadanie,
- dysproporcja pomiędzy czasem poświęcanym przez młodzież na zajęcia ruchowe i siedzący tryb życia (na korzyść tych ostatnich),
- zbyt częste spożywanie żywności wysoko przetworzonej: słodyczy, fas foodów, chipsów,
- nabywanie w sklepikach szkolnych niezdrowej żywności,
- niska podaż błonnika w diecie,
- oglądanie wielu reklam produktów spożywczych,
- niezbilansowana i mało urozmaicona dieta,
- nieregularne spożywanie posiłków,
- pomijanie posiłków,
- dostarczanie zbyt małej ilości wody mineralnej, a zbyt dużej napojów słodzonych.
Nadmierna masa ciała, a stan psychiczny nastolatków
W środowiskach młodzieżowych aktualnie promowany jest styl życia, który preferuje smukłą lub wręcz nadmiernie wychudzoną sylwetkę. W dążeniu do niej niektórzy młodzi ludzie stosują rygorystyczne diety. Nierzadko taki rodzaj zachowań jest przejawem występowania u nastolatków problemów natury psychologicznej. Kiedy nie widzą efektów redukcji swojej masy ciała, stwierdzają, że zdrowe odżywianie nie ma sensu i powracają do nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Najczęściej skutkuje to powstaniem błędnego koła: zajadaniem stresu, nadprogramowymi kilogramami, złym samopoczuciem, niezadowoleniem z własnej sylwetki, nieprzychylnymi uwagami na temat wyglądu ze strony innych i ponownie zajadaniem stresu.
Potrzebne są zmiany i lepsze nawyki
Problem nieprawidłowego żywienia młodzieży, zwłaszcza nastolatków, stwarza konieczność zmiany nawyków żywieniowych oraz wzbogacenia codziennej diety nastolatków o produkty o wysokiej wartości odżywczej, a niższej kaloryczności. Zarówno krajowe, jak i międzynarodowe badania dotyczące zachowań żywieniowych wskazują na rosnącą liczbę młodych osób z nadwagą i otyłością.
Nieprawidłowe odżywianie, niezależnie od przyczyn, stanowi poważne zagrożenie dla właściwego rozwoju organizmu młodego człowieka oraz stwarza ryzyko pojawiania się wielu problemów zdrowotnych, które mogą się ujawnić dopiero w latach dorosłego życia. Wyłącznie podjęcie konkretnych działań profilaktycznych z zakresu zdrowia oraz wprowadzenie edukacji żywieniowej od najmłodszych lat może przyczynić się do poprawy tej sytuacji.
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i chronią komórki przed stresem oksydacyjnym.