- Rwa kulszowa to zespół objawów spowodowanych uciskiem nerwu kulszowego.
- Gdzie boli rwa kulszowa? Silny ból zwykle promieniuje od dolnej części pleców, wzdłuż nogi, aż do stopy. Nierzadko towarzyszy mu uczucie mrowienia i drętwienia, a także osłabienie siły mięśniowej kończyny.
- Do przyczyn rwy kulszowej zalicza się najczęściej zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatię oraz wady postawy. Duże znaczenie ma także przeciążanie kręgosłupa oraz siedzący tryb życia.
- Jak leczyć rwę kulszową? Terapia zależy od fazy choroby. Ostry stan wymaga odpoczynku i farmakoterapii, z kolei faza przewlekła ustępuje pod wpływem odpowiednio dobranych ćwiczeń fizjoterapeutycznych.
Nerw kulszowy jest największym nerwem obwodowym w ludzkim ciele. Wychodzi ze splotu lędźwiowo-krzyżowego i przebiega wzdłuż odcinka lędźwiowego, przez pośladek, tylną część uda, aż do stopy. Nerw, który jest uciśnięty, nie może prawidłowo przenosić impulsów nerwowych, a przedłużający się ucisk może doprowadzić do stałych zmian strukturalnych i funkcjonalnych. Nerwy mają ograniczoną możliwość regeneracji, dlatego tak istotne jest, aby szybko zdiagnozować i wykluczyć przyczynę dolegliwości.
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witaminy z grupy B – B₁, B₆, B₁₂, a także kwas foliowy.
Rwa kulszowa objawy
W przypadku rwy kulszowej dominującym objawem jest ostry ból okolicy lędźwiowej, który może promieniować wzdłuż nogi.Poza tym charakterystyczny jest objaw drętwienia, osłabienia siły mięśniowej oraz mrowienia wzdłuż całej kończyny. Objawy mogą nasilać się przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów lub w trakcie czynności powodujących wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, takich jak: kichanie, kaszel lub pobyt w toalecie.
W stanie ostrym ból często uniemożliwia poruszanie się i chory może mieć problem nawet ze wstawaniem z łóżka. Natomiast w stanie przewlekłym objawy mogą trwać przez wiele lat, ale nie są na tyle silne, aby uniemożliwiać funkcjonowanie. Zazwyczaj dopiero kiedy pacjent odczuwa bardzo dokuczliwy ból, zaczyna szukać pomocy.
Jak rozpoznać rwę kulszową? Prostym testem stosowanym w diagnostyce tej choroby, który może wykorzystać w gabinecie fizjoterapeuta, jest test Laseque’a. Polega na położeniu się na plecach i uniesieniu prostej nogi do góry. Jeżeli pacjent bez problemu wykonuje to zadanie, przyczyna bólu leży gdzie indziej. Z kolei jeśli pacjent nie jest w stanie wykonać tego zadania, istnieje duże prawdopodobieństwo kompresji nerwu kulszowego.
Jeśli dolegliwościom bólowym okolicy lędźwiowej kręgosłupa towarzyszą takie objawy jak:
- zaburzenia kontroli oddawania moczu,
- zaburzenia kontroli oddawania stolca,
- drętwienie okolicy krocza,
- problemy z erekcją,
należy jak najszybciej zgłosić się na szpitalny oddział ratunkowy. Są to objawy świadczące o tzw. zespole ogona końskiego, który bez szybkiej interwencji medycznej może prowadzić do trwałej niepełnosprawności.
Przyczyny rwy kulszowej
Rwa kulszowa spowodowana jest uciskiem nerwu kulszowego na poziomie L4-S3. Przyczyny ucisku mogą być różne.
Do wad kręgosłupa, które mogą powodować dolegliwości bólowe, należą:
- hiperlordoza lędźwiowa, czyli zjawisko zwiększonej fizjologicznej lordozy. Powstaje na skutek nadmiernego przodopochylenia miednicy, powodując nieprawidłowe wygięcie kręgosłupa. Powoduje to zamknięcie otworów międzykręgowych i kompresję korzeni nerwowych. Wada jest najczęściej spowodowana dysbalansem mięśniowym, pomiędzy nadmiernie napiętym prostownikiem grzbietu, mięśni biodrowo-lędźwiowych i mięśnia prostego uda, a osłabionymi mięśniami pośladkowymi i mięśniami brzucha.
- skoliozy – również mogą powodować ucisk korzeni nerwowych po stronie wklęsłej. Przyczyny skolioz nie są do końca poznane i zazwyczaj są związane z rozwojem wieku dziecięcego.
Przyczyny mogą dotyczyć również pojedynczych segmentów. Pomiędzy poszczególnymi kręgami znajdują się włókniste struktury nazywane krążkami międzykręgowymi, które zapewniają amortyzację kręgosłupa i chronią przed urazami. Wraz z wiekiem krążki tracą swoje właściwości, pogarsza się ich sprężystość i elastyczność, co powoduje, że w pierścieniu włóknistym (zewnętrznej części krążka) pojawiają się pęknięcia, przez które galaretowate jądro miażdżyste (wnętrze) może wydostać się na zewnątrz. Takie zjawisko nazywane jest dyskopatią. Fragmenty substancji mogą naciekać na korzenie nerwowe, powodując ucisk i ból.
Na ataki rwy kulszowejnarażone są przede wszystkim osoby, które prowadzą siedzący tryb życia. Słabe mięśnie głębokie nie zabezpieczają prawidłowo kręgosłupa, co stwarza ryzyko wystąpienia dokuczliwych objawów.
Rwa kulszowa może pojawić się u kobiet w ciąży. Jest to spowodowane zmianami hormonalnymi oraz rosnącą wagą dziecka.
Osoby, które uprawiają amatorsko sport na siłowni, mogą być narażone na przeciążenia kręgosłupa przez nieprawidłowo dobrany ciężar lub złą technikę wykonywania ćwiczeń.
Rwa kulszowa leczenie
Jak wygląda leczenie rwy kulszowej? W zależności od wieku i fazy, w jakiej znajduje się pacjent, metody mogą być zupełnie różne. W stanie ostrym, tzn. kiedy ból uniemożliwia funkcjonowanie, zalecany jest odpoczynek oraz przyjmowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Zazwyczaj lekarz przepisuje je w formie zastrzyków, ponieważ są skuteczniejsze i szybciej działają.
Dextin jest lekiem przeciwbólowym z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jest stosowany do krótkotrwałego, objawowego leczenia ostrego bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego, np. ostrego bólu mięśni lub stawów, bolesnego miesiączkowania, bólu zębów. Lek Dextin jest przeznaczony do stosowania u osób dorosłych. Roztwór do ustny, można przyjąć bezpośrednio z saszetki lub po wymieszaniu zawartości saszetki w szklance wody
Wskazane jest również stosowanie pozycji ułożeniowych, czyli pozycji, w której pacjent czuje ulgę od dokuczliwych objawów. Najczęściej do takich pozycji należy leżenie na plecach ze zgiętymi nogami, podpartymi np. o kanapę lub leżenie na niebolesnym boku, ze zgiętą nogą przyciągniętą do brzucha.
Jeżeli ból jest przewlekły, spowodowany najczęściej siedzącym trybem życia lub przeciążeniem kręgosłupa, należy zgłosić się do fizjoterapeuty, który poszuka przyczyny dolegliwości i zaleci odpowiednie ćwiczenia. Najlepszym rozwiązaniem na rwę kulszową w fazie przewlekłej jest dopasowana do możliwości pacjenta aktywność fizyczna, która ma na celu wzmocnienie osłabionych mięśni, rozluźnienie napięć oraz uelastycznienie tkanek okołokręgosłupowych.
U kobiet w ciąży, które cierpią na objawy rwy kulszowej, nie zaleca się przyjmowania leków przeciwbólowych (oprócz paracetamolu), ponieważ mogą one zaszkodzić dziecku. W takim przypadku warto skonsultować się fizjoterapeutą, który specjalizuje się w pracy z ciężarnymi. Wykorzystanie szeregu technik terapii manualnej, kinesiotapingu oraz masaży może przynieść ulgę w bólu. Jeżeli ból jest bardzo uporczywy i fizjoterapia nie pomaga, może to być wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego. Taką decyzję podejmuje lekarz prowadzący.
W terapii rwy kulszowej wykorzystuje się także leczenie chirurgiczne. Jest ono wskazane szczególnie w przypadku ostrych stanów, które wymagają pilnej interwencji, a także u chorych, u których kilkutygodniowe leczenie zachowawcze nie przyniosło poprawy. Głównym celem większości technik operacyjnych jest zmniejszenie lub wyeliminowanie ucisku na nerw kulszowy
– wyjaśnia lekarka Klaudia Kościelecka
Jak zapobiegać objawom rwy kulszowej?
Najlepszą profilaktyką rwy kulszowej jest ruch, ponieważ prawidłowo dobrane ćwiczenia wzmacniają mięśnie wokół kręgosłupa, dzięki czemu obciążenia są amortyzowane, a kręgosłup chroniony. Warto ćwiczyć pod okiem specjalisty, który zadba o prawidłową technikę ćwiczeń.
Rwa kulszowa to popularne schorzenie, które dotyka osoby w każdym wieku oraz kobiety w ciąży. Warto regularnie się ruszać, ponieważ zapobiega to przykrym dolegliwościom w przyszłości.
Co to jest rwa kulszowa? Lekarz odpowiada na najczęstsze pytania [FAQ]
Rwa kulszowa często utrudnia nie tylko aktywność zawodową, ale też codzienne funkcjonowanie. Nic zatem dziwnego, że chorzy poszukują informacji na temat choroby i jej leczenia. W poniższej sekcji na najczęściej zadawane pytania o rwę kulszową odpowiada lekarka Klaudia Kościelecka.
Rwa kulszowa a korzonki. Czy to to samo?
Korzonki to potoczne określenie na zapalenie korzeni nerwowych, czyli włókien nerwowych wychodzących z rdzenia kręgowego przez otwory międzykręgowe kręgosłupa. Schorzenie to może dotyczyć różnych odcinków kręgosłupa, co przekłada się na zróżnicowanie objawów.
Rwa kulszowa jest z kolei chorobą, w której dochodzi do ucisku, podrażnienia lub zapalenia konkretnie nerwu kulszowego.
Rwa kulszowa – gdzie boli?
Głównym objawem rwy kulszowej jest ból dolnej części pleców, promieniujący przez pośladek, tylną część uda, łydkę, aż do stopy. Mogą mu towarzyszyć dodatkowe symptomy, takie jak drętwienie, mrowienie oraz osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej.
Rwa kulszowa – ile trwa?
Czas trwania choroby jest zmienny i zależy od jej przyczyny, stopnia nasilenia objawów oraz wdrożonego leczenia. Ostry epizod rwy kulszowej może ustąpić w ciągu kilku dni do kilku tygodni. W przypadkach przewlekłych, zwłaszcza przy nawracającym ucisku na nerw kulszowy lub nieleczonych zmianach zwyrodnieniowych, dolegliwości mogą utrzymywać się miesiącami lub nawracać okresowo przez lata.
Rwa kulszowa – leżeć czy chodzić?
W początkowej fazie ostrego epizodu rwy kulszowej krótkotrwałe leżenie, zwłaszcza z wykorzystaniem pozycji ułożeniowych, może przynieść ulgę w bólu. Nie zaleca się jednak unieruchomienia w łóżku dłuższego niż 3 dni, ponieważ może prowadzić ono do osłabienia mięśni tułowia i pogorszenia objawów.
Rwa kulszowa w ciąży
Objawy rwy kulszowej mogą pojawić się w ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze. Jest to problem wieloczynnikowy, wynikający ze zmian hormonalnych, zmiany środka ciężkości oraz osłabienia mięśni tułowia. Epizod rwy kulszowej w ciąży wymaga szczególnej zindywidualizowanego postępowania, zwłaszcza w zakresie farmakoterapii.
Rwa kulszowa – masaż
Masaż, podobnie jak inne techniki fizjoterapeutyczne, może stanowić jeden z elementów leczenia rwy kulszowej. Warto jednak pamiętać, że masaż powinien być wykonywany przez doświadczonego fizjoterapeutę, który dobierze odpowiednią technikę masażu tak, by nie pogorszyć dolegliwości bólowych.
Rwa kulszowa – ile L4?
Długość zwolnienia lekarskiego (L4) zależy od nasilenia objawów rwy kulszowej i indywidualnej sytuacji pacjenta. Decyzję o długości L4 zawsze podejmuje lekarz prowadzący, oceniając stan zdrowia pacjenta na podstawie wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego. W ostrej fazie choroby konieczne może być pozostanie w domu przez 7-14 dni. Okres ten może być przedłużony w przypadku przewlekających się objawów.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Zapewnia kompleksowe wsparcie obwodowego układu nerwowego. Zawiera innowacyjne składniki: acetylo-L...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Uzupełnia codzienną dietę w palmitoiloetanoloamid (PEA) oraz witaminy z grupy B (B1, B6, B12).
Nuclistim wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dzięki wysokiej zawartości składników...
Źródła:
- Karski, Tomasz, and Jacek Karski. „Bóle krzyża-problem neurologiczno-ortopedyczny. Objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka.” Neurol. Prakt 16.4 (2016): 9-16.
- Pasek, Jarosław, et al. „Zastosowanie pola magnetycznego oraz promieniowania optycznego w leczeniu zespołów bólowych kręgosłupa, w szczególności rwy kulszowej.” Aktualności Neurologiczne 12.1 (2012): 65-68.