Gorączka czy stan podgorączkowy?
Gorączka jest reakcją fizjologiczną organizmu o złożonym mechanizmie, pojawiającą się najczęściej w wyniku choroby wywołanej wirusami lub bakteriami. Gorączka charakteryzuje się podwyższoną ciepłotą ciała. U osób dorosłych za prawidłową temperaturę uznaje się zakres od 36,2°C do 37,0°C. W zależności od miejsca pomiaru, wielkości te będą się różnić. Średnie temperatury wynoszą:
- pod pachą – ok. 36,4°C
- w jamie ustnej – ok. 36,6°C
- w uchu – ok. 36,6°C
- w odbycie – ok. 37,0°C.
Do zwiększenia temperatury ciała dochodzi poprzez pobudzenie wytwarzania pirogenów(substancji wywołujących gorączkę) tj. cytokin, interleukin i kachektyn. Substancje te pojawiają się w krwiobiegu na skutek aktywacji komórek odpornościowych (makrofagów i monocytów) przez czynniki wewnętrzne lub zewnętrzne, do których zaliczają się chorobotwórcze drobnoustroje: wirusy, bakterie, pasożyty, grzyby. Pirogeny z krwi przenikają do płynu mózgowo-rdzeniowego, gdzie przedostają się do obszaru mózgu odpowiedzialnego za termoregulację. Dochodzi do produkcji prostaglandyn, substancji powodujących podwyższenie temperatury ciała i wystąpienie gorączki.
Oprócz infekcji gorączka może pojawiać się również na skutek:
- przegrzania organizmu,
- reakcji obronnej po szczepieniu,
- nadczynności tarczycy,
- zapalenia np. jelita grubego, płuc, stawów;
- choroby nowotworowej,
- odczynu alergicznego,
- grypy żołądkowej.
Upłynnia gęstą i zalegającą wydzielinę. Udrożnia nos i zatoki. Spray z N-acetylocysteiną i hipertoni...
Spray do nosa. Ogranicza rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną. Łagodzi stany zapalne podrażnionej śluzówki nosa i zatok, udr...
Spray do nosa – woda morska z ektoiną w formie delikatnej mgiełki. Oczyszcza jamę nosową i ułatwia s...
Nawilża śluzówkę nosową.
Krople do nosa.
Od ilu stopni jest gorączka?
Gorączką określa się temperaturę ciała, której wartość przekracza 38°C. Pierwszymi jej objawami są wyraźnie odczuwalne osłabienie, ból głowy oraz bóle mięśniowe. Z czasem dochodzi również do przyspieszenia akcji serca, zwiększenia ciśnienia tętniczego, utraty łaknienia, ospałości i wzrostu zmęczenia.
Występująca w przebiegu infekcji gorączka pomaga zwalczać patogeny, dla których temperatura ta jest za wysoka, powodując ograniczenie ich namnażania i dalsze rozprzestrzenianie się w organizmie. Z tego względu podawanie leków przeciwgorączkowych u osób dorosłych zaleca się dopiero przy temperaturze powyżej 38,5°C. Należy pamiętać, że leki przeciwgorączkowe nie zwalczają przyczyny gorączki, a jedynie zmniejszają aktywność cytokin, prowadząc do obniżenia temperatury ciała. Ma to na celu poprawę stanu i samopoczucie chorego.
Stan podgorączkowy: co robić?
Podwyższenie ciepłoty ciała jest jednym z elementów mechanizmu obronnego przed patogenami. Temperatura ciała mieszcząca się w przedziale 37°C-38°C, nazywana jest stanem podgorączkowym. Są to pierwsze oznaki infekcji organizmu. Przy stanie podgorączkowym nie zaleca się podawania leków przeciwgorączkowych, gdyż organizm w ten sposób próbuje zwalczyć rozwijającą się chorobę.
DICLOSTIM to lek bez recepty w postaci roztworu do płukania jamy ustnej i gardła. Substancją aktywną...
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
Pastylki do ssania polecane przy dolegliwościach związanych z podrażnieniem błony śluzowej gardła, j...
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Spray do gardła z ektoiną, wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła wywołanych przez infekcje bakte...
Znosi uczucie suchości gardła i jamy ustnej niezależnie od przyczyny ich powstania.
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
Co na gorączkę? Leki na gorączkę
Na obniżenie gorączki najlepiej sprawdzą się leki przeciwgorączkowe, które dzięki swoim właściwościom hamują wytwarzanie prostaglandyn odpowiadających za wywołanie podwyższonej temperatury ciała. Do takich leków zalicza się:
- Paracetamol – wykazuje działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, u osób dorosłych jednorazowo podaje się od 500 do 1000 mg w odstępie 4-6 godzin. Dawka maksymalna, którą można przyjąć w ciągu doby, to 4 gramy. Podawanie większej ilości paracetamolu może prowadzić do upośledzenia czynności nerek i zatrucia organizmu. Paracetamol dostępny jest w postaci tabletek, syropów i czopków.
Istnieją również połączenia paracetamolu z kofeiną, która nasila jego działanie.
- Ibuprofen – wykazuje działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i w odróżnieniu od paracetamolu działanie przeciwzapalne; u osób dorosłych jednorazowo podaje się od 200 do 400 mg co 4-6 godzin; nie należy przyjmować w ciągu doby więcej niż 1200 mg ibuprofenu ze względu na ryzyko występowania licznych działań niepożądanych. Ibuprofen należący do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) u niektórych osób może powodować podrażnienie błony śluzowej żołądka, wywołując zgagę, ból brzucha lub nudności. Ibuprofen można przyjmować w tabletkach, syropach lub czopkach.
- Kwas acetylosalicylowy (aspiryna) – najstarszy lek o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Jednorazowo stosuje się od 500 do 1000 mg w odstępach co 4-8 godzin, a dobowo maksymalnie 4 g. Kwas acetylosalicylowy zaliczany jest do starszej generacji leków. Wśród działań niepożądanych można wymienić zwiększone wydzielanie kwasu w żołądku. Z tego względu zaleca się przyjmowanie go po posiłku. Kwas acetylosalicylowy występuje jako tabletki do połknięcia lub tabletki musujące do rozpuszczania w wodzie.
- Metamizol sodowy – lek o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Może być podawany tylko osobom dorosłym w dawce od 500 do 1000 mg jednorazowo. Maksymalny czas stosowania wynosi do 3 do 5 dni. Przekroczenie dawki 3 g w ciągu doby może wiązać się z toksycznym wpływem na szpik kostny i nerki.
- Naproksen – wykazuje działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, jednak nie jest stosowany jako lek pierwszego rzutu w zwalczaniu gorączki ze względu na silne (silniejsze niż ibuprofen) działanie w obrębie układu pokarmowego. Stosowany jest w bólach różnego pochodzenia i umiarkowanym nasileniu.
Gorączka u dzieci
U noworodków i niemowląt normalna temperatura ciała jest zazwyczaj nieco wyższa niż u osób dorosłych – nawet o ok. 0,5°C. Dodatkowo w ciągu dnia temperatura ta może ulegać zmianie, rano będzie niższa, a wieczorem wyższa.
Za gorączkę u dzieci (tak jak u dorosłych) uważa się temperaturę przekraczającą 38°C. Zazwyczaj jej przyczyną są infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze, rzadziej jej powodem są choroby autoimmunologiczne. Jako naturalna reakcja obronna organizmu nie musi być od razu zbijana. Podawanie leków przeciwgorączkowych zaleca się po osiągnięciu temperatury 38,5°C. Jednak nie wszystkie dzieci znoszą gorączkę w jednakowy sposób. Bardzo często przy stanie podgorączkowym maluch płacze, jest marudny, rozdrażniony, nie może spać, a także nie chce jeść. Decyzja o podaniu leków przeciwgorączkowych zależy od stanu dziecka.
Gorączkujący noworodek i niemowlę poniżej 3. miesiąca życia powinny przed podaniem leku zostać skonsultowane z lekarzem pediatrą.
Jakie leki na gorączkę u dziecka?
Dwoma lekami pierwszego rzutu w leczeniu gorączki u dzieci są paracetamol i ibuprofen.
Paracetamol:
- wykazuje działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe;
- może być podawany u dzieci od pierwszych dni życia;
- maksymalna dawka jednorazowa wynosi 10-15mg/kg masy ciała;
- może być podawany co 4-6 godzin;
- występuje w formie syropów, czopków, tabletek i granulatu podawanego bezpośrednio do ust.
Ibuprofen:
- wykazuje działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne;
- może być podawany u dzieci powyżej 3. miesiąca życia;
- maksymalna dawka jednorazowa wynosi 5-10 mg/kg masy ciała;
- może być podawany co 6-8 godzin;
- występuje w formie syropu, czopków i tabletek;
- nie można go podawać przy ospie wietrznej.
W przypadku, gdy podawanie jednego rodzaju leku nie daje rezultatów, można zastosować leczenie skojarzone polegające na naprzemiennym podaniu ibuprofenu i paracetamolu. Leki te podaje się na przemian co 4 godziny. Na przykład pierwszą dawkę paracetamolu podajemy o godzinie 8.00 a o 12.00 dawkę ibuprofenu.
Gorączka w ciąży
Gorączka w ciąży najczęściej jest spowodowana przeziębieniem, grypą lub infekcjami bakteryjnymi. Występowanie jej podczas ciąży nie zagraża bezpośrednio dziecku rozwijającemu się w brzuchu przyszłej mamy. Jednak utrzymywanie się podwyższonej temperatury powyżej 37,6°C przez więcej niż 5 dni powinno zostać skonsultowane z lekarzem.
Jeśli temperatura ciała przekracza 38°C, kobieta w ciąży może sięgnąć po leki przeciwgorączkowe. Najbezpieczniejszym lekiem jest paracetamol. Pomimo przenikania przez łożysko nie stanowi on niebezpieczeństwa dla malucha, jeśli podawany jest w odpowiedniej dawce i nie jest nadużywany. Bezpieczna jednorazowa dawka wynosi od 500 do 1000 mg, przyjmowana nie częściej niż co 4-6 godzin. Przekroczenie maksymalnej dobowej dawki wynoszącej 4 g może prowadzić do uszkodzenia wątroby i nerek zarówno u matki jak i u dziecka.
Ibuprofen jest zalecany w ciąży tylko w momencie, kiedy paracetamol nie wykazuje pożądanego działania. Ze względu na jego hamujący wpływ na prostaglandyny, które oprócz zwiększania temperatury ciała, biorą również udział w implantacji zarodka, ibuprofen nie może być podawany w I trymestrze ciąży, gdyż może prowadzić do poronienia. Również w III trymestrze nie można stosować ibuprofenu ze względu na ryzyko zamknięcia przewodu Botalla (naczynie krwionośne znajdujące się w okolicy serca i płuc, stanowiące ważny element układu krwionośnego w życiu płodowym) u dziecka, co może powodować zatrzymanie krążenia, przedwczesny poród, a nawet śmierć dziecka.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutoz...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Źródła:
- Zbigniew S. Pawłowski – Gorączka, Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym
- Jeffrey R. Avner – Ostra gorączka, Pediatria po Dyplomie, 2009, Vol. 13 Nr 5
- Adam J. Sybilski – Postępowanie w gorączce u dzieci – przedstawienie aktualnych rekomendacji, Lekarz POZ 4/2022
- Red. Paweł Konrad Tuszyński – Przeziębienie i grypa z perspektywy farmaceuty, Wydawnictwo farmaceutyczne, Kraków 2019
- Red. Paweł Konrad Tuszyński – Leki i ciąża. Bezpieczna farmakoterapia i suplementacja kobiety ciężarnej, Wydawnictwo farmaceutyczne, Kraków 2020.