Czym są nebulizacje? Inhalacja dla seniora
Nebulizacja (będąca rodzajem inhalacji) to proces polegający na wdychaniu przez nos lub usta cząsteczek leków lub substancji wspomagających leczenie w postaci aerozolu (mgiełki). Powietrze, w którym zawieszone są niewielkie cząsteczki preparatu, mogą swobodnie przenikać do płuc czy oskrzeli. Inhalator można zakupić niemal w każdej aptece lub sklepie ze sprzętem medycznym.
Inhalacje są doskonałym rozwiązaniem dla osób borykających się z chorobami układu oddechowego, takimi jak:
- zapalenie błony śluzowej, gardła, nosa czy krtani,
- zapalenie zatok,
- zapalenie oskrzeli,
- zapalenie płuc,
- astma oskrzelowa
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
- mukowiscydoza.
Inhalacje zalecane są również przy przeziębieniu z towarzyszącym suchym lub mokrym kaszlem oraz katarem, a także w przypadku występującej suchości błony śluzowej gardła.
Jakie zmiany zachodzą w układzie oddechowym seniorów?
Wraz z wiekiem w organizmie dochodzi do wielu zmian prowadzących do zaburzenia fizjologicznych czynności różnych tkanek i narządów. Zmiany te zachodzą również w obrębie układu oddechowego – wzrasta sztywność mięśni oddechowych, zmniejsza się ich siła, dochodzi do utraty elastyczności tkanki płucnej, zmniejsza się powierzchnia pęcherzykowa płuc. W wyniku tych zmian u osób starszych zmniejsza się ilość wdychanego i wydychanego powietrza. Osłabieniu ulega również odruch kaszlu i mogą wystąpić częste skurcze oskrzeli.
W utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu oddechowego u osób starszych zaleca się stosowanie inhalacji. Nie tylko oczyszczą układ oddechowy, rozrzedzą zalegającą wydzielinę (o ile się gromadzi i utrudnia oddychanie), ale również zapewnią odpowiedni poziom nawilżenia.
Jaki preparat do inhalacji wybrać? Kliknij, wypełnij ankietę i sprawdź, co przyniesie Ci ulgę!
Inhalacje dla seniora. Kiedy stosować nebulizacje?
Nebulizacje u seniorów wskazane są w problemach z oddychaniem, wynikających z wieku oraz przy infekcjach układu oddechowego, które prowadzą do wystąpienia:
- mokrego lub suchego kaszlu,
- kataru,
- zatkanego nosa,
- zalegającej wydzieliny trudnej do odkrztuszenia,
- zapalenia oskrzeli,
- zapalenia płuc,
- zapalenia błony śluzowej gardła, nosa, krtani.
Bardzo często inhalacje zalecane są osobom starszym, ciepiącym na choroby przewlekłe układu oddechowego, takie jak: astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), jak również przy występowaniu spontanicznych skurczy oskrzeli uniemożliwiających oddychanie.
Inhalacje dla seniora. Co stosować w inhalacji bez recepty i kiedy?
Do nebulizacji stosowane są roztwory, które pod wpływem działania nebulizatora ulegają przemianie w aerozol (mgiełkę), umożliwiający swobodne dostanie się do głębszych partii układu oddechowego. Do wyboru mamy roztwory chlorku sodu w różnych stężeniach:
- 0,9% roztwór chlorku sodu (roztwór izotoniczny, sól fizjologiczna) – zmniejsza obrzęk dróg oddechowych oraz nawilża błonę śluzową gardła, nosa i krtani; może byś stosowany w kaszlu suchym pochodzenia infekcyjnego oraz związanym z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, a także w oczyszczaniu i utrzymywaniu higieny nosa i gardła;
- 3% roztwór chlorku sodu (roztwór hipertoniczny) – rozrzedza zalegającą w układzie oddechowym wydzielinę poprzez ściąganie do niej wody, zmniejsza obrzęk dróg oddechowych oraz nasila odruch wykrztuśny; stosowany w kaszlu mokrym z zalegającą gęstą wydzieliną, zapaleniu oskrzeli i oskrzelików oraz przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP).
Roztwory chlorku sodu występują w połączeniu z innymi związkami, które pozytywnie wpływają na tkanki oddechowe. Taką substancją może być ektoina, która, łącząc się z cząsteczkami wody, tworzy warstwę ochronną na powierzchni błony śluzowej. W ten sposób chroni ją przed podrażnieniem oraz dostaniem się do wnętrza chorobotwórczych drobnoustrojów. Dodatkowo zatrzymuje parowanie wody, utrzymując jej odpowiednie nawilżenie. Dzięki swoim właściwościom, roztwory z ektoiną mogą być stosowane w chorobach zapalnych krtani, gardła, nosa, oskrzeli i oskrzelików; kaszlu suchym, astmie oraz POChP.
Oprócz ektoiny w ampułkach do nebulizacji znaleźć się może również kwas hialuronowy. Odpowiada on za nawilżenie błony śluzowej, co sprawdza się szczególnie przy suchym kaszlu w przebiegu przeziębienia oraz chorób przewlekłych, a także przy podrażnieniach krtani i gardła.
Nebulizacja dla seniora: jak wykonać?
Każdy nebulizator składa się z 4 podstawowych elementów: kompresora, przewodu powietrznego, nebulizatora (pojemnik na roztwór) oraz maseczki. Aby prawidłowo wykonać inhalację, należy:
- złożyć według instrukcji poszczególne elementy nebulizatora i podłączyć go do prądu,
- otworzyć pojemnik i wprowadzić do niego roztwór z ampułki,
- zamknąć pojemnik,
- włączyć urządzenie,
- wdychać wytarzany aerozol (mgiełkę) przez odpowiednią końcówkę inhalacyjną (maskę lub ustnik), aż do zniknięcia całości roztworu z pojemnika nebulizatora.
Po zakończonej inhalacji urządzenie należy wyłączyć z prądu, a komorę z wcześniej wprowadzonym lekiem i końcówkę inhalacyjną (maskę lub ustnik) umyć pod bieżącą wodą.
Jaki inhalator/nebulizator wybrać?
Przy wyborze inhalatora należy wziąć pod uwagę, jakich roztworów będziemy używać. Niektóre nebulizatory mają ograniczenia w stosowaniu roztworów zawierających kwas hialuronowy. Z racji jego dość dużej lepkości, nie nadają się one do stosowania w nebulizatorach ultradźwiękowych i membranowych, ponieważ mogą powodować zatkanie elementów urządzenia.
Inhalator a nebulizator
Zadaniem inhalatora jest podanie leku lub preparatu wspomagającego leczenie drogą wziewną – przez usta lub nos. Inhalator to małe urządzenie zawierające w sobie gotowy lek w postaci proszku lub zawiesiny. Na rynku dostępne są inhalatory proszkowe lub ciśnieniowe, których działanie polega na wytworzeniu chmury gazu będącej nośnikiem dla substancji leczniczej – aerozolu. W ten sposób w wyniku jego wdychania lek dostarczany jest do układu oddechowego w odpowiednio odmierzonej ilości. Inhalatory tego rodzaju zawierają w sobie substancje stosowane w leczeniu POChP i astmy, dlatego dostępne są jedynie na receptę i zawierają w sobie ograniczoną ilość dawek leku. Po ich wykorzystaniu urządzenie należy wyrzucić.
Nebulizator z kolei jest częścią inhalatora, która za pomocą sprężonego powietrza przeprowadza osobno wprowadzoną do pojemnika zawiesinę lub roztwór w aerozol, czyli mniejsze cząsteczki możliwe do wdychania. Wśród nebulizatorów dostępne są: pneumatyczno-tłokowe, ultradźwiękowe i membranowe, różniące się pomiędzy sobą sposobem wytwarzania aerozolu. Nebulizator nie posiada w sobie gotowego leku, dzięki czemu możliwe jest jego wielokrotne używanie nawet przez kilka lat. Niezbędne jest jednak zakupienie do niego ampułek z roztworami do inhalacji lub wykupienie leków przepisanych przez lekarza.
Źródła:
- Jacek Wadełek – Wpływ procesu starzenia się pacjentów dorosłych na układ oddechowy, Geriatria 2017; 11: 200-208
- Red. Paweł Konrad Tuszyński – Choroby dróg oddechowych z perspektywy farmaceuty, Wydawnicto farmaceutyczne, Kraków 2019, Wydanie I
- Michał Pirożyński – Terapia inhalacyjna u chorych w starszym wieku
- Marzena Sygut – Nebulizacje w leczeniu dorosłych pacjentów, Kurier Medyczny, 01/2023
- Ulotki preparatów: Nebu-dose isotonic, Nebu-dose hipertonic, Nebu-dose hialuronic, Ectodose.