Badania profilaktyczne: jakie wykonać?
Badania dają ogólny obraz kondycji organizmu. Na długo przed wystąpieniem pierwszych objawów wyniki mogą pokazać, że dzieje się coś niedobrego. To szczególnie ważne w kontekście profilaktyki nowotworów, które czasem przez wiele lat nie dają żadnych objawów.
Podstawowe badania profilaktyczne warto robić regularnie już od 20. roku życia. Ludzie w tym wieku nie myślą o chorobach. Jednak czasem już na tym etapie życia mogą pojawić się problemy z poziomem cukru we krwi lub zbyt wysokim cholesterolem.
Wsparcie przy problemach intymnych. Pomaga chronić pochwę i układ pokarmowy przed niekorzystnymi drobnoustrojami.
Podstawowe badania profilaktyczne
Należą do nich:
- morfologia krwi,
- OB (odczyn Biernackiego),
- poziom glukozy we krwi,
- badanie moczu.
Badania profilaktyczne krwi oraz moczu pozwalają wykryć ewentualne infekcje i stany zapalne, anemię, odwodnienie, cukrzycę i wiele innych nieprawidłowości.
Podstawowe badania profilaktyczne powinno się robić raz w roku. Dodatkowo warto przy okazji poprosić internistę o badanie ogólne – osłuchanie, pomiar ciśnienia tętniczego i kontrolę wagi.
Badania profilaktyczne – jakie jeszcze warto zrobić?
Przy okazji morfologii, warto wykonać dodatkowe profilaktyczne badania krwi.
Lipidogram
To pomiar stężenia cholesterolu i triglicerydów we krwi. Ich wysoki poziom jest jedną z przyczyn chorób układu krążenia – miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy zakrzepów.
Kreatynina
To produkt przemian metabolicznych białka. Jej zaburzenia świadczą m.in. o nieprawidłowej pracy nerek.
Próby wątrobowe
Pozwalają ocenić kondycję wątroby i dróg żółciowych. Podwyższone próby wątrobowe mogą świadczyć o m.in. stłuszczeniu, marskości czy stanach zapalnych.
Hormony tarczycy
Badanie ich stężenia pozwala wykryć zaburzenia pracy tarczycy – nadczynność lub niedoczynność.
Dodatkowo, najlepiej raz na pół roku, warto udać się do dentysty. Oprócz tego, jeśli na skórze występuje wiele znamion, niezbędna jest ich coroczna kontrola u dermatologa.
Badania profilaktyczne dla kobiet. Zadbaj o zdrowie!
Zaledwie 32% kobiet wykonuje badania profilaktyczne co roku. Co prawda jest ich więcej niż mężczyzn (19%), ale to i tak porażająco mała liczba. Tymczasem wiele chorób, chociażby nowotworów, jest w pełni wyleczalnych, jeśli terapię zacznie się odpowiednio wcześnie. Przykładem jest tutaj rak szyjki macicy, który jest jednym z częściej występujących nowotworów w Polsce.
Oprócz powyższych podstawowych badań profilaktycznych z wiekiem dochodzą kolejne, które każda kobieta powinna robić regularnie. Co jeszcze warto sprawdzać na poszczególnych etapach życia?
Badania profilaktyczne po 30
Raz w miesiącu:
- samobadanie piersi.
Raz w roku:
- badanie ginekologiczne,
- cytologia,
- USG piersi.
Raz na 3 do 5 lat:
- USG jamy brzucha,
- RTG klatki piersiowej (w szczególności palacze),
- kontrola wzroku i badanie dna oka,
- oznaczenie poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, wapń, fosfor).
Badania profilaktyczne po 40
Oprócz powyższych badań warto wykonać także:
- test na obecność krwi utajonej w kale – co roku (profilaktyka nowotworów jelita grubego),
- USG przezpochwowe narządów rodnych – co 2 lata,
- oprócz USG piersi także mammografię – co 2 lata,
- EKG – co 3 lata,
- gastroskopię – co 5 lat,
- badanie gęstości kości (densytometrię) – raz na 10 lat.
Badania profilaktyczne po 50
W tym wieku warto zwiększyć częstotliwość badań:
- EKG oraz USG jamy brzucha – raz w roku,
- dodatkowo można wykonać kolonoskopię – co 5 lat,
- raz na kilka lat warto też oznaczyć poziom hormonów płciowych we krwi.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka – źródła naturalnych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) oraz omega-6...
Skierowanie na badania profilaktyczne – czy jest potrzebne?
Badania profilaktyczne można wykonać prywatnie. Zazwyczaj nie wymagają wtedy skierowania, można umówić się na dowolny termin i w dowolne miejsce. Niestety koszty, szczególnie tych dokładniejszych badań, są spore.
Alternatywą jest wykonanie badań profilaktycznych na NFZ. Niestety tutaj procedura jest bardziej skomplikowana. Przede wszystkim zazwyczaj nie obejdzie się bez skierowania. Niektóre badania może zlecić lekarz rodzinny, ale te dokładniejsze tylko specjalista. Tu powstaje kolejny problem, bo do specjalisty też potrzebne jest skierowanie. Na szczęście nie do każdego.
Bez skierowania można umówić się do:
- ginekologa i położnika,
- psychiatry,
- onkologa,
- wenerologa,
- dentysty.
To oznacza, że ścieżka do profilaktycznych badań dla kobiet jest nieco krótsza – wystarczy jedynie wizyta u ginekologa, która i tak powinna odbywać się raz w roku.
Nie we wszystkim przypadkach skierowanie na badania profilaktyczne jest konieczne. Kiedy można się bez niego obejść?
Badania profilaktyczne na NFZ
Oprócz standardowej drogi wykonania badań w ramach ubezpieczenia NFZ oferuje także programy profilaktyczne. Oto niektóre z nich:
Program Profilaktyka 40 PLUS
Można z niego skorzystać po ukończeniu 40 lat. Żeby wykonać badania, wystarczy wypełnić ankietę na Internetowym Koncie Pacjenta, w aplikacji mojeIKP, telefonicznie lub u lekarza POZ. System wystawi skierowanie w ciągu 2 dni.
Więcej szczegółów znajduje się na stronie programu Profilaktyka 40 PLUS.
Profilaktyka chorób układu krążenia
Celem programu jest ocena stanu układu krążenia. Można z niego skorzystać po ukończeniu 35 lat. Wystarczy zgłosić chęć pielęgniarce lub lekarzowi POZ, który przeprowadzi wywiad medyczny i skieruje na badania.
Profilaktyka raka piersi
Programem są objęte kobiety po 50. roku życia. W jego ramach można wykonać bezpłatną mammografię raz na 1-2 lata (w zależności od decyzji lekarza).
Profilaktyka raka szyjki macicy
Raz na 3 lata kobiety w wielu 25-59 lat mogą wykonać bezpłatną cytologię. Program realizuje każda przychodnia ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ, a także wybrane poradnie POZ.
Wszystkie aktualnie realizowane programy są opisane tutaj. Nie potrzebujesz skierowania na badania profilaktyczne, żeby z nich skorzystać.
Zawiera inozytol. Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej.
Im wcześniej wykryta choroba, tym większy komfort leczenia. Świetnym momentem na badania profilaktyczne są urodziny – zdrowie to najlepszy prezent, jaki można sobie podarować. Warto włączyć do swojego kalendarza regularne badania i nie dać się zaskoczyć chorobie.
Źródła:
- Badanie dotyczące korzystania z publicznej opieki zdrowotnej. (2020). NFZ.
- Programy profilaktyczne | serwis pacjent.gov.pl https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne
- Kto i kiedy nie potrzebuje skierowania | serwis pacjent.gov.pl https://pacjent.gov.pl/artykul/kto-i-kiedy-nie-potrzebuje-skierowania