Zagubiony bagaż na lotnisku. Podstawa prawna
Najważniejszym, międzynarodowym aktem prawnym, z którego wynikają prawa pasażerów lotniczych, których bagaż został uszkodzony, opóźniony lub zagubiony, jest umowa międzynarodowa – Konwencja z dnia 18.05.1999 r. o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego (zwana Konwencją montrealską), której przepisy są stosowane bezpośrednio i mają pierwszeństwo przed ustawami krajowymi, w państwach będących jej sygnatariuszami.
Biorąc „pod lupę” konwencję montrealską i wynikające z niej prawa pasażerów lotniczych związane z bagażem podróżnym, należy przede wszystkim zaznaczyć dwa fakty:
- Znajduje ona zastosowanie wyłącznie do lotów międzynarodowych – co oznacza, że bagaż będzie objęty wynikającą z niej ochroną, jeżeli lot ma się odbyć pomiędzy dwoma państwami, które są jej stronami (również, jeżeli obejmuje przesiadkę, w którymś z tych państw). Jeżeli natomiast lot odbywa się wyłącznie po terytorium jednego państwa (nawet jeżeli państwo to ratyfikowało konwencję) – jej przepisy, nie będą miały zastosowania. W takiej sytuacji podstawy prawnej ewentualnego roszczenia względem linii lotniczej, z tytułu uszkodzenia, opóźnienia lub zagubienia bagażu – należy poszukiwać w przepisach krajowych danego państwa.
Na „pocieszenie”, warto jednak wspomnieć, że zakres terytorialny zastosowania konwencji jest bardzo szeroki, ponieważ obejmuje on przeszło 130 państw z całego świata, w tym wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Polskie prawo lotnicze ponadto rozszerza nieco zakres zastosowania postanowień konwencji, obejmując nim również:
- loty odbywające się po terytorium naszego kraju oraz
- loty kończące lub rozpoczynające się na terytorium Polski, nawet jeżeli kraj, z którego wystartował lub do którego udaje się samolot, nie jest stroną umowy.
- Wynikające z jej przepisów prawa pasażerów dotyczą tzw. bagażu rejestrowanego – czyli bagażu, który za dodatkową opłatą, przewożony jest w luku bagażowym samolotu i który, przed wejściem na pokład, należy odprawić, pozostawiając go „pod opieką” przewoźnika.
Odszkodowanie za bagaż na lotnisku
Podstawowym prawem, przysługującym pasażerom lotniczym, w przypadku uszkodzenia, opóźnienia lub zagubienia ich bagażu przez linię lotniczą, jakie przyznaje konwencja, jest prawo do odszkodowania. Na jakich zasadach i w jaki sposób można się o nie ubiegać? O tym poniżej.
Uszkodzenie bagażu
W przypadku uszkodzenia bagażu rejestrowanego przez przewoźnika lotniczego – pasażerowi przysługuje prawo do ubiegania się o odszkodowanie.
Odpowiedzialność linii lotniczej nie jest jednak nieograniczona. Jej górna granica to 1288 SDR1 (około 6968,08 zł po średnim kursie NBP z dnia 13.07.2023 r.). Nie jest to kwota ryczałtowa, która przysługuje pasażerowi z mocy prawa. Ustalenie kwoty odszkodowania należnej danemu pasażerowi, w ramach powyższej granicy, w każdym przypadku zależy od okoliczności danej sprawy.
Granica odpowiedzialności linii lotniczej zostaje zniesiona, jeżeli pasażer, w momencie odprawy bagażu, złoży specjalną deklarację interesu w dostawie i dokona z tego tytułu dodatkowej opłaty (jeżeli jest wymagana) – wówczas przewoźnik ponosić będzie odpowiedzialność do zadeklarowanej kwoty.
W celu ubiegania się o odszkodowanie należy:
- Niezwłocznie po odebraniu bagażu i odkryciu szkody udać się do biura reklamacji bagażowych, znajdującego się na każdym lotnisku i zgłosić tam problem. W następstwie dokonanego zgłoszenia pracownik biura powinien przekazać nam tzw. Raport Niezgodności Bagażowej (raport PIR, z ang. – Property Irregularity Report). Dla celów dowodowych warto również zadbać o dokumentację uszkodzonego bagażu, np.w formie zdjęć lub filmu.
- Wystąpić do linii lotniczej z pisemną (złożoną za pośrednictwem poczty elektronicznej, formularza reklamacyjnego lub wysłaną listownie) skargą/reklamacją, nie później niż w terminie 7 dni od dnia odebrania bagażu.
Uwaga! Niezłożenie przewoźnikowi skargi/reklamacji w powyższym terminie wyłącza możliwość późniejszego ubiegania się o odszkodowanie na drodze sądowej, a linia lotnicza ma prawo odrzucić skargę/reklamację.
Warto skorzystać ze wzorów reklamacji przygotowanych przez Europejskie Centrum Konsumenckie, dostępnych pod adresem: https://konsument.gov.pl/wzory-reklamacji-do-linii-lotniczych/. W tym przypadku w celu wykazania poniesionej straty istotne będzie zwłaszcza załączenie rachunku lub opinii rzeczoznawcy za uszkodzoną walizkę.
Opóźnienie bagażu
O odszkodowanie od linii lotniczej można również ubiegać się w przypadku opóźnienia w dostawie bagażu rejestrowanego. W ramach rekompensaty pasażer może domagać się od przewoźnika zwrotu równowartości rzeczy pierwszej potrzeby, które zakupił w czasie oczekiwania na bagaż.
Górna granica odpowiedzialności linii lotniczej, jak i procedura ubiegania się o odszkodowanie, są analogiczne, jak w przypadku uszkodzenia bagażu. Odmienny jest tylko termin, w którym pasażer powinien wystąpić do przewoźnika z pisemną skargą/reklamacją i wynosi on 21 dni od daty oddania opóźnionego bagażu do dyspozycji pasażera.
W przypadku niedotrzymania powyższego terminu linia lotnicza ma prawo odrzucić skargę/reklamację, a ubieganie się o odszkodowanie na drodze sądowej nie będzie możliwe.
Przygotowując skargę/reklamację, i tym razem, warto sięgnąć do wzorów przygotowanych przez Europejskie Centrum Konsumenckie, załączając do niej przede wszystkim rachunki za rzeczy pierwszej potrzeby, zakupione w czasie oczekiwania na bagaż.
Zagubienie bagażu
Ostatnim i chyba najgorszym dla pasażera scenariuszem, który również przyznaje mu prawo do ubiegania się o odszkodowanie od linii lotniczej, jest zagubienie jego bagażu. Prawo to aktualizuje się, gdy:
- przewoźnik wprost przyzna utratę bagażu
- lub bagaż nie zostanie dostarczony pasażerowi w przeciągu 21 dni.
Górna granica odpowiedzialności linii lotniczej oraz procedura ubiegania się o odszkodowanie, są analogiczne jak w dwóch powyższych przypadkach. Odmienne pozostają jedynie:
- Termin, w którym można wystąpić do przewoźnika ze skargą/reklamacją – w tym przypadku, przepisy nie wskazują konkretnego terminu. Europejskie Centrum Konsumenckie zaleca jednak uczynienie tego niezwłocznie.
- Dokumenty, które powinno się dołączyć do skargi/reklamacji w celu wykazania poniesionej straty tj. udowodnienia wartości zagubionego bagażu. Najlepiej, aby była to: lista rzeczy, które znajdowały się w walizce oraz rachunki potwierdzające ich wartość.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do innych stref klimatycznych.
Co zrobić, jeżeli linia lotnicza nie uzna reklamacji?
Warto wówczas skierować reklamację/skargę do: Europejskiego Centrum Konsumenckiego (https://konsument.gov.pl/skarga-do-eck/), a jeżeli sprawa dotyczy polskich linii lotniczych – do miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów.
Ostatecznie można również wystąpić na drogę sądową, wytaczając powództwo o odszkodowanie przed wybranym przez siebie sądem – polskim, właściwym dla siedziby przewoźnika (lub jego głównego miejsca prowadzenia działalności) albo dla miejsca docelowego lotu. Wydaje mi się, że wybór będzie w tym przypadku oczywisty.
- SDR (z ang. Special Drawing Rights, czyli Specjalne Prawo Ciągnięcia) – stanowi międzynarodową jednostkę rozrachunkową, utworzoną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
Podstawa prawna:
- Konwencja z dnia 28.05.1999 r. o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego (Konwencja montrealska) (Dz.Urz.UE.L 2001 Nr 194, str. 39)
- Ustawa z dnia 3.07.2002 r. – Prawo lotnicze (tj. Dz.U. z 2022 r., poz. 1235).