Rozrzedza gęsty i lepki śluz dzięki fizycznemu i mechanicznemu działaniu zawartych w nim składników. Do zakraplania i nebulizacji, z N-acetylocysteiną i hipertonicznym roztwor...
Przyczyny wysiękowego zapalenia ucha środkowego
U podstawy rozwoju wysiękowego zapalenia ucha leżą zaburzenia pracy trąbki słuchowej. To kanał łączący jamę bębenkową ucha środkowego z gardłem, który służy do:
- regulacji ciśnienia w uchu,
- odprowadzania wydzieliny z ucha do gardła,
- zapobiegania migracji bakterii z jamy ustnej do ucha środkowego.
Jeśli trąbka słuchowa nie działa prawidłowo, w jamie bębenkowej wytwarza się podciśnienie, które sprzyja powstawaniu i zaleganiu wysięku w uchu. Dodatkowo może ono wywołać refluks trąbkowy, czyli cofanie się wydzieliny z gardła do ucha. To sprawia, że bakterie mają łatwiejszy dostęp do jamy bębenkowej, a panujące tam warunki sprzyjają ich namnażaniu.
Czynniki zaburzające pracę trąbki słuchowej i przyczyniające się do rozwoju wysiękowego zapalenia ucha, to:
- przerośnięty trzeci migdałek, który blokuje ujście trąbki słuchowej,
- krzywa przegroda nosowa,
- refluks przełykowo-gardłowy, ponieważ treść pokarmowa może być zarzucana do ucha. Najczęściej występuje to u najmłodszych, ponieważ ich trąbka słuchowa jest krótsza i szersza,
- przebyte ostre zapalenie ucha środkowego,
- wady budowy twarzoczaszki, które zmieniają kształt trąbki słuchowej,
- guz nosogardła – może rozwinąć się niezależnie od wieku,
- problemy z zatokami – obecność w nich polipów i przewlekłe stany zapalne,
- obecność na powierzchni błony śluzowej ucha biofilmu bakteryjnego, czyli zbitej warstwy bakterii, odpornej na niekorzystne czynniki z zewnątrz, np. antybiotyki,
- ciągły kontakt z dymem tytoniowym.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Wysiękowe zapalenie ucha – jakie objawy powinny zaniepokoić?
Wysięk w uchu zwiększa podatność na infekcje górnych dróg oddechowych i wydłuża ich przebieg. Jednak samo gromadzenie się płynu w jamie bębenkowej nie wywołuje typowych objawów zapalenia ucha środkowego, czyli silnego bólu i gorączki. Mogą się za to pojawić szumy i uczucie zalegania czegoś w uchu.
Jak zatem rozpoznać wysiękowe zapalenie ucha u dziecka? Jego najważniejszym symptomem jest narastający niedosłuch. Twoją uwagę powinny więc zwrócić wszelkie zmiany zachowania, które mogą o nim świadczyć, np.:
- nadpobudliwość,
- nieposłuszeństwo,
- pogorszenie wyników w nauce,
- głośniejsze mówienie,
- niechęć do zabaw słownych,
- opóźnienie rozwoju mowy.
Wysiękowe zapalenie ucha u dorosłych i u dzieci może być:
- ostre – najczęściej pojawia się po niedoleczonej infekcji górnych dróg oddechowych, trwa do 3 miesięcy,
- przewlekłe – utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące. Pogłębiający się niedosłuch może prowadzić do powikłań, nawet stałego ubytku słuchu.
U dzieci wysiękowe zapalenie ucha przebiega obustronnie. Z kolei w przypadku nastolatków i osób dorosłych zazwyczaj jest jednostronne.
Leczenie wysiękowego zapalenia ucha
Lekarz dobiera sposób leczenia indywidualnie do pacjenta. Zależy on od wieku, czasu trwania schorzenia, stwierdzonych nieprawidłowości podczas badań oraz chorób dodatkowych. Postępowanie przy wysiękowym zapaleniu ucha obejmuje wyłącznie obserwację, która zalecana jest, jeśli:
- wysięk jest jedynie pozostałością po ostrym zapaleniu ucha,
- dotyczy dzieci do 3. roku życia, które często chorują, a przez to mają zwiększone ryzyko wysięku z ucha,
- stopień niedosłuchu jest niewielki.
Pamiętaj, że obserwacja oznacza regularną kontrolę uszu u lekarza. Warto też zaopatrzyć się w aptece w specjalne urządzenie do wyrównywania ciśnienia w uchu, które zlikwiduje niekorzystną różnicę. Lekarz może też uznać, że takie postępowanie jest niewystarczające. Wdroży wtedy leczenie zachowawcze lub chirurgiczne.
Czym leczyć wysiękowe zapalenie ucha?
Leczenie zachowawcze obejmuje terapię chorób, które mogą mieć wpływ na stan uszu, np. nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. Leki zalecane w wysiękowym zapaleniu ucha, to:
- środki przeciwzapalne i przeciwbólowe – np. ibuprofen, który jest dostępny w postaci syropów dla dzieci i tabletek dla dorosłych,
- leki mukolityczne – mają upłynniać wydzielinę i ułatwiać jej usunięcie,
- sterydy donosowe – zmniejszają obrzęk i stan zapalny, powinny jednak być stosowane pod nadzorem lekarza – zwłaszcza u dzieci, ponieważ steryd dostępny bez recepty (mometazon) jest przeznaczony wyłącznie dla osób dorosłych,
- antybiotyki – jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego ucha.
Pomocne mogą być też inhalacje przy pomocy hipertonicznego roztworu chlorku sodu, który również zmniejsza obrzęk i upłynnia wydzielinę. W wysiękowym zapaleniu ucha sprawdzą się ampułki, które dodatkowo zawierają N-acetylocysteinę. To substancja mukolityczna – rozcina wiązania obecne w śluzie, przez co upłynnia jego konsystencję. Co ważne, zapobiega też tworzeniu się biofilmu bakteryjnego na powierzchni błon śluzowych. Ampułkę z takim roztworem możesz zakroplić bezpośrednio do ucha.
Rozrzedza gęsty i lepki śluz dzięki fizycznemu i mechanicznemu działaniu zawartych w nim składników. Do zakraplania i nebulizacji, z N-acetylocysteiną i hipertonicznym roztwor...
Wysiękowe zapalenie ucha – leczenie chirurgiczne
Jeśli terapia pod okiem lekarza nie przyniosła efektów przez 4-6 miesięcy, trzeba rozważyć zabieg chirurgiczny. Operacja polega na nacięciu błony bębenkowej i odessaniu wysięku z ucha. Jeśli zachodzi taka konieczność, lekarz zakłada dren wentylacyjny. Po zabiegu szybko następuje poprawa słuchu, jednak u ok. 20% pacjentów następuje nawrót choroby. Ponadto mogą pojawić się powikłania – głównie zrosty na błonie bębenkowej.
Leczenie naturalne wysiękowego zapalenia ucha
O leczeniu podstawowym zawsze powinien decydować lekarz prowadzący, ale jest kilka sposobów na zwiększenie jego skuteczności:
- dbaj o higienę nosa – regularnie oczyszczaj go wodą morską,
- unikaj zakażeń, żeby infekcja nie nasiliła objawów wysiękowego zapalenia ucha,
- ograniczaj kontakt z alergenami, ponieważ alergia może zagęszczać wysięk w uchu,
- zadbaj o wzmocnienie oporności poprzez regularne szczepienia oraz stosowanie preparatów wzmacniających układ immunologiczny w sezonie chorobowym.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutoz...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Wysiękowe zapalenie ucha w wielu przypadkach ustępuje samoistnie – czasem zanim jeszcze rodzic zorientuje się, że dziecko było chore. Niestety u ok. 40% pacjentów pojawiają się nawroty choroby. Dlatego nie lekceważ niepokojących objawów i wraz z lekarzem poszukaj ich przyczyny.
Źródła:
- Wysiękowe zapalenie ucha środkowego https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/74809,wysiekowe-zapalenie-ucha-srodkowego [dostęp 26.11.2023].
- Niemczyk, E., Dębska, M., & Zawadzka, L. (2014). Wysiękowe zapalenie ucha–problem nadal aktualny. Nowa Pediatria, 18(1), 3-7.
- Kuczkowski, J. (2011). Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Forum Medycyny Rodzinnej 5(4), 287-294.