Czym jest zespół suchego oka?
W dobrze działającym oku łzy służą do nawilżenia, ochrony i oczyszczania jego powierzchni. W zespole suchego oka ten proces nie działa prawidłowo. Przez to oczy są bardziej narażone na szkodliwe czynniki zewnętrzne. Niedostateczne nawilżenie powoduje też uszkodzenia rogówki i złuszczanie nabłonka gałki ocznej.
Przyczyną zaburzeń może być:
- nieprawidłowy skład filmu łzowego,
- zmniejszone łzawienie, np. w wyniku niedoczynności gruczołów łzowych,
- zwiększone parowanie łez z powierzchni oka, np. w przypadku niedomykania powiek w czasie snu.
Kto jest najbardziej narażony na zespół suchego oka?
Jak to zwykle bywa, niektóre grupy społeczne mają większe predyspozycje do zespołu suchego oka. Wynika to zarówno z trybu życia, jak i czynników biologicznych.
Zespół suchego oka – czynniki ryzyka:
- podeszły wiek,
- płeć żeńska,
- niedobór witaminy A,
- nieprawidłowa budowa gałki ocznej i powiek,
- infekcje i stany zapalne oczu,
- przewlekłe zapalenie spojówek,
- zmiany pourazowe,
- zaburzenia unerwienia oczu,
- noszenie soczewek kontaktowych,
- czynniki hormonalne,
- niektóre leki, np. krople na jaskrę, leki moczopędne, antykoncepcja, leki przeciwalergiczne,
- choroby układowe, np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność tarczycy,
- czynniki środowiskowe – praca przed komputerem, klimatyzacja, palenie papierosów.
Zespół suchego oka – objawy i leczenie
Objawy zespołu suchego oka to najczęściej:
- zaczerwienienie,
- „piasek” w oku,
- nadmierne łzawienie,
- uczucie ciała obcego w oku,
- przemijające, niewyraźne widzenie,
- wrażliwość na światło.
Leczenie zespołu suchego oka polega na łagodzeniu objawów. W praktyce stosuje się krople do oczu, które mają składniki nawilżające i ochronne.
Nawilżenie oczu – jakich składników szukać w kroplach?
Najczęściej stosowany składnik w nawilżających kroplach do oczu to hialuronian sodu. Stabilizuje film łzowy i chroni rogówkę. Co więcej, dzięki swojej lepkości długo utrzymuje się na powierzchni oka.
Zapewniają ulgę w objawach obrzęku rogówki.
W kroplach do oczu znajdziesz też inne składniki nawilżające i ochronne. Należy do nich np. trehaloza, która przeciwdziała złuszczaniu się nabłonka rogówki. Połączenie kilku substancji daje lepsze efekty i na dłużej przynosi ulgę dla suchych oczu.
Możesz także nawilżać oczy przy pomocy specjalnych żeli i maści, które aplikuje się na wewnętrzną stronę powieki. Ich gęsta konsystencja sprawia, że utrzymują się dłużej na powierzchni oka. Dobrze sprawdzają się w przypadku niedomykania powiek w czasie snu. Zaaplikowane wieczorem utrzymują nawilżenie oczu w nocy.
Maści do oczu zawierają składniki nawilżające, czyli również najczęściej hialuronian sodu. Oprócz tego znajdziesz w nich także substancje wspomagające regenerację podrażnionej i uszkodzonej rogówki, np. witaminę A i pantenol.
Maść do oczu przeznaczona do łagodzenia objawów zespołu suchego oka oraz niedomykalności powiek.
A co na zapalenie spojówek? Krople do oczu łagodzące stany zapalne
Zespół suchego oka nieodłącznie wiąże się z zapaleniem spojówek. Objawy tych dwóch schorzeń są do siebie dość podobne, poza tym jedno może rozwinąć się w drugie. Zapalenie spojówek objawia się zaczerwienieniem, uczuciem „piasku” w oczach i łzawieniem. Do tego, jeśli ma ono podłoże alergiczne, dochodzi swędzenie, lub jeśli bakteryjne – ropna wydzielina. Co możesz zastosować w takiej sytuacji?
Lekkie stany zapalne wywołane np. przez kurz, alergeny czy soczewki kontaktowe, możesz wyciszyć kroplami do oczu z wyciągami ziołowymi. Szukaj preparatów z aloesem, świetlikiem lekarskim czy borówką czarną.
Czasami infekcje oczu czy soczewki kontaktowe mogą spowodować poważniejsze objawy, np. obrzęk rogówki. Objawia się on silnym bólem i uczuciem ciała obcego w oku. W takim wypadku najszybciej pomogą hipertoniczne krople do oczu. Ich działanie polega na „odciągnięciu” nadmiaru płynu z oka, dzięki czemu zmniejszają obrzęk. Pamiętaj, że w takiej sytuacji zawsze warto skonsultować się z lekarzem! Przyczyny obrzęku mogą być poważne – należy do nich np. jaskra.
W profilaktyce zespołu suchego oka ważna jest też higiena powiek. Jeśli dopadło Cię zapalenie spojówek, zastosuj spray na powieki ze srebrem, które ma działanie przeciwbakteryjne.
Wspomaga leczenie stanów zapalnych oraz zapewnia prawidłowe nawilżenie oka.
Jak zapobiec zespołowi suchego oka?
- Nawilżaj powietrze – zimą połóż mokry ręcznik na kaloryferze lub skorzystaj z nawilżacza.
- Włącz do diety kwasy omega-3 – zmniejszają nasilenie objawów zespołu suchego oka. Występują naturalnie w tłustych rybach, np. łososiu i tuńczyku, znajdziesz je też w postaci kapsułek.
- Unikaj sytuacji drażniących oczy jak palenie papierosów, praca w klimatyzowanych pomieszczeniach, silny wiatr.
- Rób przerwy w trakcie czytania i długiego wpatrywania się w ekrany. W tych sytuacjach rzadziej mrugasz, przez co Twoje oczy szybciej wysychają.
- Wybieraj krople do oczu bez konserwantów. Substancje konserwujące mogą podrażniać i uczulać, a stosowane przez dłuższy czas nawet zaostrzać objawy zespołu suchego oka.
Wiesz już, jak dbać o suche oczy i czym je nawilżać. Opcji jest sporo, przetestuj różne maści i krople do oczu, żeby dobrać odpowiednie dla siebie. Nie lekceważ zespołu suchego oka. Jeśli masz trudności z zamknięciem powiek, odczuwasz ból w gałce ocznej, a krople do oczu nie pomagają, wybierz się do okulisty.
Źródła:
- Shtein, R. M., & Jacobs, D. S. J. G. (2020). Dry eye disease. | https://www.medilib.ir/uptodate/show/6894
- What Is Dry Eye? Symptoms, Causes and Treatment. American Academy of Ophthalmology | https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-dry-eye
- Sendecka, M., Baryluk, A., & Polz-Dacewicz, M. (2004). Częstość występowania i czynniki ryzyka zespołu suchego oka. Przegl. Epidemiol, 58(1), 227-233.
- Szandruk, M., Skrzypiec-Spring, M., & Szeląg, A. (2015). Leczenie i profilaktyka zespołu suchego oka. Strzelectwo sportowe, 12.