Refluks żołądka: objawy i przyczyny
Refluks żołądka polega przede wszystkim na wielu nieprzyjemnych objawach ze strony układu pokarmowego. Wiążą się one z zarzucaniem kwaśnej treści pokarmowej z żołądka w górę – czyli do przełyku, a czarem nawet do gardła. Błony śluzowe wyścielające przełyk i jamę ustną nie są fizjologicznie przystosowane do kontaktu z bardzo kwaśną, wręcz żrącą treścią żołądkową. Dlatego też, wskutek postępowania choroby, poza uporczywą zgagą i bólami w górnej części układu trawiennego, mamy do czynienia ze stanami zapalnymi błon śluzowych, a nawet nadżerkami.
O refluksie żołądkowo-przełykowym mogą dodatkowo świadczyć takie objawy, jak: puste odbijania, przewlekły kaszel, chrypka, trudności w połykaniu, nudności, wzdęcia, kłucie w okolicy serca, częste infekcje układu oddechowego.
Trzeba podkreślić, że refluks żołądka to u większości pacjentów choroba nawracająca. A to przede wszystkim dlatego, że zaostrza się zwłaszcza wskutek nieprawidłowych nawyków związanych z dietą oraz ogólnie pojętym stylem życia. I tak też do najczęstszych przyczyn refluksu żołądka możemy zaliczyć:
- nadwagę i otyłość,
- wiek (powyżej 40. roku życia),
- palenie papierosów, nadużywanie alkoholu,
- przewlekłe stosowanie niektórych leków (w tym np. przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwdepresyjnych),
- nadmierny, długotrwały stres,
- ale także nieprawidłowe funkcjonowanie żołądka lub przełyku – w tym zaburzenie motoryki układu pokarmowego, zaburzenia napięcia dolnego zwieracza przełyku (czyli mięśnia „trzymającego” treść żołądkową w żołądku).
Jaka dieta na refluks żołądka? Ważne wskazówki
Refluks można leczyć poprzez farmakoterapię, ale najlepiej zacząć od podstaw – czyli zmiany codziennych nawyków oraz diety. Jeśli chodzi o dietę na refluks i zgagę, to kluczowe jest wyeliminowanie z menu (lub w miarę możliwości jak największe ograniczenie) produktów, które mogą niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie żołądka, przełyku i dolnego zwieracza przełyku. Dlatego też, by zniwelować refluks, nasza dieta powinna:
- zawierać codziennie 4-5 posiłków zjadanych co około 3 godziny, o dość miękkiej konsystencji i najlepiej letniej temperaturze oraz niezbyt dużej objętości (unikamy „rozpychania” żołądka, co zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej i powoduje wypychanie pokarmu do góry),
- być pozbawiona alkoholu, produktów smażonych, bardzo kwaśnych, bardzo tłustych – czyli staramy się, by menu było lekkostrawne.
Dieta na refluks: tych produktów unikaj
Warto najpierw podkreślić, że dieta na refluks żołądkowo-przełykowy może wyglądać inaczej u różnych pacjentów. Każda osoba z refluksem może odmiennie reagować na różne pokarmy. Na przykład dla jednego chorego ogromnym problemem może być spożywanie produktów kiszonych, zaś dla innej osoby z refluksem kiszonki mogą okazać się wręcz korzystne w kontekście łagodzenia objawów. Podobnie może być z nabiałem, produktami zbożowymi, mięsem czy owocami i warzywami.
Jednak istnieje kilka charakterystycznych produktów, których jedzenie odradza się każdemu choremu w refluksie:
- alkohol,
- napoje gazowane,
- kawa oraz mocna herbata i napar z mięty,
- kakao, czekolada i produkty czekoladowe,
- słodycze, produkty wysoko przetworzone, słone przekąski i fast food,
- pikantne produkty i potrawy, w tym chili, curry, pieprz, ostra papryka, musztarda, sosy,
- pomidory i przetwory pomidorowe, np. keczup, soki pomidorowe, koncentraty,
- cytrusy i przetwory (np. soki) z cytrusów,
- cebula, czosnek, por, szparagi, karczochy (zwłaszcza surowe),
- tłuste produkty, w tym tłuste kawałki mięs, mięsa wysoko przetworzone, tłusty nabiał (np. śmietana).
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Dieta na refluks: to możesz jeść
Dieta na wrzody i refluks to przede wszystkim menu lekkostrawne. Dlatego też lepiej zrezygnować w niej, przynajmniej na początek, z surowych owoców i warzyw i zastępować je gotowanymi, przecieranymi.
Warto wybierać duszenie, pieczenie, gotowanie w wodzie/na parze zamiast smażenia, grillowania czy prużenia. Nie trzeba jednak zupełnie unikać w takiej diecie tłuszczu – warto postawić na jego dobre źródła, jak: orzechy, migdały i pestki (ale najlepiej stosować je po zmieleniu) czy tłuste ryby (łosoś, śledź) 1-2 razy w tygodniu. Zdrowe tłuszcze zawarte w tych produktach przyczynią się do regeneracji układu pokarmowego.
Jeśli zaś chodzi o dozwolone w refluksie napoje, to najlepiej wybierać:
- wodę niegazowaną,
- chude/średnio tłuste mleko lub napoje roślinne,
- rozcieńczone soki owocowe, domowe kompoty (rozcieńczone),
- słabe napary herbaciane, ziołowe.
Domowe sposoby na refluks żołądka
Poza odpowiednią dietą warto przyjrzeć się też swoim codziennym nawykom związanym ze stresem oraz snem. Po raz kolejny podkreślamy, że nadmierny stres, niedosypianie, słaba jakość snu mogą być „winowajcami” refluksu.
Ponadto poleca się włączenie produktów ziołowych, które mogą zniwelować stany zapalne układu pokarmowego, wspomóc regenerację jego tkanek czy też poprawiać pracę żołądka (szybsze jego opróżnianie to mniejsze ryzyko przedostawania się treści pokarmowej w górę układu pokarmowego). Tutaj zalecane są zwłaszcza:
- korzeń lukrecji,
- prawoślaz,
- rumianek.
Warto też zapoznać się ze złożonym produktem Reflu-G, który zawiera w sobie produkty ziołowe, ale i wapń oraz galaktomannan, łagodzące objawy refluksu.
Suplement diety stanowiący unikalne połączenie inaktywowanych bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus reuteri DSM 17648) z cynkiem.
Źródła:
- Korzonek M. i wsp.: Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, 201–210.
- Waśko-Czopnik D.: Choroba refluksowa przełyku – jak diagnozować i leczyć w gabinecie lekarza POZ. Lekarz POZ 2/2020, 119-126.
- Dudkowiak R. i wsp.: Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku. Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 4: 586–591.