Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Energetyki – szkodliwość u dzieci i młodzieży
Objawy niewyspania i przewlekłego zmęczenia coraz częściej zgłaszają nie tylko dorośli. Tempo życia i oczekiwania stawiane młodym Polakom sprawiają, że wielu uczniów i uczennic kupowała regularnie energetyki. Ze względu na szkodliwość tych produktów w kontekście młodych organizmów, sprzedaż ich nieletnim została zakazana.
Według badań przeprowadzonych kilka lat temu przez kanadyjskich naukowców, ponad połowa nastolatków, która kiedykolwiek piła napój energetyzujący, poznała, co to szkodliwość energetyków. Badacze z University of Waterloo przeprowadzili ankietę wśród młodych osób, które przynajmniej raz skonsumowały tego typu „pobudzacz”. Po przeliczeniu odpowiedzi respondentów okazało się, że 55,4 proc. ankietowanych zgłaszało niekorzystne skutki zdrowotne. Najwięcej z nich skarżyło się na przyspieszone bicie serca (24,7 proc.), trudności ze spaniem (24,1 proc.), bóle głowy (18,3 proc.), nudności, wymioty lub rozwolnienie (5,1 proc.). Zdecydowanie mniej młodych ludzi odczuwało ból w klatce piersiowej. Na szczęście jedynie mniej niż 0,5 proc. przebadanych nastolatków miało drgawki1.
Kiedy młodzież sięga po energetyki – zdrowie może być zagrożone. Zwłaszcza że, jak udowodnili kanadyjscy lekarze z zespołu prof. Davida Hammonda z University of Waterloo, młodzi ludzie często piją energetyki w połączeniu z alkoholem, co może być bardzo niebezpieczne2.
W związku z zakazem sprzedaży energetyków nieletnim w internecie coraz częściej pojawia się pytanie, od jakiego wieku można pić energetyki. Zgodnie z prawem – od 18. roku życia. Trzeba jednak pamiętać, że na mocy ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, na terenie szkoły lub placówki oświatowej nie będzie wolno sprzedawać energetyków nawet osobom pełnoletnim, w tym słuchaczom i pracownikom. W dodatku każdy napój energetyczny musi być oznaczony przez producenta widoczną, czytelną i otoczoną ramką informacją: „napój energetyzujący” lub „napój energetyczny”. Zakaz dotyczy wyłącznie tak oznaczonych produktów.
Energetyki – od ilu lat można pić napoje energetyzujące
Jak już wspomniano wyżej, napoje energetyzujące, zgodnie z zaktualizowanym polskim prawem można pić po skończeniu 18. roku życia. Nie oznacza to jednak, że dla dorosłych tego typu „pobudzacze” są zupełnie bezpiecznie. Sprawa wygląda trochę podobnie, jak w przypadku alkoholu, który także legalnie może kupić, jeżeli jest się pełnoletnią osobą.
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, powikłaniach po przebytych udarach i urazach, a także w przypadku chorób neur...
Energetyki a zdrowie dorosłych
Głównym składnikiem napojów energetyzujących jest kofeina. Najczęściej w jednej, małej, 250-mililitrowej puszce napoju znajduje się taka sama dawka tej substancji, jak w filiżance mocnej kawy o tej samej pojemności. To ona stymuluje wydzielanie hormonów pobudzających organizm – adrenaliny i noradrenaliny. Jednak to nie zawartość kofeiny jest głównie odpowiedzialna za to, że energetyki są niezdrowe. W ich składzie znajdują się także:
- guarana,
- tauryna (pobudza produkcję i przyspiesza wydzielanie insuliny – w ten sposób działa lipolitycznie i anabolicznie, więc zmniejsza uczucie zmęczenia),
- L-karnityna (przyspiesza metabolizm tkanki tłuszczowej),
- węglowodany w łatwo przyswajalnej postaci,
- syntetyczne witaminy, głównie z grupy B,
- aromaty barwniki, konserwanty i dwutlenek węgla,
- w niektórych producenci dodają również naturalne ekstrakty z miłorzębu japońskiego (może spowodować krwawienia u osób, które zażywają leki przeciwkrzepliwe) lub żeń-szenia (może doprowadzić do niekorzystnych zmian w gospodarce węglowodanowej).
Po spożyciu napojów energetyzujących często obserwuje się bóle brzucha, bóle głowy, uczucie kołatania serca, nadciśnienie tętnicze, pobudzenie, drżenie rąk, a w skrajnych przypadkach zaburzenia świadomości. Wypicie kilku puszek energetyków może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, które zazwyczaj związane są z przedawkowaniem kofeiny2.
Głównym składnikiem preparatu jest cytykolina – naturalnie występujący, endogenny prekursor fosfatydylocholiny, podstawowego budulca fosfolipidów błon komórkowych.
Szkodliwość energetyków połączonych z alkoholem
O dużej szkodliwości łączenia alkoholu i kofeiny mówi się już od dawna. Wiele osób rozbudza się na imprezie kawą lub energetykiem. Niektórzy używają napojów energetyzujących jako składnika do przygotowania popularnych drinków. Badania dowodzą, że kofeina na pewien czas „ukrywa” skutki wypitego alkoholu. W związku z tym wiele osób, które łączą napoje wyskokowe z „pobudzaczami”, wypija więcej alkoholu, niż zrobiłoby to bez wspomagania się produktami z kofeiną. Już ten sam fakt ma negatywne konsekwencje dla organizmu i społeczeństwa3.
Łączenie alkoholu z napojami energetyzującymi źle oddziałuje na serce, mózg i sen. Naukowcy nie stwierdzili nadal, jaka dawka kofeiny w połączeniu z alkoholem etylowym może być uznana za bezpieczną. Ludzie w różnym tempie syntezują kofeinę. Mieszanina kofeiny i alkoholu podnosi ciśnienie krwi. W związku z tym może doprowadzić do udaru czy zawału. Połączenie to nierzadko prowadzi również do migotania przedsionków. Dlatego absolutnie powinny wystrzegać się go osoby mające problemy z zaburzeniami rytmu serca – zwłaszcza jeżeli nie są świadome choroby – mogą umrzeć z powodu zatrzymania akcji serca.
Co zamiast energetyków? Zdrowe produkty energetyzujące
Warto zrezygnować z picia napojów energetycznych, ale wiele osób od czasu do czasu potrzebuje dodać sobie energii. Na szczęście jest kilka naturalnych produktów, które pobudzają, ale nie stwierdzono, by miały negatywny wpływ na zdrowie. Jeżeli chcemy się rozbudzić, warto zaopatrzyć się w:
- orzeszki kola – to owoce drzewa, które rośnie w Afryce i Ameryce Południowej. Orzeszki koli mają stymulujące działanie na centralny układ nerwowy. Udowodniono, że nie tylko dodają energii, ale też zwiększają odporność fizyczną i poprawiają kondycję psychiczną, poprawiają także pamięć i koncentrację. Orzeszki mają w sobie nie tylko kofeinę, ale i polifenole oraz składniki mineralne w tym potas, który wpływa korzystnie na pracę serca4.
- różeniec górski – korzeń tej rośliny nazywany jest adaptogenem. To znaczy, że zwiększa możliwości przystosowawcze naszego organizmu, odporność na stres i wydolność fizyczną5.
- yerba mate – napój parzony z liści ostrokrzewu paragwajskiego. Mocny napar pobudza, wzmacnia i wspomaga metabolizm. Chętnie sięgają po niego nie tylko osoby, które chcą się „dobudzić”, ale i schudnąć.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Źródła:
- Wiernicki P., Napoje energetyczne mogą szkodzić młodzieży;
- Serafin A, Napoje energetyczne – co kryją w sobie?;
- Taylor M., What to Know About Mixing Alcohol and Caffeine;
- Adeosun O., Methanolic extract of Cola nitida elicits dose-dependent diuretic, natriuretic and kaliuretic activities without causing electrolyte impairment, hepatotoxicity and nephrotoxicity in rats;
- Sedlak-Vadoc V., Właściwości lecznicze różeńca górskiego.