DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Nikotyna: co to jest? Tak działa i uzależnia nikotyna
Fraza „co to jest nikotyna”, jest bardzo częstym zapytaniem wpisywanym przez Polaków w wyszukiwarkę. Trudno się dziwić, bo wśród nas nie brakuje palaczy. Choć, jak pokazują statystyki, współcześnie pali prawie o połowę osób mniej niż w latach 90. XX wieku, to liczba ta nadal jest znaczna. Nikotyna krąży we krwi około 9 milionów Polaków1.
Nikotyna to organiczny związek chemiczny, zaliczany do grupy alkaloidów pirydynowych, zbudowany z dwóch pierścieni heterocyklicznych: pirydyny i pirolidyny. Naturalnie występująca nikotyna wykazuje właściwości hydrofobowe. To właśnie dlatego, że odpycha od siebie cząsteczki wody, łatwo przenika przez błony komórkowe. Szybkość jej wchłaniania zależy od pH. W kwaśnym wchłania się stosunkowo wolno1. Typowe pH nabłonka płucnego wynosi 7,35-7,45. To bardzo dobre warunki do szybkiego wchłaniania nikotyny.
Według badań nikotyna przenika do krwioobiegu w tempie zbliżonym do zastrzyku dożylnego. Następnie w ciągu kilku minut ulega dystrybucji. Wyliczono, że w czasie palenia papierosa, zawarta w nim nikotyna potrzebuje zaledwie 7 sekund, by pokonać trasę: jama ustna – płuca – krew małego układu krążenia – serce – aorta – tętnice mózgu. Po dotarciu do centrum układu nerwowego zaczyna natychmiast wpływać na komórki mózgowe. Pobudza je i uwalnia noradrenalinę, dopaminę i serotoninę. Nikotyna zaburza pracę układu nerwowego. Wchodzi w reakcje z tak zwanymi receptorami nikotynowymi i zaburza ich metabolizm. W efekcie powoduje charakterystyczne uczucie lekkości2.
Stężenie nikotyny w naczyniach mózgowych jest od 3 do 6 razy wyższe w porównaniu ze stężeniem we krwi żylnej. W komórkach mózgowych nikotyna utrzymuje się przez około dwie godziny. U osób palących papierosy średnie stężenie nikotyny w osoczu krwi żylnej w ciągu dnia waha się od 20 do 40 ng/ml. Różnice mogą wynikać z liczby wypalanych papierosów, formy palenia i rodzaju stosowanego tytoniu, a także ze zmiennej objętości zaciągania się oraz zawartości dymu w powietrzu3.
Jak długo nikotyna utrzymuje się we krwi? Zależy to w dużej mierze od cech osobniczych i pH. Zwykle usuwanie nikotyny zajmuje organizmowi ok. 70-140 min. W prawie 90 proc. nikotyna wydalana jest przez nerki, a w niewielkiej ilości również przez ślinę2. Znaczna część wchłoniętej nikotyny (ok. 80 proc.) jest metabolizowana w wątrobie. Prawdopodobnie jest ona również rozkładana w płucach i nerkach3.
Nikotyna uzależnia psychicznie i fizycznie w podobny sposób jak heroina i kokaina. W dodatku wykazuje podobne działanie jak amfetamina. Uzależnienie od nikotyny jest związane z powstaniem tolerancji oraz objawami odstawienia. Tolerancja polega na podawaniu coraz większych dawek dla otrzymania takiego samego efektu. Jest to spowodowane zwiększeniem aktywności enzymów, które metabolizują nikotynę. Gdy dojdzie już do wytworzenia tolerancji farmakodynamicznej, odstawienie lub zmniejszenie poziomu nikotyny doprowadza do objawów odstawienia3.
Wpływ nikotyny na organizm. Właściwości nikotyny
Czy nikotyna sama w sobie jest szkodliwa? Tak, nikotyna jest neurotoksyną. Oznacza to, że wysokich dawkach upośledza funkcjonowanie układu nerwowego żywych organizmów i prowadzi do śmierci.
Kiedy nikotyna wniknie do organizmu, bardzo szybko zaczyna wpływać na wiele ważnych reakcji. Jej obecność przekłada się na liczne zmiany w organizmie, ale każda z nich jest negatywna. Dym tytoniowy prowadzi do powstania 14 lokalizacji nowotworowych i wielu innych chorób.
W przypadku zespołu uzależnienia od nikotyny występują podobne objawy jak w uzależnieniu od innych substancji psychoaktywnych (np. heroiny, morfiny, alkoholu). Nikotyna wpływa, choć w różnym stopniu, w zasadzie na wszystkie narządy. Działa także na wyższe czynności mózgu, jak myślenie, nastrój, sprawność umysłowa. Nikotyna ma właściwości psychoaktywujące. Oznacza to, że oddziałuje na nastrój palacza. W dodatku jest środkiem euforyzującym, który wywołuje podobny mechanizm jak opiaty oraz alkohol. W zależności od nastroju palacza, ośrodkowe działanie nikotyny może być odczuwane jako miłe pobudzenie lub uspokojenie4.
Brak nikotyny jest przykro odczuwany przez palacza (uzależnienie psychologiczne). Ponadto podobnie jak w przypadku działania innych środków wywołujących uzależnienie, czynność układu nerwowego zostaje zmieniona, przystosowana do działania nikotyny i zaburza się, gdy jej zabraknie (uzależnienie farmakologiczne)4.
Nikotyna: skutki uboczne i konsekwencje palenia
Palenie papierosów i innych wyrobów z nikotyną znacznie przyspiesza rozwój blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Wykazano też, że zwiększa tendencję do tworzenia się zakrzepów. Sięganie po wyroby tytoniowe prowadzi także do chorób sercowo-naczyniowych (ostre i przewlekłe zespoły wieńcowe, udary mózgu), schorzeń płuc (przewlekła obturacyjna choroba płuc – POChP), nowotworów (rak płuca, krtani, jamy ustnej i gardła, pęcherza moczowego, trzustki, szyjki macicy) oraz bezpłodności4.
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera ektoinę.
Według statystyk 31 proc. zgonów mężczyzn i 12 proc. zgonów kobiet na świecie powiązanych jest z nałogiem nikotynowym. Rokrocznie w konsekwencji palenia umiera około 7 milionów ludzi. Aż milion z nich to bierni palacze. Prawie co trzecia śmierć dziecka na świecie to efekt narażenia go (w życiu płodowym i później) na bierne wdychanie dymu tytoniowego. Od kilku lat w Polsce z powodu raka płuca umiera więcej kobiet niż na nowotwór piersi1.
Eksperci uważają, że rzucenie palenia tytoniu jest najtańszą i najbardziej efektywną strategią w prewencji tych schorzeń. Do odstawienia papierosów zachęcają członkowie kardiologicznych, jak i pulmonologicznych towarzystw naukowych.
U osoby palącej papierosy przez większość życia prawdopodobieństwo zgonu z powodu zmian wywołanych przez nikotynę wynosi 50 proc. Przeciętnie statystyczny palacz żyje 10 lat krócej niż jego niepalący rówieśnik5.
Palenie jest bardziej obciążającym czynnikiem niż np. obecność ciężkiego nadciśnienia tętniczego (utrata <3 lat życia) lub łagodnego nadciśnienia tętniczego (utrata <1 roku życia)5.
Jak rzucić palenie?
Leczenie uzależnienia od tytoniu powinno być kompleksowe i mieć w sobie elementy wsparcia psychicznego oraz leczenia farmakologicznego. Terapia powinna być prowadzona pod nadzorem specjalisty. Na początku lekarz przeprowadza ankietę, szacuje liczbę paczkolat i rozmawia z pacjentem na temat szkodliwości palenia. Stara się też określić, na jakim poziomie jest motywacja palacza do rzucenia nałogu. Następnie dobiera odpowiednie leki. Ma do dyspozycji całkiem sporo różnego rodzaju środków. Część z nich jest dostępna bez recepty. Lekarz zalecić może nikotynową terapię zastępczą w postaci gum lub plastrów, bupropion, wareniklinę lub cytyzynę. Równocześnie powinien też powiadomić pacjenta o możliwości skorzystania z psychoterapii i innych form wsparcia6.
Cytyzyna jest naturalnym, roślinnym alkaloidem, który jest częściowym antagonistą nikotyny. Znajduje się nasionach złotokapu. Często pojawia się w składzie leków, które zażywają osoby chcące rzucić palenie i te, które rzuciły nałóg niedawno i nadal odczuwają głód nikotynowy. Leki z cytyzyną, wydawane bez recepty, pomagają w całkowitym pozbyciu się chęci sięgnięcia po papierosa. Cytyzyna jest bezpieczna i zwykle dobrze tolerowana przez organizm. Nie uzależnia, a jej działanie polega na tym, że będąc częściowym agonistą receptorów nikotynowych, blokuje wiązania nikotyny z tymi receptorami mózgowymi i w konsekwencji eliminuje przyjemność z podawania nikotyny. Równocześnie pobudza ten receptor i produkuje trochę dopaminy, przez co objawy rzucenia palenia są mniejsze – następuje uśmierzenie głodu nikotynowego7.
DENICIT to lek bez recepty wskazany w odzwyczajaniu się od palenia tytoniu i zmniejszeniu głodu nikotynowego u osób, które chcą przestać palić. Celem stosowania leku DENICIT jest trwałe zaprzestanie używania produktów zawierających nikotynę. Zawiera cytyzynę, która zwiększa ok. 3-krotnie szansę na rzucenie palenia¹.
¹Hajek P et al.: Efficay of cytisine in helping smokers quit;systematic review and meta-analysis. Thorax, 2013
Źródła:
- Benowitz N.L., Jacob P. 3rd, Fong I., Gupta S., Nicotine metabolic profile in man: comparison of cigarette smoking and transdermal nicotine;
- Hukkanen J., Jacob P. 3rd, Benowitz N.L., Metabolism and Disposition Kinetics of Nicotine;
- Samochowiec J.,Rogoziński D., Hajduk A., Skrzypińska A, Arendowicz G., Diagnostyka, Mechanizm uzależnienia i Metody Leczenia uzależnienia od nikotyny;
- Peksa J., Demble K., Leczenie uzależnienia od tytoniu – zarys problematyki;
- Doll R, Peto R, Boreham J, et al. Mortality in relation to smoking: 50 years’ observations on male British doctors;
- Mejza F., Cedzyńska M., Bała M., Górecka D., Uzależnienie od tytoniu;
- Rotaub R., Jak rzucić palenie? Może pomóc cytyzyna, a nie e-papieros.