Czym jest i jak wygląda rogówka oka?
Rogówka to przednia część gałki ocznej. Składa się z kilku struktur, w tym m.in. warstwy śródbłonkowej i właściwej oraz błony Bowmana i Descemeta. Podstawową funkcją rogówki jest ochrona przedniej części oka zarówno przed czynnikami fizycznymi (np. kurz, ciała stałe), jak i patogenami, które zatrzymują się na przezroczystym nabłonku i są spłukiwane przez łzy.
Choć rogówka na pozór jest całkowicie przejrzysta, przyczynia się do załamywania światła, które następnie przenika do głębiej położonych struktur, a ostatecznie siatkówki. Szacuje się, że sama rogówka odpowiada nawet za 75% całkowitej mocy refrakcyjnej oka.
Zaburzenia w przejrzystości rogówki powodowane przez stany zapalne, obrzęki lub choroby zwyrodnieniowe albo inne (np. biała plamka na rogówce oka będąca oznaką zakażenia grzybiczego, ale też choroby metaboliczne, jak cukrzyca) ograniczają przenikanie promieni świetlnych, co natychmiast powoduje pogorszenie jakości widzenia1.
Kiedy dochodzi do uszkodzenia rogówki oka?
Uszkodzenie rogówki oka może kojarzyć się przede wszystkim z urazem mechanicznym i rzeczywiście wystarczy chwila nieuwagi lub przypadek, aby ciało obce dostało się na powierzchnię oka, uszkadzając ją. Urazy fizyczne najczęściej zdarzają się podczas pracy fizycznej (np. rąbanie drewna), pracy na roli, ale także w trakcie nieostrożnych zabaw w wieku dziecięcym.
Do innych przyczyn problemów z rogówką oka zalicza się stany zapalne wywołane przez patogeny, ale też choroby wrodzone, np. zespół Petersa-plus, obejmujący m.in. zrost między tęczówką a rogówką. Inną przyczyną utraty przez rogówkę swoich funkcji są choroby zwyrodnieniowe, które przyczyniają się do zmiany przejrzystości lub kształtu rogówki. Przyjrzyjmy się dwóm najczęściej występującym przyczynom utraty funkcji przez rogówkę.
Zapalenie rogówki oka
Zapalenie rogówki (łac. keratitis) może być spowodowane przez bakterie i wirusy, rzadziej grzyby lub pierwotniaki:
- za zapalenia bakteryjne odpowiada m.in. gronkowiec złocisty;
- wirusowe stany zapalne powoduje m.in. wirus półpaśca lub opryszczki typu I.
Do innych przyczyn zalicza się występowanie alergii oraz uszkodzenie zakończeń nerwowych. Stany zapalne oka objawiają się przede wszystkim bólem, wyraźnie widocznym zaczerwienieniem i zmatowieniem przedniej warstwy rogówki, a także jej obrzękiem. Nieleczony stan zapalny może doprowadzić nawet do przepukliny oka, a w skrajnych przypadkach nawet do pęknięcia rogówki2.
Wskazane do leczenia zespołu suchego oka i nieprawidłowego wydzielania łez.
Nawilżające krople do oczu.
Maść do oczu przeznaczona do łagodzenia objawów zespołu suchego oka oraz niedomykalności powiek.
Krople do oczu zawierające laktoferynę liposomalną wspomagające leczenie zespołu suchego oka.
Diagnostyka, która pozwoli ustalić etiologię choroby, obejmuje przede wszystkim badanie mikrobiologiczne. Dopiero znając jego wyniki, można zaplanować proces leczenia. Pomocniczo wykonuje się USG, RTG lub tomografię koherentną.
Zmętnienie rogówki oka
Zmętnienie rogówki oka polega na stopniowej utracie przezierności błony, która stopniowo traci swoje właściwości optyczne. Procesy mętnienia mogą być związane ze starzeniem się organizmu oraz chorobami narządu wzroku. Zwiększone ryzyko zmętnienia dotyczy pacjentów przyjmujących leki przeciwarytmiczne (np. amiodaron), które kumulują się pod postacią mikrozłogów. Okazuje się też, że choroby nerek lub wątroby zwiększają ryzyko zwyrodnienia rogówki, ponieważ przyczyniają się do odkładania w obrębie rogówki szkodliwych dla niej substancji, jak miedź, żelazo, lipidy czy amyloid3.
Badanie zmętnienia rogówki przeprowadza się przy pomocy testu Amslera, badania ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badania dna oka.
Jak leczyć uszkodzoną rogówkę oka?
Leczenie rogówki oka może odbywać się na kilka sposobów, w zależności od przyczyny urazu. W przypadku wystąpienia stanu zapalnego choremu zwykle zaleca się odpoczynek, unikanie wysiłku fizycznego oraz stosowanie regeneracyjnych maści nakładanych na oko. W przypadku zakażenia bakteryjnego lekarz okulista może przepisać specjalne krople z antybiotykiem. Do leczenia zakażeń wirusowych wykorzystuje się maści lub żel do oczu zawierający gancyklowir albo acyklowir.
Osoby, które oczekują na wizytę u specjalisty, mogą sięgnąć po leki dostępne w aptece bez recepty. W przypadku łagodnych zmian i podrażnień dobrze sprawdzają się krople zawierające kwas hialuronowy. Związki hialuronianu tworzą warstwę ochronną na przedniej części oka. Dodatkowo ich działanie jest wzmocnione przez kwas borny o delikatnych właściwościach odkażających.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy.
Zawiera innowacyjną formę żelaza i kwas foliowy, a do tego witaminy: C, B₂ i B₆. Składniki suplement...
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witami...
Zawiera inozytol. Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej u mężczyzn. Kompleks bi...
Źródła:
- Dang DH, Riaz KM, Karamichos D. Treatment of Non-Infectious Corneal Injury: Review of Diagnostic Agents, Therapeutic Medications, and Future Targets. Drugs. 2022;82(2):145-167. doi:10.1007/s40265-021-01660-5;
- Lin A, Rhee MK, Akpek EK, et al. Bacterial Keratitis Preferred Practice Pattern®. Ophthalmology. 2019;126(1):P1-P55. doi:10.1016/j.ophtha.2018.10.018;
- Xu M, Wu S, Niu X. Sudden unilateral corneal clouding in diabetic patient: A case report and literature review. Medicine (Baltimore). 2023;102(22):e33919. doi:10.1097/MD.0000000000033919.