Anoreksja: co to takiego? Objawy i sygnały alarmowe
Zaburzenia odżywiania po raz pierwszy zostały opisane w literaturze pod koniec XVII wieku, a termin „anoreksja” w kontekście jednostki chorobowej pierwszy raz wykorzystał William Gull w 1984 roku. Występowanie anoreksji jest obserwowane u kobiet i mężczyzn, bez względu na szerokość geograficzną czy wiek. Jednocześnie to osoby młode (13-14 lat i 17-18 lat) są najbardziej narażone na wystąpienie objawów anoreksji.
Anoreksja objawia się zbyt niską masą ciała, nadmiernym zaabsorbowaniem i obsesyjnym myśleniem na temat przyjmowanych posiłków w obawie przed przytyciem. Osoba, która choruje na anoreksję, silnie kontroluje jakość oraz ilość przyjmowanych pokarmów. Często podejmuje działania powodujące utratę masy ciała – np. wyczerpujące ćwiczenia fizyczne; ma zaburzony obraz swojego ciała – nawet jeśli obiektywnie waży bardzo mało, jest chuda, a nawet wychudzona, wydaje jej się, że jest zbyt gruba.
W wyniku drastycznego ograniczenia masy ciała pojawiają się zaburzenia hormonalne, które powodują np. zburzenia lub zanik miesiączki, zanik zainteresowań seksualnych. W wyniku głodzenia pojawia się odwapnienie kości, osłabienie, brak sił, mogą zdarzyć się zawroty głowy.
Osoby chorujące na anoreksję przeżywają intensywny strach przed przybraniem na wadze i koncentrują wszystkie swoje siły, aby do tego nie dopuścić. Nadmierne zaangażowanie w kontrolowanie wagi oraz mniej energii może negatywnie wpływać na życie osoby chorującej na anoreksję, jej osiągnięcia szkolne, relacje czy karierę zawodową.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Przyczyny anoreksji i jej skutki
Obecnie przyjmuje się hipotezę, że do wystąpienia anoreksji przyczyniają się czynniki genetyczne i środowiskowe. Na podstawie badań dotyczących „mechanizmu serotoniny” i jego wpływu na zaburzenia odżywiania, naukowcy zauważyli, że u osób chorujących na anoreksję poziom serotoniny w płynie mózgowo-rdzeniowym jest wyższy niż norma dla populacji, nawet u osób w remisji choroby. Dzięki neurobrazowaniu stwierdzono również zmiany w obrębie ośrodkowego układu nerwowego u osób chorujących na anoreksję.
Pewne cechy osobowości również predysponują do rozwoju anoreksji, są to np. cechy osobowości obsesyjno-kompulsywnej, osobowość histrioniczna czy schizoidalna lub schizotypowa, gdzie osoba może mieć skłonność do dziwacznych zachowań związanych z jedzeniem.
Wpływ na wystąpienie anoreksji mają też czynniki rodzinne – przede wszystkim specyficzne wzorce relacji rodzinnych, gdzie przeważa nadopiekuńczość i znaczna kontrola dziecka, która powoduje wykształcenie się postawy bezradności.
- Usidlenie – czyli problemy jednego członka rodziny stają się problemami wszystkich członków rodziny, zanikają zdrowe relacje między poszczególnymi osobami.
- Sztywność – trudność z radzeniem sobie ze zmianami np. dojrzewaniem dziecka.
- Wciąganie dzieci w problemy małżeńskie – zawieranie „sojuszy” z dzieckiem przeciwko drugiemu rodzicowi, wymaganie „lojalności”.
- Wyolbrzymianie oczekiwań oraz generowanie presji.
Duży wpływ na wystąpienie anoreksji mogą mieć czynniki środowiskowe i społeczne, np. szybkie tempo życia, presja na osiągnięcie sukcesu, gloryfikowanie szczupłej sylwetki, poczucie zagubienia i trudność z odnalezieniem się w otaczającym świecie.
Duży wpływ – szczególnie na młode osoby – ma pokazywany w social mediach wizerunek osoby szczupłej, pięknej, jako człowieka sukcesu i zadowolonego z życia. Młodzi ludzie stawiają znak równości między wyglądem a ciekawym i spełnionym życiem. Nastolatek nie chce odstawać od grupy, chce być akceptowany i lubiany, co często jest związane z jego wyglądem, stąd bardzo duży nacisk młodych ludzi na wygląd sylwetki.
Skutki anoreksji są bardzo poważne, realnie zaburzają funkcjonowanie w życiu szkolnym, zawodowym i rodzinnym. Konsekwencjami są zagrożenie życia oraz zdrowia. Śmierć z powodu anoreksji dotyczy około 10% osób chorujących na tę chorobę – cześć umiera z powodu powikłań chłodzenia się, a około jedna trzecia popełnia samobójstwo.
Anoreksja i bulimia
Anoreksja i bulimia to dwie jednostki chorobowe z grupy zaburzeń odżywiania. Bulimia jest chorobą, w której obserwuje się nadmierne epizody objadania się, a następnie występuje faza redukcji wagi poprzez wymioty, intensywne ćwiczenia lub głodzenie się. Osoby chorujące na bulimię nie mają kontroli nad jedzeniem, potrafią w ciągu godziny przyjąć tysiące kalorii, aby następnie poddać się przeczyszczaniu lub wymiotom.
Oba zaburzenia odżywiania są poważnymi chorobami psychicznymi, których nie należy lekceważyć. Osoba chorująca na bulimię może mieć prawidłową masę ciała, a jednocześnie objadać się w ukryciu lub w nocy, aby następnie prowadzić bardzo restrykcyjną dietę. W anoreksji waga zawsze jest poniżej normy i nie występują epizody objadania się. Osoby chorujące na wymienione zaburzenia, przywiązują ogromne znaczenie do wagi oraz odczuwają wzmożony lęk przed przytyciem.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Leczenie anoreksji
Leczenie anoreksji jest procesem, który wymaga bardzo dużego wysiłku oraz jest trudny dla pacjentki/a, rodziny i specjalistów. Skuteczne leczenie wymaga współpracy różnych osób: lekarza internisty, psychiatry, dietetyka, psychoterapeuty oraz innych lekarzy w przypadku powikłań kardiologicznych czy endokrynologicznych.
Leczenie anoreksji skupia się na przywróceniu odpowiedniej masy ciała oraz leczeniu następstw głodzenia się. Z drugiej strony powinna zostać wdrożona psychoterapia, która ma na celu pracę ze zaburzonym obrazem siebie, często zaniżoną samooceną, ogromnym poczuciem lęku i potrzebą kontroli. Bardzo ważne jest włączenie w leczenie bliskich osoby chorującej, ponieważ dysfunkcyjne relacje rodzinne mogą podtrzymywać nieprawidłowe wzorce myślenia i zachowania.
Często osoby chore nie widzą dewastacji swojego organizmu, nie chcą jeść, ponieważ strach przed kolejnymi kilogramami jest zbyt przytłaczający. Proces leczenia wymaga cierpliwości, dużej determinacji specjalistów oraz wytrwałości bliskich osób i samego pacjenta.
Anoreksja u dzieci: kiedy występuje? Jak rozpoznać?
Anoreksja może dotknąć dzieci w różnym wieku. Objawy, które powinny zwrócić uwagę rodziców/opiekunów/nauczycieli to:
- zbyt niska waga ciała,
- wychudzone, zbyt szczupłe ciało,
- unikanie posiłków, rezygnowanie z jedzenia,
- chowanie jedzenia w różnych miejscach,
- wypadanie włosów, łamliwość paznokci,
- nadmierne ćwiczenia fizyczne, poświęcanie każdej wolnej chwili na aktywność fizyczną,
- ciągłe mówienie o swojej wadze, że „jestem za gruba”, „muszę ważyć mniej”, „wyglądam okropnie”,
- rezygnowanie ze wspólnych posiłków, jedzenie tylko w samotności,
- spędzanie dużej ilości czasu w samotności, izolowanie się od znajomych,
- rytualizacja spożywania pokarmów, specyficzne zachowania np. rozdzielanie pokarmów na talerzu, bardzo długi czas spożywania pokarmów,
- objawy somatyczne: omdlenia, zanik miesiączki u dziewczynek, odwapnienie kości, zburzenia pracy serca, przemiany materii.
Uważność na dziecko może pomóc szybko zgłosić się do lekarza internisty lub psychiatry, którzy będą mogli zaordynować odpowiednie leczenie.
Anoreksja u mężczyzn. Czy to tylko kobieca choroba?
Anoreksja nie dotyczy tylko kobiet. Również mężczyźni w różnym wieku doświadczają objawów tego niebezpiecznego zaburzenia psychicznego. U mężczyzn najczęściej diagnozuje się anoreksję w grupie wiekowej 14-15 oraz 18-19 lat. Mężczyźni, aby chronić się przed zwiększeniem masy ciała, często podejmują zachowania takie jak: intensywne ćwiczenia fizyczne, wymioty, stosowanie środków przeczyszczających.
Niestety, mężczyźni rzadziej szukają pomocy u specjalistów i częściej jeszcze staranniej ukrywają swoje zaburzenia.
Anoreksja jest poważną chorobą, która zagraża życiu, dlatego bardzo ważne jest szybkie wychwycenie objawów oraz zgłoszenie się do specjalistów po pomoc.
Zawiera inozytol. Składniki preparatu przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej.
Źródła:
- Bator E. i in. Anoreksja – przyczyny, przebieg, leczenie. Nowiny Lekarskie, 80, 3, 2011, s. 184-191,
- Bąba-Kubiś A. i in. Anoreksja – jadłowstręt psychiczny. Pomeranian Journal of Life Sciences, 64(4), 2018, s. 5-9,
- Kręgielska-Narożna M. i in. Jadłowstręt psychiczny – co widzą „motyle”?, Farmacja Współczesna, 7, 2014, s. 1-6.