Czym jest Hashimoto i jak się objawia?
Hashimoto to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Określenie „auto” nie jest tu przypadkowe. Oznacza, że układ immunologiczny atakuje tarczycę, doprowadzając do jej wyniszczenia.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁, B₆, B₁₂ oraz kwasu foliowego.
Obecnie choroba Hashimoto uznawana jest za główną przyczynę niedoczynności tarczycy. Co więcej, może występować z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym np. cukrzycą typu 1. i reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS).
Wśród przyczyn choroby Hashimoto wymienia się czynniki genetyczne i środowiskowe. Zaobserwowano, że częściej cierpią na nią kobiety.
Jak objawia się autoimmunologiczne zapalenie tarczycy? Do najczęstszych objawów należą: spowolnienie psychoruchowe, wzrost masy ciała, zaparcia, suchość skóry, nadmierne wypadanie włosów oraz ciągłe uczucie zimna.
W leczeniu choroby Hashimoto stosuje się farmakoterapię. Chorzy przyjmują hormony lewotyroksyny. Jednak powinni pamiętać o tym, że terapia nie ogranicza się do zażywania leków. Zdrowy styl życia (w tym odpowiednio zbilansowana dieta przy Hashimoto) wspomagają proces leczenia.
Hashimoto – najważniejsze zasady diety wspomagającej proces leczenia
Jak powinna wyglądać dieta osoby chorej na Hashimoto? Tak naprawdę nie różni się w znacznym stopniu od tej, którą określa się mianem zdrowej diety. Z tą różnicą, że należy położyć duży nacisk na:
- odpowiednią podaż produktów wykazujących potencjał antyzapalny (należą do nich m.in. te obfitujące w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę C i E, cynk, selen);
- właściwą ilość produktów bogatych w składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego i produkcji hormonów tarczycy (są to: jod, cynk, selen, żelazo, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty, witamina D);
- możliwość współwystępowania celiakii i nietolerancji laktozy (zaleca się, aby najpierw wykonać badania, a dopiero później wykluczyć produkty zawierające gluten i laktozę z diety);
- ilość i sposób obróbki produktów zawierających goitrogeny (są to substancje wolotwórcze – ich nadmiar w diecie może zaszkodzić osobie z chorobą Hashimoto);
W przebiegu choroby Hashimoto obserwuje się również problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. W związku z tym należy położyć duży nacisk na dobór odpowiedniej kaloryczności diety i połączenie jej z regularną aktywnością fizyczną (dostosowaną do stanu zdrowia).
Nie należy od razu sięgać po mocno restrykcyjne diety typu 700, 800 czy 1000 kcal. Lepszym rozwiązaniem jest obliczenie podstawowej i całkowitej przemiany materii, a następnie zaplanowanie deficytu kalorycznego. Z reguły zaleca się, aby umożliwiał on redukcję masy ciała na poziomie 0,5-1 kg tygodniowo.
Dieta Hashimoto – produkty zakazane i zalecane
Jakie produkty powinny znaleźć się w diecie przy Hashimoto, a których lepiej unikać?
Produkty zalecane przy Hashimoto
- Tłuste ryby morskie (np. łosoś, makrela, sardynki);
- oleje roślinne;
- orzechy (w tym orzechy włoskie bogate w kwasy omega-3 oraz brazylijskie będące dobrym źródłem selenu);
- pestki i nasiona (np. siemię lniane, nasiona chia);
- pełnoziarniste produkty zbożowe (po zdiagnozowaniu celiakii lub nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten należy wybierać produkty bezglutenowe np. z mąki gryczanej, jaglanej, ryżowej);
- nasiona roślin strączkowych;
- chude gatunki mięsa;
- fermentowane produkty mleczne (przy dobrej tolerancji laktozy);
- różnokolorowe, sezonowe warzywa i owoce.
Z kolei niezalecane są produkty o wysokim stopniu przetworzenia z dodatkiem cukru, dużej ilości soli, sztucznych dodatków do żywności. Niewskazane są także te, które zawierają sporo goitrogenów. Jednak w tym przypadku pojawia się jedno „ale”.
Fakt, że w danych produktach występują substancje wolotwórcze, nie oznacza, że należy je wyeliminować z diety. Szczególnie że mowa o tych, które odznaczają się wysoką wartością odżywczą (dużą ilość goitrogenów zawierają m.in. szpinak, brokuły, brukselka, jarmuż).
W takim razie co zrobić, aby nie narażać się na szkodliwe działanie goitrogenów? Należy zachować umiar w spożywaniu produktów, które są ich źródłem oraz zadbać o odpowiedni sposób przygotowania. Gotowanie czy duszenie (najlepiej w otwartym naczyniu) pomaga pozbyć się pewnej ilości szkodliwych substancji.
Dieta Hashimoto – przykładowy jadłospis
Zastanawiasz się, jak powinien wyglądać jadłospis dla osoby chorej na Hashimoto? Oto kilka pomysłów, które możesz wykorzystać do stworzenia własnych posiłków.
- Śniadanie: chleb żytni na zakwasie (lub bezglutenowy chleb z ziarnami) z domową pastą z makreli, sałatą i ogórkiem kiszonym.
- II śniadanie: jaglanka na mleku roślinnym z dodatkiem truskawek i nasion chia.
- Obiad: ryż brązowy z warzywami i indykiem.
- Kolacja: zupa krem z cukinii posypana natką pietruszki i pestkami dyni.
Dieta przy Hashimoto może być pyszna i urozmaicona. Nie musi być restrykcyjna, aby przyniosła pozytywne efekty w postaci lepszego samopoczucia i prawidłowej masy ciała.
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skoncentrowany zestaw składników aktywnych, witamin, mikroelementów. Po...
Źródła:
- Lachowicz, Katarzyna, et al. „Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto”. Kosmos 68.2 (2019): 201-214.
- Ozkan C, Yetkin I. Coeliac disease and autoimmune thyroid diseases. Med-Science, 2016, 5, 1055–1058.
- Rungapamestry V. et al., Effect of cooking brassica vegetables on the subsequent hydrolysis and metabolic fate of glucosinolates, The Procedings of Nutrition Society, 2007, 66 (1).