Interakcje leków – co to właściwie oznacza?
Wyobraź sobie, że malujesz obraz. Używasz do tego kilku kolorów farb. Jeśli pomalujesz płótno niebieską farbą, efekt łatwo przewidzieć. Tak samo, jeśli w innym miejscu użyjesz farby czerwonej. A co się stanie, jeśli zmieszasz ze sobą te dwa kolory? Powstanie inny – fioletowy. Cały czas korzystasz z tych samych produktów, ale efekt jest zupełnie inny.
Tak samo jest z lekami. Jeśli zażywasz je osobno, z odstępem czasowym, działają w przewidywalny sposób. Jednak kiedy weźmiesz kilka tabletek na raz, mogą wejść ze sobą w interakcję, w wyniku której dojdzie do zmiany końcowego efektu ich działania.
Czy każda interakcja między lekami jest zła?
Niekoniecznie – czasem łączenie leków jest celowe. Na przykład w leczeniu nadciśnienia stosuje się kombinacje kilku preparatów. Okazało się, że małe dawki 2 lub 3 różnych leków obniżających ciśnienie są bardziej skuteczne i bezpieczne, niż duże dawki pojedynczego preparatu.
Kolejnym przykładem jest połączenie paracetamolu z kofeiną. Sam paracetamol jest stosunkowo słabym lekiem przeciwbólowym. Jednocześnie jest bezpieczniejszy od NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), szczególnie u pacjentów z tendencją do nadżerek czy wrzodów. Połączenie z kofeiną wzmacnia działanie paracetamolu.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka – źródła naturalnych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) oraz omega-6...
Jakich leków nie można łączyć? Niebezpiecznie interakcje
Interakcji pomiędzy lekami jest mnóstwo, więc omówienie wszystkich graniczy z cudem. Dlatego poniżej znajdziesz wybrane przykłady niebezpiecznych połączeń wśród często stosowanych leków.
Interakcja między lekami przeciwbólowymi
Leki z grupy NLPZ są dostępne bez recepty, co nie oznacza, że można je brać bez ograniczeń. W ich przypadku występuje tzw. efekt pułapowy. Zwiększanie dawek i łączenie kilku leków o tym samym mechanizmie działania zwiększa efekt przeciwbólowy tylko do pewnego momentu. Po jego osiągnięciu kolejne tabletki nie nasilają już działania przeciwbólowego. Za to znacznie zwiększa się ryzyko działań niepożądanych.
Środki antykoncepcyjne i antybiotyki
Wiele antybiotyków, np. penicyliny i tetracykliny, zmniejsza skuteczność antykoncepcji hormonalnej. Przez to, w trakcie kuracji, a nawet kilka dni po jej zakończeniu, rośnie ryzyko niechcianej ciąży. W takiej sytuacji warto stosować dodatkowe metody zabezpieczenia, podczas stosowania antybiotyku i dodatkowo tydzień po zakończeniu.
Łączenie leków przeciwbólowych i metforminy
Chorujesz na cukrzycę i przyjmujesz metforminę? Nie przesadzaj z lekami przeciwbólowymi, ponieważ NLPZ nasilają jej działanie. Przez to poziom cukru we krwi obniża się w niekontrolowany sposób, co może prowadzić do hipoglikemii.
Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, uzupełnia codzienną dietę w L-asparaginian L-ornityny i cholinę.
Ibuprofen i kwas acetylosalicylowy
Kwas acetylosalicylowy w małych dawkach (75-150 mg) wykazuje działanie kardioprotekcyjne i przeciwpłytkowe, czyli zapobiega powstawaniu zakrzepów. Jest powszechnie stosowany u seniorów, szczególnie po zawale serca.
Nawet pojedyncza dawka ibuprofenu przyjęta 2 godziny przed kwasem acetylosalicylowym istotnie zmniejsza jego skuteczność. To z kolei zwiększa ryzyko powstania zakrzepu. Sytuacja jest tym bardziej niebezpieczna, że ibuprofen to popularny lek, dostępny nie tylko w aptekach, ale także w sklepach czy na stacjach benzynowych. Jeśli lekarz zalecił Ci przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego, to zrezygnuj z ibuprofenu na rzecz innych leków przeciwbólowych.
Hormony tarczycy i kationy chelatujące
Kationy chelatujące – to brzmi groźnie. Tymczasem być może codziennie je przyjmujesz. Pod tą nazwą kryje się zwykły magnez, a także inne popularne jony – wapń, żelazo czy glin. Ich cechą wspólną jest to, że bardzo chętnie wiążą się w kompleksy z innymi cząsteczkami.
Przykładem takiej cząsteczki jest lewotyroksyna, czyli syntetyczny hormon tarczycy, przyjmowany przy zaburzeniach jej pracy. Wiąże się z kationami w związki, które nie wchłaniają się w jelitach, a to zmniejsza jej skuteczność. Dlatego, jeśli stosujesz lewotyroksynę, tabletki z magnezem czy wapniem zażyj po co najmniej 8 godzinach. Uważaj też na preparaty łagodzące zgagę i refluks – w nich często występuje glin.
Interakcje leków wpływających na krzepliwość krwi z miłorzębem japońskim
Miłorząb japoński poprawia krążenie mózgowe. Stosują go często osoby starsze, u których pojawiają się pierwsze objawy demencji. Zawarte w nim składniki hamują aktywność niektórych enzymów wątrobowych, które odpowiadają za rozkład innych leków. Przez to leki te dłużej i w wyższych dawkach utrzymują się we krwi. Zwiększa się więc ryzyko działań niepożądanych.
Miłorząb nasila przede wszystkim działanie kwasu acetylosalicylowego i leków przeciwzakrzepowych.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do...
Kompleksowe wsparcie układu odpornościowego. Zawiera kwas DHA z alg, olej z nasion czarnuszki, rutoz...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także uzupełnienia codzienną dietę w sel...
Wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera Miód Manuka uzyskiwany z nektaru k...
Na wzmocnienie odporności. Zawiera beta-glukan.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego...
Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami?
- Zawsze informuj lekarza o wszystkich stosowanych lekach, nawet bez recepty, a także o suplementach diety.
- Masz jakieś wątpliwości dotyczące swojej terapii? Zapytaj farmaceutę przy zakupie leków, jak je stosować i z czym nie łączyć.
- Czytaj ulotki. Wypisano w nich możliwe interakcje leków.
- Jeśli masz taką możliwość, zawsze staraj się rozdzielać leki w czasie.
- Nie przekraczaj dawek zalecanych przez lekarza czy producenta.
- Zgłaszaj lekarzowi lub farmaceucie wszystkie ewentualne działania niepożądane – być może niektóre z nich wynikają z niewłaściwego łączenia leków.
Nie da się uniknąć zażywania leków. Zresztą nie o to chodzi, leki są niezbędne do opanowania i kontroli wielu chorób. Jednak warto pamiętać, że wywierają na organizm spory wpływ. Dlatego szczególnie leki bez recepty stosuj z umiarem. Uważaj na interakcje między lekami zwłaszcza wtedy, kiedy zażywasz dużo preparatów na receptę.
Źródła:
- Graczyk, M., & Zylicz, Z. (2007). Co powinniśmy wiedzieć o stosowaniu leków opioidowych u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek?. Palliative Medicine in Practice, 1(2), 54-60.
- Neumann-Podczaska, A., Wieczorowska-Tobis, K., & Grześkowiak, E. (2013). Interakcje lek-lek w geriatrii. Geriatria, 7: 238-242.
- Istotne klinicznie interakcje leków w podstawowej opiece zdrowotnej. Medycyna Praktyczna | https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/258190,istotne-klinicznie-interakcje-lekow
- Danek, P. (2019). Interakcje leków z ziołowymi suplementami diety. Wszechświat, 120(7-9), 162-169.
- Wojtczak, D., Kasznicki, J., & Drzewoski, J. (2017). Dobre i złe strony polifarmakoterapii u osób w wieku podeszłym chorych na cukrzycę. Diabetologia Praktyczna, 3(1), 39-44.
- Grattagliano, I., Portincasa, P., D’Ambrosio, G., & Palmieri, V. O. (2010). Jak uniknąć interakcji lekowych? Pomocne wskazówki. The Journal of Family Practice, 6(59), 322-329.