- Skóra atopowa wymaga odpowiedniej pielęgnacji – to nie tylko kwestia komfortu życia, ale też zapobiegania dalszym powikłaniom.
- Atopowe zapalenie skóry to świąd, rumień, grudki, pęcherzyki, a w ostrej fazie choroby nawet wysięk.
- Atopowe zapalenie skóry u dziecka jest znacznie częstsze niż u dorosłego. Jak z nim walczyć? Poznaj skuteczne kremy, emulsje, balsamy, ale też suplementy w tabletkach!
- Więcej podpowiedzi dotyczących tego, jak zadbać o wrażliwą skórę, znajdziesz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje zapalne oraz wspierając regenerację.
Atopowe zapalenie skóry AZS – co to jest?
Atopowe zapalenie skóry to przewlekłe schorzenie skóry, przebiegające z remisjami i nawrotami. U większości osób cierpiących na AZS diagnozuje się także astmę, alergiczny nieżyt nosa lub zapalenie spojówek, co wskazuje na udział układu immunologicznego w rozwoju omawianej choroby. Badania kliniczne potwierdzają, że pacjenci z AZS często mają wrodzoną predyspozycję do nadprodukcji przeciwciał immunoglobuliny (Ig) E – czyli, upraszczając, do nadmiernej pobudliwości układu odpornościowego w zetknięciu z czynnikiem zewnętrznym.
Ponadto w AZS dochodzi do zakłócenia funkcji bariery skórnej, co ułatwia alergenom, takim jak choćby roztocza kurzu domowego, przenikanie do głębokich warstw skóry. Jedną z przyczyn niekorzystnych zmian w strukturze warstwy rogowej naskórka są mutacje genetyczne powodujące niedobór filagryny (FLG), czyli białka spajającego tę barierę, przez co dochodzi do spadku jej właściwości ochronnych, a w następstwie do:
- wzmożonej przeznaskórkowej utraty wody (TEWL),
- obniżenia zawartości naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) w skórze.
Atopowe zapalenie skóry objawy
Symptomy atopowego zapalenia skóry to:
- świąd
- rumień, grudki, pęcherzyki, wysięk (w ostrej fazie choroby)
Miejsce występowania wyprysku atopowego ma związek z wiekiem chorego. U niemowląt i dzieci do 2. roku życia wykwity umiejscawiają się najczęściej na skórze głowy i twarzy, ulegając rozprzestrzenieniu na tułów i kończyny. Zwykle wyprysk początkowo obejmuje policzki, które stają się zaczerwienione, a dotykanie ich sprawia maluchowi ból. U starszych dzieci do 12. roku życia typowa lokalizacja zmian to powierzchnie zgięciowe rąk i nóg oraz szyja. U osób dorosłych i młodzieży wyprysk alergiczny pojawia się na skórze górnej połowy ciała, obejmując twarz i szyję.
- liszajowacenie (pogrubienie naskórka), świąd, łuski, strupy w fazie przewlekłej.
Według literatury naukowej jednym z kryteriów rozpoznania AZS jest przewlekły przebieg choroby, a mianowicie objawy muszą występować ponad 2 miesiące w okresie niemowlęcym oraz powyżej 6 miesięcy u dzieci, młodzieży i dorosłych.
Zdiagnozowanie AZS wymaga różnicowania tej dermatozy z innymi schorzeniami wywołującymi zbliżone objawy, między innymi z kontaktowym zapaleniem skóry i łojotokowym zapaleniem skóry, dlatego należy udać się do dermatologa jak najszybciej, celem dobrania indywidualnie dostosowanej terapii, która złagodzi przebieg dermatozy.
Istnieje kilka stopni ciężkości atopowego zapalenia skóry w zależności od nasilenia zmian zapalnych i zajęcia przez nie powierzchni ciała wyrażonej w procentach. W najcięższej postaci AZS wykwity z silnym stanem zapalnym obejmują ≥30% powierzchni ciała. Dla porównania łagodny przebieg AZS oznacza występowanie zmian o niewielkim nasileniu zapalenia niezależnie od zajętego obszaru ciała.
Nowość! Balsam z ektoiną do stosowania w codziennej pielęgnacji skóry dorosłych oraz dzieci (już od 1. dnia życia). Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt i dzieci
Nawet 80% przypadków AZS rozpoznaje się u dzieci w pierwszych latach, a nawet w pierwszych miesiącach życia. Choroba ma podłoże genetyczne, a więc występowanie wyprysku atopowego w rodzinie potęguje prawdopodobieństwo jego pojawienia się u potomstwa. Atopia u jednego z rodziców oznacza >50% wzrost ryzyka AZS u dziecka, gdy natomiast zarówno matka jak i ojciec borykają się z omawianą dermatozą, ryzyko oscyluje w granicach 80%.
AZS u dzieci jest powodem ogromnego dyskomfortu związanego ze świądem skóry, co wpływa także na sferę psychiczną i emocjonalną do tego stopnia, że obniża się jakość życia latorośli.
U ponad 60% dzieci z wypryskiem atopowym występują zakłócenia rytmu snu, z kolei u niemowląt atopia może zaburzać interakcje z otoczeniem oraz wpływać na niechęć do zabawy.
Dodatkowo u maluchów przed ukończeniem 1. roku życia AZS bywa przyczyną zbyt małego przyrostu masy ciała. Warto wiedzieć, że do zaostrzenia objawów wyprysku atopowego może doprowadzić styczność z alergenami obecnymi w domu, czyli z roztoczami kurzu domowego czy sierścią czworonożnego pupila.
Naukowcy zauważyli, że u około 70% dzieci z atopowym zapaleniem skóry dochodzi do złagodzenia choroby lub wręcz ustąpienia jej symptomów przed rozpoczęciem dojrzewania płciowego. Należy zdawać sobie sprawę, że u części dzieci wyprysk atopowy będzie chorobą trwającą całe życie, jednak w większości takich przypadków okresy nasilenia stanu zapalnego zaczną przybierać postać łagodną do umiarkowanej.
Atopowe zapalenie skóry leczenie
Bez względu na wiek osoby dotkniętej atopią strategia postępowania terapeutycznego obejmuje podejście multidyscyplinarne, a więc:
- aplikowanie miejscowych kortykosteroidów o działaniu przeciwzapalnym,
- stosowanie emolientów dla odbudowy bariery naskórkowej i zatrzymania wody w skórze,
- rozpoznanie i unikanie wyzwalaczy stanu zapalnego, czyli czynników doprowadzających do skrócenia czasu remisji choroby.
Kremy i maści na AZS
Nadrzędnym celem leczenia jest jak najdłuższe utrzymanie stanu wyciszenia symptomów AZS lub złagodzenie ich do tego stopnia, by nie wpływały niekorzystnie na codzienne funkcjonowanie.
Utrzymanie remisji w przebiegu AZS wspomogą dermokosmetyki apteczne nazywane emolientami. Zadaniem emolientów jest podniesienie poziomu nawilżenia suchej skóry i utrzymanie tego stanu jak najdłużej, co zmniejszy prawdopodobieństwo nawrotu wykwitów zapalnych. Środki nawilżające powinny być nanoszone na skórę 2 lub 3 razy dziennie. Koniecznie należy aplikować dermokosmetyk zaraz po kąpieli, by zatrzymać wilgoć w skórze.
W aptekach dostępne są kremy, balsamy i maści dedykowane skórze atopowej.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje zapalne oraz wspierając regenerację.
Krem na AZS – jakie substancje powinien zawierać?
- Wiążące wodę w naskórku (higroskopijne), określane też jako humektanty (kwas hialuronowy, mocznik, glicerol, kwas mlekowy, kwas laktobionowy). Wysoce higroskopijnym związkiem jest ektoina, czyli aminokwas wytwarzany przez bakterie. Ektoina znalazła zastosowanie przy produkcji preparatów nawilżających skórę i oczy (płyny do soczewek kontaktowych). Badania naukowe wykazały, że wzrost poziomu wilgoci w skórze po użyciu kremu z ektoiną utrzymuje się przez kilkadziesiąt godzin1, co ma szczególne znaczenie dla osób borykających się z atopią. Poza tym wspomniany metabolit bakteryjny wzmacnia warstwę rogową naskórka, co dodatkowo zapobiega transepidermalnej utracie wody. Odkryto również, że ektoina chroni przed spadkiem liczby komórek Langerhansa w naskórku, czyli komórek stanowiących tarczę zabezpieczającą przed szkodliwymi patogenami oraz niepożądanymi związkami chemicznymi.
- Okluzyjne, czyli nierozpuszczalne w wodzie (wazelina, parafina, masło shea, wosk ryżowy, oleje roślinne np. olej z awokado, olej kokosowy, olej jojoba), które budują na powierzchni skóry film hamujący TEWL, czyli przeznaskórkową utratę wody.
- Uszczelniające warstwę rogową naskórka – warstwa ta składa się z ceramidów, cholesterolu i wolnych kwasów tłuszczowych, dlatego należy poszukiwać w kosmetykach olejów roślinnych, skwalanu i wspomianych ceramidów.
- Łagodzące stany zapalne i zaczerwieniania (D-pantenol, alantoina, niacynamid). Niacynamid, zwany też witaminą B3, oprócz łagodzenia podrażnień, uczestniczy w odbudowie uszkodzonego płaszcza hydrolipidowego, przedłużając tym samym okresy remisji AZS.
- W sprzedaży są kremy i maści na atopowe zapalenie skóry, zawierające srebro mikronizowane (koloidalne), które cechuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi, przeciwgrzybiczymi, przeciwwirusowymi i antyseptycznymi. Hamowanie kolonizacji chorobotwórczych mikroorganizmów na skórze atopowej pomoże uniknąć nadkażeń, które zaostrzają stany zapalne i wzmagają świąd. Dodatkowo srebro koloidalne przyspiesza gojenie skóry oraz koi jej podrażnienia.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje...
Wspomaga naturalny proces gojenia, łagodzi suchą i podrażnioną skórę.
Nowość! Balsam z ektoiną do stosowania w codziennej pielęgnacji skóry dorosłych oraz dzieci (już od...
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skon...
Łagodzi objawy skórne alergii. Składniki Laktopinu pomagają zachować zdrową skórę.
Działa nawilżająco i ochronnie. Receptura kremu została opracowana z myślą o bardzo suchej i delikat...
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi...
Silikonowy żel na rany i blizny
Zalecany w leczeniu wszelkich zmian troficznych skóry.
Silikonowe plastry na rany i blizny
Emolient na AZS
Krem na AZS powinien być wolny od parabenów, silikonów, substancji zapachowych, które nie wnoszą żadnych korzyści dla zdrowia skóry, a wręcz mogą jej zaszkodzić, powodując podrażnienia. Takie warunki spełnia Ektopin – balsam z ektoiną – prebiotyczny emolient plus dla niemowląt, dzieci i dorosłych, nowość na polskim rynku dermokosmetyków.
Warto bliżej przyjrzeć się jego składowi, aby zrozumieć wszechstronność jego działania na skórę. Oprócz prebiotyków, takich jak inulina i alfa-glukan, balsam wzbogacony jest o związki utrzymujące wilgoć w skórze, czyli ektoinę, glicerynę, mocznik, argininę.
- Inulina i alfa-glukan to naturalne prebiotyki, czyli substancje stanowiące pożywkę dla dobroczynnych mikroorganizmów budujących mikrobiotę ludzkiej skóry. Dodatkowo prebiotyki tworzą na powierzchni naskórka film redukujący utratę wody i tym samym ograniczają spadek nawodnienia skóry, zapobiegając jej przesuszeniu, swędzeniu i zaczerwienieniu.
- Gliceryna i mocznik to często występujące w składzie preparatów do pielęgnacji twarzy i ciała humektanty, czyli związki o właściwościach higroskopijnych (silnie wiążących wodę). Arginina to aminokwas, który przyczynia się do odbudowy bariery hydrolipidowej naskórka, w konsekwencji czego odpowiada za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry.
- Innym bardzo cennym związkiem Ektopinu, prebiotycznego emolientu plus, jest ektoina. Ten aminokwas bakteryjny wiąże cząsteczki wody w naskórku oraz stabilizuje fosfolipidy i białka budujące błony komórkowe, dzięki czemu doskonale sprawdza się jako składnik emolientów, które mogą być stosowane od 1. dnia życia dziecka. Systematyczne aplikowanie na skórę balsamu z ektoiną zapobiega zaostrzeniu atopowego zapalenia skóry, które sprawia ogromny dyskomfort zwłaszcza noworodkom i niemowlętom.
- Dermokosmetyk prebiotyczny jest też źródłem posiadającego właściwości okluzyjne, czyli uszczelniające płaszcz hydrolipidowy, masła Shea oraz oleju ze słodkich migdałów.
- Jak na dobry kosmetyk nawilżający i łagodzący podrażnia przystało nie mogło zabraknąć w jego składzie pantenolu i niacynamidu.
Nowość! Balsam z ektoiną do stosowania w codziennej pielęgnacji skóry dorosłych oraz dzieci (już od 1. dnia życia). Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Skóra atopowa – dieta i suplementy diety
W ostatnich latach pojawiło się wiele doniesień naukowych o wpływie mikrobiomu jelitowego na stan skóry, dlatego warto uzupełnić codzienną dietę o naturalne probiotyki, czyli produkty spożywcze, które zawierają żywe kultury bakterii. Korzystne dla zdrowia drobnoustroje zawarte są w artykułach fermentowanych, czyli kiszonkach oraz jogurtach, kefirach i maślankach. Pamiętać jednak należy, że nie każdy szczep bakterii występujący w nabiale ma działanie probiotyczne. Informacje o tym, jaki gatunek i rodzaj mikroorganizmów znajduje się w danym artykule spożywczym, producenci zwykle zamieszczają na etykietach. W produktach mlecznych zazwyczaj występuje Lactobacillus acidophilus lub Bifidobacterium lactis, jako szczep probiotyczny.
Dla osób, które nie jadają nabiału lub kiszonych warzyw, alternatywą są suplementy diety dostarczające wyselekcjonowane szczepy bakterii z rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium, Streptococcus, Enterococcus lub Saccharomyces Boulardii, czyli szczep drożdży. Naukowcy zbadali wpływ Lactobacillus spp. na zapobieganie chorobom alergicznym. Zwrócono szczególną uwagę na bakterie Lactobacillus casei, dzięki ich oddziaływaniu na łagodzenie swędzenia i redukcję wykwitów zapalnych w przebiegu AZS. Wspomniane badanie pokazało, że probiotyki mają potencjał immunomodulacyjny, czyli wspierają pracę układu odpornościowego – dlatego są doskonałym uzupełnieniem miejscowego leczenia wyprysku atopowego2.
Kolejnym szczepem mającym zastosowanie w terapii AZS jest Lactobacillus sakei. 12-tygodniowa suplementacja preparatu zawierającego te bakterie spowodowała zmniejszenie ciężkości objawów klinicznych AZS u dzieci w wieku 2-10 lat. Mechanizm działania L. sakei powiązano z immunomodulacyjnym potencjałem tych mikroorganizmów3.
Amerykańscy naukowcy przeanalizowali 11 badań, którym celem była ocenia wpływu Lactobacillus rhamnosus na prawdopodobieństwo pojawienia się AZS u dzieci. Okazało się, że styczność z L. rhamnosus zarówno w życiu płodowym, jak i do 2 lat po narodzinach, zmniejsza ryzyko wystąpienia AZS u maluchów aż o 40%. Zauważono, że ochronna przed rozwojem dermatozy utrzymuje się do wieku wczesnoszkolnego, obniżając prawdopodobieństwo atopii między 6. a 7. rokiem życia o 38%. Przedstawione wnioski przywodzą na myśl, że preparaty zawierające szczepy probiotyczne mogą być stosowane przez kobiety w ciąży i karmiące piersią, jednak przed rozpoczęciem suplementacji należy zasięgnąć opinii lekarza.
Wśród wielu dostępnych w aptekach suplementów diety dobrze jest szukać tych, które zawierają w składzie nie tylko żywe kultury bakterii, ale także posiadają dodatek substancji stanowiących pożywkę dla tych mikroorganizmów, czyli prebiotyk. Kombinacja prebiotyków i probiotyków określana jest mianem synbiotyków. Prebiotyki obecne w synbiotykach, to najczęściej inulina lub fruktooligosacharydy, które pozwalają na efektywniejszą kolonizację przewodu pokarmowego przez dobroczynne drobnoustroje.
Wśród suplementów diety wspomagających leczenie AZS, dzięki podnoszeniu stopnia nawilżenia skóry, z pewnością znajduje się białko kolagenowe w wysoce biodostępnej formie, czy pod postacią hydrolizatu. Hydrolizowany kolagen, to białko rozbite na mniejsze fragmenty zwane peptydami. Bioaktywne peptydy cechują się zarówno znakomitą wchłanialnością z jelit, jak i dobrą przyswajalnością przez komórki docelowe, dzięki niewielkim rozmiarom cząsteczek. Warto rozważyć zakup hydrolizatu kolagenu rybiego, ponieważ jest on najbardziej zbliżony strukturą do kolagenu ludzkiego, a więc ryzyko wystąpienia reakcji uczuleniowej po zastosowaniu produktu jest wyjątkowo niskie. Ponadto peptydy kolagenu rybiego mają mniejsze cząsteczki niż peptydy pochodzące z organizmów zwierząt lądowych, co dodatkowo podnosi ich przyswajalność.
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skoncentrowany zestaw składników aktywnych, witamin, mikroelementów. Po...
Źródła:
- Med. Weter. 2019, 75 (6), 335-339
- Kim MS, Kim JE, Yoon YS, et al. Improvement of atopic dermatitis-like skin lesions by IL-4 inhibition of P14 protein isolated from Lactobacillus casei in NC/Nga mice. Appl Microbiol Biotechnol. 2015;99(17):7089-7099. doi:10.1007/s00253-015-6455-y https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25687448/
- Sung-Il Woo i in., Effect of Lactobacillus sakei supplementation in children with atopic eczema–dermatitis syndrome, ANNALS OF ALLERGY, ASTHMA & IMMUNOLOGY, volume 104, 2010/0
- Clive B. Archer, Atopic eczema, Medicine, Volume 41, Issue 6, 2013, Pages 341-344, ISSN 1357-3039, https://doi.org/10.1016/j.mpmed.2013.04.002 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1357303913000960
- Lawrence F. Eichenfield, et al., Guidelines of care for the management of atopic dermatitis: Section 1. Diagnosis and assessment of atopic dermatitis, Journal of the American Academy of Dermatology, Volume 70, Issue 2, 2014, Pages 338-351, ISSN 0190-9622, https://doi.org/10.1016/j.jaad.2013.10.010 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0190962213010955
- van Zuuren EJ, Fedorowicz Z, Christensen R, Lavrijsen APM, Arents BWM. Emollients and moisturisers for eczema. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017, Issue 2. Art. No.: CD012119. DOI: 10.1002/14651858.CD012119.pub2. Accessed 15 March 2024 https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012119.pub2/full
- Witold Owczarek, Rola probiotyków w terapii atopowego zapalenia skóry https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/rola-probiotykow-w-terapii-atopowego-zapalenia-skory
- Voigt, J., Lele, M. Lactobacillus rhamnosus Used in the Perinatal Period for the Prevention of Atopic Dermatitis in Infants: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Trials. Am J Clin Dermatol 23, 801–811 (2022). https://doi.org/10.1007/s40257-022-00723-x https://link.springer.com/article/10.1007/s40257-022-00723-x.