- Zespół cieśni nadgarstka objawia się bólem, drętwieniem i sztywnością nadgarstka. Może to powodować trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
- Leczenie cieśni nadgarstka może obejmować fizjoterapię (w tym domowe masaże i ćwiczenia), unikanie powtarzających się ruchów, noszenie stabilizatora nadgarstka. W przypadkach bardziej zaawansowanych konieczny może być zabieg chirurgiczny.
- Stosowanie maści do masażu na zespół cieśni nadgarstka może pomóc w redukcji bólu, poprawie krążenia i czucia w palcach, rozluźnieniu mięśni.
- Więcej o zespole cieśni kanału nadgarstka przeczytasz na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Zespół cieśni nadgarstka – co to takiego?
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 zespół cieśni nadgarstka oznaczony jest kodem G56. Schorzenie to znacznie lepiej charakteryzuje jednak zwięzły opis: drętwienie nadgarstka, ból, mrowienie i niezdolność do pracy. Czym jest tak naprawdę ta choroba?
Cieśń nadgarstka to przewlekła i postępująca neuropatia, związana z zaburzeniem wielkości kanału nadgarstka, który uciska na struktury biegnące w środku, a szczególnie na nerw pośrodkowy. Opisywany nerw odpowiada za unerwienie pierwszych 3 palców i połowy 4. po stronie dłoniowej. Natomiast na stronie grzbietowej unerwia końcowe partie kciuka, palca wskazującego i środkowego.
Kanał nadgarstka to struktura anatomiczna, która od góry jest ograniczona przez tzw. troczek zginaczy, czyli więzadło poprzeczne nadgarstka. W kanale znajdują się cztery kości nadgarstka i aż dziewięć ścięgien biegnących do mięśni zginaczy pierwszych pięć palców.
Do zespołu cieśni nadgarstka prowadzą wszystkie choroby, które powodują dysproporcję między objętością kanału nadgarstka a strukturami biegnącymi wewnątrz.
Przyczyny cieśni nadgarstka obejmują1:
- zmiany miejscowe – guzy, zgrubienia, stwardnienia, krwiaki, przerost ścięgien i więzadeł, powikłania po złamaniach oraz zwichnięciach, przeciążenia związane z wykonywaną pracą,
- choroby ogólnoustrojowe — np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, niedoczynność tarczycy, gruźlica.
Cieśń nadgarstka objawy
Pierwsze objawy zespołu cieśni nadgarstka często bywają bagatelizowane ze względu na swój przejściowy charakter. Na początku mogą pojawić się dolegliwości bólowe ze strony łokcia lub stawu ramiennego dominującej ręki, czyli tej, która wykonuje główną pracę. Pacjenci rzadko wiążą podobne objawy z zalążkiem cieśni nadgarstka, dlatego sięgają po leki przeciwbólowe bez recepty, tym samym maskując problem.
Naukowcy opracowali 3-stopniową skalę zaawansowania objawów zespołu cieśni nadgarstka:
- 1. stopień – krótkotrwałe drętwienie palców ręki dominującej, ból w obszarze kciuka, palca wskazującego, środkowego i połowy serdecznego. Dolegliwości bólowe wybudzają w nocy, a zmiana pozycji ręki przynosi ulgę;
- 2. stopień – ból nasila się, pojawiają się objawy parestezji w postaci mrowienia, pieczenia, drętwienia palców unerwianych przez nerw pośrodkowy. Funkcje ręki zostają upośledzone i może dojść do początkowego zaniku mięśni kciuka;
- 3. stopień – zanik mięśni kciuka postępuje, co skutkuje zmniejszeniem siły, a tym samym znacznym pogorszeniem sprawności ręki.
Ból, drętwienie i sztywność nadgarstka
Ból nadgarstka, uczucie sztywności i drętwienie to klasyczne trio objawów zespołu cieśni nadgarstka. Pierwsze symptomy są zwykle skąpe i ustępują po jakimś czasie. Na tym etapie choroby należałoby niezwłocznie zgłosić się do lekarza celem wczesnej diagnostyki i podjęcia rehabilitacji. Dlaczego to tak ważne?
Początkowe objawy są oznaką odwracalnego uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Powstałe zmiany nie mają zatem trwałego charakteru i za pomocą odpowiedniego leczenia mogą zostać całkowicie wyeliminowane.
Nasilające się zaburzenia czucia, mrowienie czy drętwienie świadczą o postępującej destrukcji nerwu. Ucisk na nerw skutecznie ogranicza jego ukrwienie i dopływ tlenu. Wówczas operacja oraz odbarczenie uciśniętego nerwu pośrodkowego mogą być jedyną metodą leczenia.
Diagnostyka i test na zespół cieśni nadgarstka
Prawidłowa diagnostyka cieśni nadgarstka rozpoczyna się od szczegółowego badania lekarskiego. Specjalista sprawdza, czy na skórze widoczne są zmiany zanikowe lub odkształcenia oraz ocenia stan i siłę mięśni kciuka.
Zespół cieśni nadgarstka testy
Ważny element stanowią także testy prowokacyjne. Najczęściej wykonuje się test Phalena (zgięcie dłoniowe obu nadgarstków w taki sposób, by stykały się grzbietami) i test opukowy nerwu pośrodkowego (test Tinela). Dodatkowo specjalista może zalecić wykonanie badania elektroneurograficznego (ENG) lub elektromiograficznego (EMG). Badanie ENG pozwala na ocenę przewodzenia impulsów w nerwie pośrodkowym, z kolei EMG dodatkowo bada aktywność mięśniową. Ponadto dużą przydatność w diagnozowaniu cieśni nadgarstka ma badanie USG, a w niektórych przypadkach – tomografia komputerowa bądź rezonans magnetyczny. USG ułatwia zobrazowanie kanału nadgarstka, tkanek miękkich i oczywiście nerwu pośrodkowego2.
Operacja cieśni nadgarstka czy domowe sposoby?
Metoda leczenia zespołu cieśni nadgarstka zależy od przyczyny, która doprowadziła do rozwoju choroby. Powszechnie uważa się, że operacja to jedyna metoda terapii. Na szczęście w wielu przypadkach odpowiednio wczesne rozpoznanie i wdrożenie fizjoterapii pozwalają na cofnięcie zmian w obrębie nerwu pośrodkowego, tym samym łagodząc objawy.
Leczenie zabiegowe to w rzeczywistości ostateczność brana pod uwagę wyłącznie wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło skutku. Leczenie zachowawcze (unieruchomienie, leki sterydowe, laseroterapia, ultradźwięki), jest stosowane u pacjentów, u których badania wykazały odwracalność stanów sprzyjających rozwojowi cieśni nadgarstka. Badania wykazały, że podanie sterydów bezpośrednio do kanału nadgarstka zmniejsza dolegliwości bólowe u ponad połowy chorych3.
Brak poprawy lub stwierdzenie nieodwracalnego uszkodzenia nerwu są wskazaniem do przeprowadzenia operacji metodą otwartą bądź endoskopową.
Cieśń nadgarstka często pojawia się u kobiet w ciąży. Stan błogosławiony stanowi przeciwwskazanie do większości procedur medycznych. Warto wówczas udać się do fizjoterapeuty, który odpowiednio dobierze terapię manualną, kinesiotaping lub zaproponuje właściwy masaż leczniczy.
Zespół cieśni nadgarstka – co pomaga łagodzić objawy?
Pacjenci często pytają o domowe sposoby leczenia zespołu cieśni nadgarstka. Odpowiednio dobrane ćwiczenia, masaż czy stosowanie stabilizatora mogą przynieść wyraźną ulgę. Dużą rolę w profilaktyce, ale także spowolnieniu rozwoju choroby odgrywa unikanie przeciążeń oraz dbałość o ergonomię pracy.
Maść na zespół cieśni kanału nadgarstka
Zastosowanie specjalistycznej maści może przynieść ulgę w przypadku zespołu cieśni nadgarstka, pomagając zmniejszyć ból oraz zredukować uczucie sztywności i obrzęk. Ich stosowanie warto połączyć z delikatnym automasażem nadgarstka, który poprawi krążenie, a także rozluźni napięte mięśnie. W ramach domowego leczenia zespołu cieśni nadgarstka można dodatkowo wykonywaććwiczenia rozluźniające i relaksujące mięśnie.
Chłodzący roll-on na zespół cieśni nadgarstka
Nowością w domowym wsparciu terapii zespołu cieśni nadgarstka jest chłodzący roll-on do masażu. Naturalny skład, wzbogacony np. o olej konopny z CBD, ekstrakty i oleje roślinne, łagodzi stan zapalny, redukując ból i uczucie sztywności. Z kolei metalowy aplikator z kulką ułatwia automasaż, a wcześniejsze schłodzenie produktu w lodówce potęguje efekt chłodzący i przynosi szybszą ulgę.
Odpowiedzi na pytania o zespół cieśni nadgarstka [FAQ]
Zespół cieśni nadgarstka jest jedną z najczęściej występujących neuropatii obwodowych. Objawy tego schorzenia są dla chorych wyjątkowo dokuczliwe. Nic zatem dziwnego, że mają oni wiele pytań i wątpliwości odnośnie objawów, diagnostyki i leczenia tej choroby. W tej sekcji odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania odnośnie zespołu cieśni nadgarstka.
Zespół cieśni nadgarstka – objawy i sygnały alarmowe
Najczęstsze objawy zespołu cieśni nadgarstka to drętwienie, mrowienie, ból i uczucie sztywności w palcach oraz nadgarstku, nasilające się zwłaszcza w nocy. Alarmujący jest narastający ból, utrzymujące się zaburzenia czucia, osłabienie siły chwytu oraz zauważalny zanik mięśni kciuka. W takich przypadkach należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Jak wykonać test na zespół cieśni nadgarstka?
Prostym testem na zespół cieśni nadgarstka jest test Phalena. Należy zgiąć nadgarstki pod kątem 90°, łącząc grzbiety dłoni, a następnie utrzymać tę pozycję przez około 60 sekund. Jeśli pojawi się drętwienie lub mrowienie, wynik testu może wskazywać na cieśń.
Zespół cieśni nadgarstka – jak spać?
Podczas snu nadgarstki powinny być ułożone w pozycji neutralnej. Należy unikać ich zginania, a także przygniatania ich głową lub poduszką. W niektórych przypadkach korzystne będzie zastosowanie na noc ortezy lub stabilizatora, które zapewnią prawidłowe ułożenie nadgarstka.
Zespół cieśni nadgarstka a operacja. Kiedy jest konieczna?
Zabieg chirurgiczny rozważa się, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy lub występują objawy sugerujące trwałe uszkodzenie nerwu, takie jak zanik mięśni czy utrata czucia. Decyzję o operacji podejmuje lekarz po ocenie stanu pacjenta.
Źródła:
- Genova A, Dix O, Saefan A, Thakur M, Hassan A. Carpal Tunnel Syndrome: A Review of Literature. Cureus. 2020;12(3):e7333. Published 2020 Mar 19. doi:10.7759/cureus.7333
- Wipperman J, Goerl K. Carpal Tunnel Syndrome: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2016;94(12):993-999.
- Yamanaka Y, Tajima T, Tsujimura Y, et al. Molecular and Clinical Elucidation of the Mechanism of Action of Steroids in Idiopathic Carpal Tunnel Syndrome. J Bone Joint Surg Am. 2021;103(19):1777-1787. doi:10.2106/JBJS.20.02096.