Zdrowe Rozwiązania
na gardło:
reklama

Zwolnienie lekarskie, czyli zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy, może zostać wystawione z powodu:

  1. choroby
  2. albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.

W obu powyższych przypadkach w czasie zwolnienia lekarskiego (czyli w okresie orzeczonej przez lekarza niezdolności do pracy) pracownik nie powinien:

  • wykonywać pracy zarobkowej
  • oraz wykorzystywać zwolnienia w sposób niezgodny jego celem.

Złamanie powyższych zakazów (choćby jednego z nich) – grozi poważnymi konsekwencjami.

Wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego. Praca na L4

W czasie zwolnienia lekarskiego należy powstrzymywać się od wszelkich działań stanowiących realizację obowiązków pracowniczych lub wynikających z innego stosunku prawnego obejmującego świadczenie pracy. Za podejmowanie pracy zarobkowej w czasie L4 zostanie również uznane wykonywanie konkretnych czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym m.in.:

  • sprawowanie nadzoru nad zatrudnionymi pracownikami,
  • obsługa klientów,
  • oraz przyjmowanie i wydawanie materiałów1,
  • jak również wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym.

Nie ma przy tym znaczenia, czy praca taka jest podejmowana w pełnym wymiarze czasu pracy, czy stanowi jedynie „sporadyczne” czynności wykonywane w ciągu dnia, jak również czy w jej wyniku dojdzie do faktycznego osiągnięcia przez pracownika zarobku, albo czy jej wykonywanie miało faktyczny wpływ na stan zdrowia pracownika2. We wszystkich powyższych przypadkach – stanowić będzie ona bowiem pracę zarobkową podejmowaną w czasie zwolnienia lekarskiego, skutkującą utratą przez pracownika prawa do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy lub zasiłku chorobowego.

W czasie zwolnienia lekarskiego lepiej zatem wyłączyć telefon służbowy i nie odpowiadać na służbowe wiadomości e-mailowe, ponieważ na wypadek kontroli przez ZUS prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego – takie (z pozoru niewinne) czynności, mogą przysporzyć nam sporych problemów.

Zwolnienie lekarskie (L4): zasady i przepisy. Na to musisz uważać! Prawnik wyjaśnia

Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem

Drugą przesłanką, która – w razie potwierdzenia w toku kontroli ZUS – przesądzi o utracie przez nas prawa do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy i zasiłku chorobowego, jest wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem.

Celem zwolnienia lekarskiego jest odzyskanie przez pracownika zdolności do pracy, a zatem za wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem zostaną uznane wszelkie czynności, mogące przedłużyć okres niezdolności pracownika do pracy, czyli zachowania utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję3.

Wykorzystywaniem L4 w sposób niezgodny z jego celem, będzie zatem np.:

  • wykonywanie w czasie zwolnienia remontu mieszkania,
  • wyjazd na wakacje
  • czy uczestniczenie w zawodach sportowych,

nawet jeżeli zwolnienie zostało wystawione przez lekarza z adnotacją „chory może chodzić”.

Zdrowe Rozwiązania
dla Twojego nosa:
reklama

Osoba niezdolna do pracy może jednak, w czasie zwolnienia, wykonywać zwykłe czynności życia codziennego oraz czynności związane z jej stanem zdrowia, czyli np. udać się do apteki, po codzienne zakupy żywności, na badania lub wizytę lekarską. Również wyjście na spacer w ramach rekonwalescencji (jeżeli „chory może chodzić”) – nie będzie stanowiło podstawy do odmowy przez ZUS prawa do zasiłku chorobowego.

Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego

Okoliczności, o których była mowa powyżej, tj.

  • czy w czasie zwolnienia lekarskiego osoba uprawniona do zasiłku nie wykonuje pracy zarobkowej,
  • czy zwolnienie jest wykorzystywane w sposób zgodny z jego celem,
  • jak również – w przypadku zwolnienia wystawionego z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki – czy poza uprawnionym do zasiłku są inni domownicy, którzy mogliby zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny (z wyłączeniem dzieci w wieku do 2 lat),

podlegają kontroli przez ZUS lub bezpośrednio przez pracodawcę w ramach badania prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego.

Kiedy ZUS (lub pracodawca) może nas kontrolować?

Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, przeprowadzana jest ad hoc, czyli w miarę potrzeby, bez uprzedniego ustalenia jej terminu (i tym bardziej – uprzedzania o nim pracownika).

Powodem kontroli mogą być nieprawidłowości stwierdzone w dokumentacji zwolnienia lekarskiego albo zawiadomienie, np. o tym, że pracownik udostępnia w mediach społecznościowych zdjęcia z wakacji lub podejmuje się pracy zarobkowej, podczas gdy według wskazań lekarza powinien leżeć w domu.

Czy w czasie L4 musimy przebywać w miejscu zamieszkania?

Nieobecność pracownika w miejscu zamieszkania lub czasowego pobytu (tj. pod adresem pobytu podanym w zaświadczeniu lekarskim) w trakcie kontroli, nie musi być powodem odmowy prawa do zasiłku, jeśli była uzasadniona.

Za uzasadnioną przyczynę nieobecności, może zostać uznana np. wizyta u lekarza, w aptece lub w celu zakupienia produktów pierwszej potrzeby.

Co nam grozi, jeżeli w toku kontroli zostaną stwierdzone nieprawidłowości?

Jeżeli w wyniku kontroli ZUS zostaną stwierdzone nieprawidłowości w wykorzystywaniu zwolnienia lekarskiego – utracimy prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy oraz zasiłku chorobowego lub opiekuńczego za cały okres objęty zwolnieniem.

Od decyzji ZUS przysługiwać nam będzie odwołanie do sądu, które możemy złożyć w terminie miesiąca od dnia otrzymania decyzji.

Zdrowe Rozwiązania
na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego:
reklama

  1. wyrok SN z dnia 4.04.2012 r., sygn. akt II UK 186/11
  2. wyrok SN z dnia 6.02.2008 r., sygn. akt II UK 10/07
  3. wyrok SN z dnia 25.04.2013 r., sygn. akt I UK 606/12.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2022 r., poz. 1732)
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 1999 r. nr 65, poz. 743).