- Alergia krzyżowa to reakcja alergiczna wywoływana przez alergeny pokarmowe i wziewne, które są strukturalnie podobne.
- Najczęstsze alergie krzyżowe występują między pyłkami roślin a owocami, warzywami oraz innymi pokarmami.
- Przykład alergii krzyżowej? Pyłki brzozy mogą wywoływać reakcje krzyżowe z jabłkiem, gruszką, marchwią, selerem i innymi produktami.
- Alergia krzyżowa trawy może z kolei powodować reakcje z arbuzem, brzoskwinią, winogronami i bakłażanem.
- Więcej o alergiach, uczuleniach i walce z uciążliwymi ich objawami możesz przeczytać na Zdrowych Rozwiązaniach >>>
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii. Składniki Laktopinu pomagają zachować zdrową skórę.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje...
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera...
Alergia krzyżowa – co to? Co uczula z czym?
Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić, czym jest alergia krzyżowa. Istotą reakcji krzyżowej jest wywoływanie reakcji alergicznej przez inny alergen niż pierwotnie uczulający. Dla lepszego zobrazowania tego zjawiska omówmy alergię krzyżową na przykładach – objawy alergii, za które pierwotnie odpowiadał alergen wziewny (na przykład pyłki roślin), mogą być również wywoływane przez alergen pokarmowy (na przykład owoc, czy też warzywo).
Z czego to wynika? Niektóre alergeny, pomimo tego, że pochodzą z innych grup, są do siebie podobne pod względem struktury, co sprawia, że powodują pobudzenie układu immunologicznego i wywołanie reakcji alergicznej.
Schorzeniem, u którego podstawy dość często leży alergia krzyżowa, jest zespół alergii jamy ustnej, który nazywamy też zespołem pyłkowo-pokarmowym – co wynika właśnie z krzyżowego reagowania pomiędzy alergenami pokarmowymi i wziewnymi.
Alergeny krzyżowe lista, tabela, powiązania
Możliwych reakcji krzyżowych pomiędzy różnymi alergenami jest bardzo wiele. Poniżej przedstawiam najczęstsze, możliwe reakcje krzyżowe pomiędzy wieloma alergenami pokarmowymi i powietrznopochodny (czyli inaczej alergenami wziewnymi).
Alergia krzyżowa z alergenami wziewnymi
Reakcje krzyżowe pomiędzy alergenami wziewnymi i pokarmowymi częściej pojawiają się w sezonie pylenia, jednak należy mieć świadomość, że mogą wystąpić także poza sezonem pylenia charakterystycznym dla danej rośliny. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że nie u każdego pacjenta z alergią wziewną objawy kliniczne alergii pojawią się po kontakcie z pokarmem reagującym krzyżowo z danym alergenem. Nie jest to zasada, a ryzyko reakcji krzyżowej dla danych pokarmów jest inna w zależności od konkretnego alergenu.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną. Łagodzi stany zapalne podrażnionej śluzówki nosa i zatok, udrażnia i nawilża. Nie wywołuje efektu przyzwyczajenia.
Alergia krzyżowa brzoza
Alergeny powietrznopochodne brzozy reagują krzyżowo z wieloma pokarmami, przede wszystkim z warzywami i owocami. Pyłki brzozy mogą reagować między innymi z:
- brzoskwinią, morelą,
- daktylami i figami,
- gruszkami, jabłkami,
- kasztanami,
- kiwi, melonem,
- nektarynkami i pomarańczami,
- winogronami, wiśniami,
- marchewką, koprem włoskim, pietruszką,
- soją,
- szpinakiem,
- selerem,
- ziemniakiem,
- cykorią.
Alergia krzyżowa trawy
Pyłki traw często odpowiadają za tak zwany katar sienny oraz alergiczne zapalenie spojówek i mogą reagować krzyżowo przede wszystkim z alergenami:
- arbuza,
- brzoskwini,
- daktyli, figi,
- jabłka, kasztana,
- nektarynek, pomarańczy,
- pistacji, porzeczek,
- winogron,
- bakłażana, grzybów,
- marchewki,
- pomidora, selera,
- rumianku.
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera ektoinę.
Tymotka łąkowa alergia krzyżowa
Alergeny zawarte w pyłkach tymotki łąkowej to alergeny wziewne, należące do pyłków traw, bowiem tymotka zaliczana jest do rodziny traw wiechlinowatych. Uczuleni na tymotkę łąkową pacjenci mogą reagować krzyżowo na alergeny innych gatunków traw, a także na brzozę, bylicę i alergeny pokarmowe jabłka, selera i orzechów arachidowych.
Alergia krzyżowa olcha (olsza)
Pyłki tego drzewa mogą reagować krzyżowo również z wieloma alergenami, z których najważniejsze to:
- brzoza, rzadziej buk,
- leszczyna,
- jabłko,
- brzoskwinia,
- orzechy laskowe.
Alergia krzyżowa bylica
Bylica to roślina należąca do rodziny astrowatych, która uznawana jest za powszechnie bytujący w naszym kraju chwast. Pyłki bylicy mogą reagować krzyżowo między innymi z gatunkami, takimi jak:
- brzoza,
- seler,
- brzoskwinia,
- musztarda,
- drzewo oliwne,
- ambrozja,
- rumianek,
- słonecznik.
Alergia krzyżowa roztocze kurzu domowego
Roztocze kurzu domowego to drobne pajęczaki, które żywią się złuszczonym naskórkiem ludzkim i zwierzęcym. Organizmy te bytują w naszych domach, przede wszystkim w obrębie kurzu pochodzącego z łóżek, tapicerek, dywanów, pluszowych zabawek oraz z podłóg. Roztocze kurzu domowego może reagować krzyżowo z alergenami pokarmowymi owoców morza, takich jak krewetki, ostrygi czy też ślimaki.
Alergia krzyżowa Cladosporium
Cladosporium to grzyb należący do grzybów pleśniowych. W sytuacji uczulenia na ten gatunek grzybów objawy mogą pojawić się w reakcji krzyżowej po narażeniu na inne grzyby pleśniowe, w tym gatunki takie jak Alternaria alternata, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum czy Fusarium solan.
Alergia krzyżowa z jedzeniem
Na co powinni uważać alergicy uczuleni na alergeny pokarmowe? Poniżej znajdziesz krótką charakterystykę najczęstszych alergenów pokarmowych, które reagują krzyżowo z innymi czynnikami.
Alergia krzyżowa jabłka
Osoby uczulone na alergeny jabłka zdecydowanie powinny zwrócić uwagę, czy objawów nie wywołuje u nich narażenie na pyłki brzozy, bylicy oraz traw. Znana jest również krzyżowa reakcja lateks-owoce. Lateks może być zarówno alergenem wziewnym, jak i kontaktowym, a znajdziemy go przede wszystkim w lateksowych rękawiczkach, w wielu przyrządach medycznych, a także w bandażach elastycznych.
Alergia krzyżowa pomidor
Alergeny pomidora dość często reagują krzyżowo z alergenami traw oraz z lateksem. W tym przypadku szansa na krzyżową reakcję z lateksem wynosi około 30-50% i jest opisywana w alergologii jako tak zwany zespół lateks-jarzyny.
Alergia krzyżowa białko mleka krowiego
Zauważono, że alergia na białko mleka krowiego jest dość często związana z reakcją krzyżową na inne rodzaje mleka, w tym mleko kozie. Właśnie dlatego nie zaleca się zamiany źródła mleka na mleko kozie u pacjentów z alergią na białka mleka krowiego.
Interesującą reakcją krzyżową opisywaną w alergologii jest reakcja krzyżowa między mlekiem krowim i alergenami sierści krowiej, opisywana jako zespół mleko krowie-sierść krowy. W rzadkich przypadkach (ryzyko wynosi około 10%) alergeny białka mleka krowiego mogą reagować z alergenami cielęciny i wołowiny.
Alergia krzyżowa truskawki
Osoby uczulone na truskawki mogą reagować krzyżowo na alergeny wziewne zawarte między innymi w pyłku brzozy, olszy, a także leszczyny.
Alergia krzyżowa jajko
Białko jajka kurzego to jeden z najczęstszych alergenów pokarmowych i co ważne – częściej uczula dzieci, niż osoby dorosłe. W rzadkich sytuacjach (ryzyko, jak podają źródła medyczne, jest mniejsze niż 5%) może wystąpić reakcja krzyżowa pomiędzy alergenami jajka i mięsa kurzego.
Alergia krzyżowa orzeszki ziemne
Orzechy ziemne nazywane są również orzechami arachidowymi. Mogą one reagować krzyżowo z alergenem wziewnym, jakim jest pyłek brzozy, ale także z innymi rodzajami orzechów. Istnieje również małe ryzyko (wynoszące około 10%) reakcji krzyżowej z roślinami strączkowymi, wyłączając z nich jednak soczewicę.
Alergia krzyżowa soja
Alergeny zawarte w soi mogą reagować krzyżowo z wymienianym już wiele razy alergenem wziewnym, jakim jest pyłek brzozy. W rzadkich sytuacjach (ryzyko wynosi mniej niż 5%) może dojść do reakcji krzyżowej z alergenami roślin strączkowych.
Alergia krzyżowa kakao
Jest to dość rzadka przyczyna alergii, która manifestuje się przede wszystkim u dzieci. Alergia na kakao może mieć podłoże nadwrażliwości na histaminę, wówczas objawy alergiczne będą pojawiać się także po spożyciu produktów takich jak: banany, cytrusy, pomidory, sery dojrzewające, wędzone ryby czy niektóre ostre przyprawy.
Podsumowując: alergia krzyżowa to w alergologii niezwykle ważny mechanizm. Osoby uczulone z potwierdzoną alergią powinny mieć świadomość, jakie inne produkty czy rośliny mogą spowodować wystąpienie u nich objawów chorobowych.
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii. Składniki Laktopinu pomagają zachować zdrową skórę.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Łagodzi i redukuje dyskomfort powodowany przez podrażnioną i uszkodzoną skórę, zmniejszając reakcje...
Lider wśród preparatów do nebulizacji (inhalacji). Redukuje stany zapalne dróg oddechowych. Zawiera...
Źródła:
- A. J. Sybilski, Alergia krzyżowa. Alergologia, Medycyna po Dyplomie, kwiecień 2017,
- F. Ferreira i inni, Allergic cross-reactivity: from gene to the clinic, Allergy, Mar;59(3):243-67, 2004,
- K. Mrówka-Kata i inni, Zespół Amlot-Lessofa — zespół alergii jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 4, 355–357,
- M. Kaczmarski, Alergia pokarmowa u dzieci, Postępy w Alergologii II, Medpress, Warszawa 1997, s. 120–127,
- Z. Bartuzi i inni, Zespoły kliniczne w alergii krzyżowej. Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 64-66.